آلودگی هوای تهران و کلانشهرها هرچند علل و عوامل متعددی دارد اما نقش و سهم بالای موتوسیکلت‌ها در این آلودگی معمولا توسط دستگاه‌های مسؤول و رسانه‌ها جدی گرفته نمی‌شود. به گزارش «وطن‌امروز»، قانون هوای پاک به خاطر ایرادات اساسی در محتوا و شیوه اجرا هنوز توانسته است با گذشت چندین سال تاثیری در محقق شدن هوای پاک در کلانشهرها داشته باشد. یکی از این ایرادات را باید بی‌توجهی به رعایت استانداردها در روند ساخت و تجهیز موتوسیکلت‌ها دانست. اکنون بیش از 12میلیون دستگاه موتوسیکلت در سراسر کشور در حال ترددند که 87 درصد آنها فرسوده هستند و البته روز به روز بر این تعداد افزوده می‌شود، بنابراین ضرورت دارد متولیان زیست‌محیطی کشور این مساله را برای اصلاح قانون هوای پاک و البته در جریان اجرای آن مدنظر داشته باشند. 

 

* افزایش 260 درصدی تعداد موتوسیکلت‌ها

چندی قبل سردار سیدکمال هادیانفر، رئیس پلیس راهور ناجا گفت: «سال ۹۹ نسبت به سال ۸۵ تعداد موتوسیکلت‌های کشور 260 درصد افزایش داشته است و حدود 12 درصد ترددهای روزانه مربوط به موتوسیکلت‌هاست». موتوسیکلت‌ها بیش از ۴ برابر خودروها آلایندگی تولید می‌کنند اما الزامی برای نصب کاتالیست روی آنها وجود ندارد. این موتوسیکلت‌ها که بیش از ۹۰ درصد آنها کاربراتوری هستند همچنان به آلوده کردن هوای کلانشهرها مشغولند! یکی از ایراداتی که به قانون هوای پاک وارد است عدم الزام شرکت‌های تولیدکننده و واردکننده موتوسیکلت برای نصب قطعه «کاتالیست» است که در صورت اجرا می‌تواند تا 90 درصد آلایندگی موتوسیکلت‌ها را کاهش دهد.  داریوش گل‌علیزاده، معاون هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط‌زیست در این باره به تسنیم گفت: از سال آینده تردد موتوسیکلت‌های کاربراتوری که بیشترین حجم آلودگی موتوسیکلت‌ها را تولید می‌کنند، در کلانشهرها ممنوع خواهد شد و موتوسیکلت‌های انژکتوری و برقی نیز نیازی به نصب کاتالیست نخواهند داشت. وی بدون اشاره به اینکه چرا موتوسیکلت‌های انژکتوری نیازی به نصب کاتالیست ندارند در حالی ‌که خودروهای انژکتوری با سطح آلایندگی کمتر از موتوسیکلت‌ها ملزم به نصب کاتالیست هستند، تصریح کرد: 86 درصد موتوسیکلت‌های ما فرسوده‌اند که با جمع‌آوری آنها از سطح کلانشهرها در سال آینده مشکل آلایندگی تولید شده از طریق موتوسیکلت‌ها حل خواهد شد. 

 

* مراجعه فقط 160 دستگاه موتوسیکلت برای معاینه فنی!

از سوی دیگر بر اساس بررسی‌های کارشناسی میزان آلایندگی هر موتوسیکلت حدود ۱۸ برابر یک خودروی سبک است و با توجه به تردد بیش از ۳ میلیون دستگاه موتوسیکلت در شهر تهران حجم آلایندگی این دستگاه‌ها بسیار زیاد است اما ناکارآمدی‌ها سبب شده قوانین مرتبط با آلودگی هوا درباره این دسته از منابع آلودگی هوا تقریبا اجرایی نشود. حسین مقدم، مدیر عامل ستاد مرکزی معاینه فنی شهر تهران اخیرا با بیان اینکه برآورد می‌شود در شهر تهران ۳ میلیون دستگاه موتوسیکلت تردد دارند، درباره تخلف راکبان این دستگاه‌ها در عمل به قوانین مرتبط با آلودگی هوا گفت: طی 8 ماه نخست سال جاری تنها ۱۶۰ دستگاه موتوسیکلت برای معاینه فنی به ۱۱ خط مکانیزه ویژه موتوسیکلت احداث شده توسط شهرداری تهران مراجعه کرده‌اند. وی درباره علت عدم استقبال و مراجعه دارندگان موتوسیکلت به مراکز معاینه فنی اظهار کرد: قاعدتا راکبان این وسایل باید قانون‌مدار باشند، چراکه این گواهی برای تردد همه وسایل نقلیه اعم از موتوسیکلت و خودروهای سبک و سنگین مورد نیاز است و طبق قانون، موتوسیکلت‌ها برای تردد باید دارای گواهی معاینه فنی باشند. مقدم ادامه داد: نکته اول اینکه راکبان موتوسیکلت باید توجه داشته باشند که باید این گواهی را تهیه کنند و نکته دوم مربوط به بخش سلبی قضیه و برخورد با موتوسیکلت‌های فاقد این برگه است. این دو مهم باید در کنار هم قرار گیرد تا فرآیند انجام معاینه فنی موتوسیکلت برای واجدان شرایط به صورت مستمر و دقیق انجام شود. 

 

* تغییر سیستم سوخت‌رسانی موتوسیکلت با پیچ‌گوشتی!

هرچند از بین میلیون‌ها موتوسیکلت در شهر تهران فقط 160 دستگاه معاینه فنی شده‌اند اما نکته قابل تامل و عجیب این است که موتوسیکلت‌ها حتی اگر معاینه فنی شوند، بعد از مدتی دوباره به حالت غیراستاندارد قبلی بازمی‌گردند.

محمدرضا گویا، مدیر ارتباطات ستاد معاینه فنی خودرو‌های تهران بتازگی در مصاحبه با باشگاه خبرنگاران گفت: سیستم کاربراتوری موتوسیکلت‌ها مشکل اصلی آنها محسوب می‌شود و بر اساس آمار بیش از ۹۰ درصد موتوسیکلت‌های ایران کاربراتوری هستند که در صورت انجام معاینه فنی به دلیل اینکه سیستم کاربراتوری شرایط پایداری ندارد، کارایی زیادی حاصل نخواهد شد. برای مثال با یک پیچ‌گوشتی براحتی می‌توان سیستم سوخت‌رسانی موتور را دستکاری کرد و شرایط انتشار آلایندگی را تغییر داد. وی افزود: از آنجا که حداقل یک‌پنجم از آلودگی هوا مربوط به حضور و تردد وسایط نقلیه در شهر است، لذا برنامه‌ریزی با هدف اعمال شرایط سختگیرانه‌تر استاندارد‌ها و قوانین، ترغیب، تشویق و حمایت‌های مالی از راکبان این وسایل نقلیه، انجام مطالعات در بخش آلایندگی، ایمنی و همچنین دقت در ارزیابی و ارائه آمار موتوسیکلت‌های موجود در شهر و وضع قوانین بازدارنده به منظور استفاده نکردن از موتوسیکلت‌های فرسوده، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.