گروه اقتصادی: مالیات‌ یکی از مهم‌ترین منابع درآمدی دولت محسوب می‌شود. وصول سریع و کم‌هزینه و ثبات در این درآمد، سبب رو آوردن بسیاری از کشورها به اینگونه درآمدها به عنوان درآمد اصلی و پایدار شده است. نظام مالیاتی در ایران نیز در دوران معاصر و در راستای اجرای این سیاست و تبدیل مالیات به عنوان اصلی‌ترین منبع درآمد دولت گام‌های مؤثری برداشته است. همچنین با نگاهی به لایحه بودجه 1401 به نظر می‌رسد دولت سیزدهم در ارتقای جایگاه نظام مالیاتی در کشور مصمم است؛ اعداد و ارقام لایحه بودجه ۱۴۰۱ نشان می‌دهد میزان درآمدهای مالیاتی حدود ۵۲۷ هزار میلیارد تومان برآورد شده است. این میزان درآمد بیانگر رشد قابل توجه نسبت به قانون بودجه امسال است. درآمدهای مالیاتی قانون بودجه ۱۴۰۰ حدود ۳۲۵ هزار میلیارد تومان برآورد شده است. بنابراین میزان درآمدهای مالیاتی دولت سیزدهم در سال آینده نسبت به امسال حدود ۲۰۲ هزار میلیارد تومان افزایش خواهد داشت. بخشی از این رشد حاصل افزایش پایه‌های مالیاتی مانند مالیات بر خانه‌ و خودروهای لوکس، مالیات بر ثروت و... است اما بخش قابل توجهی از آن ناشی از جلوگیری از فرار مالیاتی خواهد بود. به نظر می‌رسد تأکید دولت نیز بیشتر بر جلوگیری از فرار مالیاتی است تا افزایش پایه‌های مالیاتی جدید یا افزایش مالیات‌های پیشین. برای نمونه، دولت ۵ درصد از مالیات بر واحدهای تولیدی را کاهش داده است. 

در همین رابطه معاون درآمدهای مالیاتی سازمان امور مالیاتی با بیان اینکه در ۹ ماه سال جاری وصولی مالیاتی ۶۰ درصد رشد داشته و ۱۰۸ درصد نسبت به بودجه مصوب تحقق پیدا کرده است، گفت: پیش‌بینی می‌کنیم تا پایان سال ۲۷۰ هزار میلیارد تومان رقم مصوب بودجه محقق شود. محمد مسیحی با اشاره به اینکه قانون جدید مالیات بر ارزش افزوده از ۱۳ دی‌ ۱۴۰۰ اجرایی می‌شود، اظهار داشت: پس از 13 سال اجرای آزمایشی قانون مالیات بر ارزش افزوده، نیمه اول امسال قانون جدید مالیات بر ارزش افزوده تصویب و از ۱۳ دی‌ماه قانون جدید اجرایی خواهد شد. 

وی افزود: این قانون با استفاده از تجربه گرانبهای سال‌های اجرا و همچنین تجربه سایر کشورها و شنیدن نقطه نظرات و انتقادات فعالان اقتصادی و تولید، اصلاح و بازنگری شده و بزودی اجرایی خواهد شد تا در امور تولید فعالیت‌های اقتصادی تسهیل شود. معاون درآمدهای سازمان امور مالیاتی افزود: حمایت از تولید با امکان استرداد مالیات بویژه در بخش ماشین‌آلات خطوط تولید یکی از نقاط قوت این قانون محسوب می‌شود. همچنین اشخاص حقوقی از شروع فعالیت خود امکان استفاده از اعتبار مالیاتی را بر مبنای قانون جدید خواهند داشت و مشکلات و موانع گذشته مرتفع شده است. 

مسیحی با تاکید بر اینکه معافیت‌های مالیاتی نیازمند اصلاح است، تصریح کرد: برخی معافیت‌ها حذف شده و برخی اقلام نیز به جمع معافیت‌های مالیاتی پیوستند، بنابراین پایه اصلی این معافیت‌ها سبد مصرفی خانوار را پوشش بیشتری می‌دهد و پس از آن مباحث درمانی از جمله بیمه‌های عمر، زندگی و درمان را در بر گرفته است. 

