نیمی از منابع آب که برای نگهداری فضای سبز تهران استفاده میشود، صرف آبیاری چمنها میشود! این میزان اتلاف آب آن هم در شرایطی که باید بهترین استفاده را از منابع آب موجود داشته باشیم، جای سوال و تعجب دارد.
پوشش گیاهی چمن ۴۱ درصد کل فضای ۱۴ هزار هکتاری سبز شهر تهران را تشکیل داده است. یعنی ۵۷۴۰ هکتار چمن در تهران کاشته شده که ۵۰ درصد از کل آب مورد استفاده برای نگهداری فضای سبز تهران معادل ۷۳ میلیون مترمکعب، صرف آبیاری چمن میشود!
متاسفانه تقریبا در تمام فضاهای شهری استانهای مختلف کشورمان، از پوشش «چمن» برای توسعه فضاهای سبز شهری استفاده میشود و این چمنها در فضاهای شهری به صورت روزانه، نیازمند آبیاری و در نتیجه مصرف بسیار بالای آب برای کاشت، حفظ و نگهداشت است!
مهمترین علت اشتباه بودن استفاده از پوشش چمن در فضاهای عمومی شهری، مصرف آب زیاد برای آبیاری است؛ آبیاری چمن بویژه در ساعات میانی روز موجب هدررفت آب و مصرف بیش از حد منابع آبی میشود؛ این مصرف بالا بویژه در زمانی کنونی که کشور و اکثر استانها نیازمند مدیریت آب و استفاده صحیح از بارشهای اخیر هستند، ابعاد وخیمتری به خود گرفته است. اتلاف منابع آبی کشور برای کاشت و نگهداشت چمن در حالی است که نباید از شیوههای سنتی آبیاری چمنها که بیشتر به صورت غرقآبی و آبیاری بارانی است هم غافل شد!
اشکال دیگری که به چمنکاری وارد میشود، هزینه بالای نگهداری و کاشت آن است. بذر چمن، گرانقیمت است و گاهی از انواع وارداتی آنها نیز استفاده میشود که ارزبری بالایی دارد.
کاشت بذرها نیز نیاز به نفرات زیادی دارد، بنابراین چمن علاوه بر مصرف آب بسیار زیاد، هزینههای نگهداری بسیار بالایی را به شهرداریها تحمیل میکند. از سوی دیگر به نیروی انسانی فراوانی نیز برای نگهداری از چمن نیاز است. چمن در تمام طول سال و در هر 4 فصل، نیاز به روزانه 2 تا 4 ساعت آبیاری دارد.
«تولید گازهای سمی» از دیگر معایب پوشش چمن است، به طوری که اگر آب مورد نیاز در زمان مقرر تامین نشود، این پوشش از بین میرود و با تولید گازهای سمی سبب آلودگی هوایی و تخریب خاک میشود. حتی اگر آبیاری چمن در زمان معین نیز تامین شود، نقشی در تولید اکسیژن و تلطیف هوا ندارد و صرفا جنبه زیبایی آن قابل دفاع است.
مقدار آب مورد نیاز برای آبیاری چمن در تهران 5/73 میلیون مترمکعب در هر سال است! مصرف آب در چمن طبیعی 7 تا 10 برابر آب استفادهشده در آبیاری گیاهان کمآببر است و حدود 20 هزار مترمکعب در هکتار مصرف آب دارد. برای اینکه بهتر بتوانیم بزرگی عدد 73 میلیون مترمکعب آب مصرفی برای چمن تهران را در ذهن خود تصور کنیم، باید بدانیم که کل حجم آب دریاچه بزرگ چیتگر در تهران، 35 میلیون مترمکعب است. یعنی صرفا برای آبیاری چمنهای تهران در یک سال، معادل بیش از 2 برابر حجم آب دریاچه چیتگر آب مصرف میکنیم.