«اشرف غنی احمدزی» رئیس‌جمهور فراری افغانستان در نخستین گفت‌وگوی رسانه‌ای خود پس از فرار ناگهانی از این کشور بار دیگر با ادعای اینکه جانش در خطر بوده، گفت «حمدالله محب» مشاور امنیت ملی‌اش به او گفته بود گارد حفاظت از رئیس‌جمهور از هم پاشیده و اگر برابر طالبان مقاومت شود، همه آنها کشته می‌شوند. وی با ادعای اینکه صبح آن روز هیچ تصوری از این نداشت که بعدازظهر افغانستان را ترک می‌کند، تاکید کرد در صورت باقی ماندن او در کابل هیچ تغییری به وجود نمی‌آمد. اشرف غنی با اظهار اینکه مردم افغانستان برای سقوط سریع این کشور توسط طالبان او را سرزنش می‌کنند، افزود: دلیل اصلی این واقعه اعتماد او به «شرکای بین‌المللی» از جمله آمریکا بود. رئیس‌جمهور فراری افغانستان با اظهار اینکه درباره او «سیاه‌نمایی» شده است، ادامه داد: به دولت او هرگز فرصت گفت‌وگوی مستقیم با طالبان داده نشد و با آغاز نشست‌های مستقیم آمریکا (دولت ترامپ) با طالبان، مذاکرات به یک مساله آمریکایی تبدیل شد و دولت افغانستان در آن نادیده گرفته شد. نکته جالب توجه اینکه غنی که همواره با آمریکایی‌ها رابطه گرمی داشته در بحبوحه تحرکات نظامی طالبان در شهرها و ولایات افغانستان به واشنگتن سفر کرد و پس از آنکه متوجه عدم حمایت دولت بایدن شد به فکر بسیج نیرو افتاد. به عبارت دیگر او تا روزهای پایانی دولتش امیدوار به نقش‌آفرینی آمریکا در جریان تشکیل دولت آینده افغانستان بود. 

پس از تسلط طالبان بر افغانستان، این نخستین اظهارات غنی با رسانه‌ها در این باره است؛ گفت‌وگویی که توسط ژنرال «نیک کارتر» رئیس سابق ستاد ارتش انگلیس صورت گرفت. گفتنی است این گفت‌وگو نه به صورت زنده، بلکه به طور ضبط شده توسط بی‌بی‌سی منتشر شد و در حالی که منابع خبری می‌گویند نسخه اصلی ضبط شده آن 45 دقیقه است اما نسخه منتشر شده حدود 10 دقیقه بود. غنی در حالی تاکید دارد در صورت ادامه حضورش در کابل تغییری به وجود نمی‌آمد که پیش از این «حامد کرزی» رئیس‌جمهور اسبق افغانستان گفته بود فرار غنی تلاش‌های او و «عبدالله عبدالله» رئیس شورای عالی مصالحه ملی سابق افغانستان را برای اینکه طالبان به‌عنوان بخشی از یک توافق مذاکره وارد پایتخت شوند از بین برد. «ند پرایس» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نیز گفته بود فرار غنی از ایجاد یک دولت فراگیر در افغانستان جلوگیری کرد. 

 

* فراز و فرود غنی

غنی که سال 2013 به انتخاب مجله «پرس پکت بریتانیا» دومین متفکر جهان(!) معرفی شده بود، اکنون در روزهای پایانی سال 2021 در فهرست فاسدترین شخصیت‌های دنیا قرار گرفته است. در سال 2013 این مجله اعلام کرده بود «دکتر اشرف غنی احمدزی از معدود دانشمندان جهان است که تفکراتی را در عمل پیاده کرده است». حالا پروژه گزارش‌دهی جرائم سازمان‌یافته و فساد اداری (OCCRP) اعلام کرده نام اشرف غنی، رئیس‌جمهور فراری افغانستان وارد فهرست نهایی فاسدترین افراد سال شده است. در گزارش این نهاد آمده است غنی قطعا مستحق این جایزه است، زیرا هم در فساد و هم در بی‌کفایتی فاحش سهیم بود. در این گزارش تأکید شده است که وی مردم خود را ترک کرده و آنان را در بدبختی و مرگ گذاشته است. 

 

* حامیان سابق، غنی را مقصر می‌دانند

از سوی دیگر، «عبدالکریم خرم» رئیس دفتر ریاست‌جمهوری سابق افغانستان در واکنش به این اظهارات تاکید کرد مصاحبه اشرف غنی با بی‌بی‌سی مملو از تناقض و دروغگویی است. وی در فضای مجازی با اشاره به این تناقض‌ها نوشته است اشرف غنی «مثلا درباره فرارش در جایی می‌گوید برای جلوگیری از خونریزی، مشروعیت نبخشیدن به کودتا و... رفتم. گویی همه را سنجیده است اما بعد تصمیم به فرار گرفته. اما در جای دیگری می‌گوید حمدالله محب مرا مجبور کرد، حتی به من ۲ دقیقه وقت نداد». در همین حال «زلمی خلیلزاد» نماینده ویژه سابق آمریکا در امور افغانستان گفت: اگر اشرف غنی فرار نمی‌کرد درباره یک دولت فراگیر توافق صورت می‌گرفت. 

وی تصریح کرد: درصورت عدم فرار ناگهانی اشرف غنی از افغانستان، لویه جرگه برگزار شده و انتقال قدرت به طور رسمی انجام می‌شد. امرالله صالح، معاون اول سابق دولت افغانستان اما در این باره در صفحه فیسبوک خود نوشت: یک روز پیش از سقوط کابل، حمدالله محب، مشاور امنیت ملی و فضل محمود فضلی، رئیس دفتر اشرف غنی، هنگامی که به دیدار وی آمدند او از عدم اعلام مقاومت ملی خشمگین و ناراضی بود. به گفته صالح، پیش از این قرار شده بود در برابر طالبان مقاومت ملی اعلام شود. صالح درباره جزئیات این دیدار نوشت: محب و فضلی در ابتدا از وی درباره برنامه‌های وی پرسیدند و در نهایت مشورت دادند به این دلیل که دیگر چیزی به عنوان صلح وجود ندارد، باید اقداماتی انجام شود که طالبان از داشتن مشروعیت محروم شود. معاون غنی در ادامه نوشت: وی با نظر آنها درباره فروپاشی صلح موافق بوده و در نهایت از لابه‌لای سخنان 2 مشاور ارشد اشرف غنی دریافته رئیس‌جمهور پیشین به دنبال خروج از افغانستان است.