مسیحی به ویژگی‌های قانون جدید مالیات بر ارزش افزوده پرداخت و یادآور شد: اصلاح فرآیند دادرسی مالیاتی، متناسب‌سازی جرایم مالیاتی، حمایت از تولید و کشاورزی از جمله این موارد است و آماده شدن سامانه پایانه‌های فروشگاهی، بستری برای اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده است که این مالیات به حلقه آخر یعنی مصرف‌کننده منتقل خواهد شد.

 وی در ادامه عنوان کرد: برنج، شیر، پنیر و روغن نباتی تولید داخل از شمول مالیات بر ارزش افزوده حذف شدند.

 

* رشد 60 درصدی وصول درآمدهای مالیاتی در 9ماهه امسال

معاون درآمدهای مالیاتی سازمان امور مالیاتی با اشاره به میزان درآمدهای ۹ ماهه مالیات تصریح کرد: در ۹ ماهه سال جاری وصول مالیات ۶۰ درصد رشد داشته و ۱۰۸ درصد نسبت به بودجه مصوب تحقق پیدا کرده است، پیش‌بینی می‌کنیم تا پایان سال ۲۷۰ هزار میلیارد تومان رقم مصوب بودجه محقق شود. 

 

* مالیات 9 درصدی ارزش افزوده جایگزین عوارض 5درصدی بلیت هواپیما می‌شود

مسیحی درباره موضوع افزایش بلیت هواپیما با اعمال قانون جدید مالیات ارزش افزوده تصریح کرد: بلیت هواپیما مشمول عوارض خاص 5 درصدی بوده که با اجرای این قانون، عوارض 5 درصد حذف و 9 درصد مالیات جدید جایگزین می‌شود. شرکت‌های هواپیمایی همه هزینه‌هایی که بابت خرید هواپیما، تجهیزات و خدمات پرواز استفاده می‌کنند، به نحوی خواهد بود که بیش از 5 درصد عوارض گذشته نمی‌شود. 

 

* نظارت بر حلقه‌های تولید، توزیع و مصرف با راه‌اندازی سامانه پایانه‌های فروشگاهی

وی تصریح کرد: با ورود به محتوای معاملات، این شرکت‌ها شناسایی می‌شوند و در آسیب‌شناسی‌ای که وجود داشته است، مشخص شد عمده این شرکت‌ها اواخر دهه‌های 70 و 80 ثبت شده‌اند. با اجرای قانون سامانه پایانه‌های فروشگاهی، در سال 1401 کنترل‌های لازم برای نظارت بر عملکرد از طریق صورتحساب‌های الکترونیک با دقت بیشتر انجام می‌شود تا بتوان بر حلقه‌های تولید، توزیع و مصرف نظارت جدی‌تری کرد. 

 

* اطلاعات خانه‌های خالی مخدوش و ناقص است

وی درباره مالیات خانه‌های خالی نیز گفت: طبق ماده 54 مکرر اصلاحی، وظیفه شناسایی و احصای واحدهای خالی به وزارت راه‌وشهرسازی سپرده شده تا از سامانه ملی املاک و اسکان جمع‌آوری شود و همچنین دسترسی برخط به سازمان مالیاتی داده شود. اطلاعاتی که در حال حاضر ارائه شده، مخدوش و ناقص است، بنابراین سازمان امور مالیاتی برای تشخیص مالیات هر واحد به اطلاعات هویتی ملک و مالک و بازه زمانی خالی بودن ملک نیاز دارد. 

علاوه بر آن باید مشخص شود در طول یک ‌سال بیش از 120 روز این واحد خالی بوده باشد. البته مجموعه توالی و تناوب آن مهم نیست. مسیحی عنوان کرد: در حال حاضر مجلس و کمیسیون اصل 90 به موضوع مالیات از خانه‌های خالی ورود کرده است و جلساتی در این راستا برگزار کردیم. 

وی درباره املاک مسکونی لوکس و گرانقیمت طبق قانون بودجه نیز خاطرنشان کرد: آیین‌نامه این موضوع مهرماه امسال به تصویب رسید و باید اطلاعات آن از طریق دستگاه‌های دارنده به سازمان مالیاتی ارائه شده یا در اختیار سازمان مالیاتی قرار گیرد. همچنین در این باره تفاهمنامه‌ای با شهرداری داشتیم و قرار شد اطلاعات ظرف مهلت مقرر به دست ما برسد. یک‌ ماه از مکاتبات می‌گذرد و قرار بود 15 روزه این اطلاعات را به ما بدهند اما هنوز به دست سازمان نرسیده است.