گروه سیاسی: در آستانه سفر رئیس‌جمهور به روسیه گمانه‌زنی‌ رسانه‌های خارجی درباره این سفر حکایت از تقویت مناسبات تهران- مسکو و خرید جنگنده‌های پیشرفته «سوخو 35» دارد. 

به گزارش «وطن‌امروز»، سه‌شنبه هفته گذشته بود که علی بهادری‌جهرمی، سخنگوی دولت خبر از قطعی شدن سفر حجت‌الاسلام سیدابراهیم رئیسی به مسکو داد و گفت: این سفر به دعوت رئیس‌جمهور روسیه انجام خواهد شد. در این سفر قرار است همکاری‌های دوجانبه در دستور کار ۲ رئیس دولت قرار بگیرد. وی ادامه داد: در پی استمرار تعاملات راهبردی ایران و روسیه، آقای پوتین از رئیس‌جمهور کشورمان برای سفر به روسیه دعوت کرد و آقای رئیسی احتمالا اوایل سال 2022 سفری به مسکو خواهد داشت که این سفر در چارچوب تقویت تعاملات بین‌المللی با کشورهای جهان بویژه کشورهای منطقه انجام می‌شود. همزمان با اعلام این خبر، «دیمیتری پسکوف» سخنگوی کاخ کرملین نیز در گفت‌وگو با خبرنگاران تاکید کرد: مسکو و تهران در حال آماده شدن برای ارتباط در عالی‌ترین سطح هستند. وی افزود: تماس‌ها میان ایرانی‌ها و روس‌ها در بالاترین سطح در حال آماده‌سازی است. در این میان اما سفر رئیس‌جمهور کشورمان به روسیه در رسانه‌های خارجی با بازخوردهای متفاوتی روبه‌رو شد. رئیسی که پیش و پس از انتخابات ریاست‌جمهوری 28 خرداد بر تغییر ریل سیاست خارجی ایران در دولتش تاکید کرده بود، در نخستین سفر خارجی خود راهی تاجیکستان شد تا نخستین حضور ایران به عنوان نماینده دائم سازمان همکاری‌ شانگهای به عنوان مهم‌ترین سازمان همکاری در شرق جهان را نمایندگی کند. با این حال سفر به مسکو را نیز می‌توان نشانی از اهتمام دولت سیزدهم برای تقویت هرچه بیشتر مناسبات با شرق دانست. در همین زمینه، با اشاره به این سفر یک شبکه خبری ترکیه‌ای روز دوشنبه نوشت انتظار می‌رود «سیدابراهیم رئیسی» رئیس‌جمهور ایران در سفر خود به روسیه در هفته‌های آتی علاوه بر تلاش برای تعمیق روابط دو‌جانبه، به دنبال پیشبرد یک توافق دفاعی میان ۲ کشور که از مدت‌ها پیش معطل ‌مانده باشد. شبکه خبری «تی‌آر‌تی» نوشت: انتظار می‌رود روسیه یک توافق ۲۰ ساله برای همکاری‌های نظامی و دفاعی به ارزش ۱۰ میلیارد دلار را با ایران به امضا برساند. این قرارداد ممکن است خرید ماهواره را نیز پوشش دهد.  بر اساس این گزارش، سفر رئیسی به روسیه باعث توسعه همکاری‌های نظامی- فنی ایران و روسیه خواهد شد. تهران انتظار دارد حداقل ۲۴ فروند جنگنده «سوخو ‌۳۵» چندمنظوره فوق مانورپذیر خریداری کند. نیروی هوایی ایران تاکنون ۳۲ خلبان را انتخاب کرده که پرواز با سوخو ‌۳۵ را فراگیرند. کارشناسان می‌گویند اگر مسکو و تهران در ژانویه به توافق برسند، کارهای مقدماتی تقریباً بلافاصله آغاز خواهد شد. موضوع دیگر تمدید خدمات‌رسانی، تعمیر و نوسازی جنگنده‌های «میگ ‌۲۹»، «میگ ‌۲۵» و «سوخو ‌۲۴‌ ام کی» است که در نیروی هوایی جمهوری اسلامی در حال خدمت هستند. تی‌آرتی در این گزارش احتمال خرید سامانه دفاع موشکی «اس ‌400» و گمانه‌زنی‌هایی را در زمینه نحوه پرداخت هزینه این سفارش‌های محتمل مطرح کرد. 

 

* سوخو 35، سوغات روسیه؟

گزارش شبکه تی‌آر‌تی ترکیه در حالی است که هفته گذشته وبگاه آمریکایی «۱۹۴۵» نیز به نقل از وبگاه «اویاسیون‌لاین» نوشته بود که روسیه درخواست‌هایی برای فروش جنگنده‌های سوخو ‌۳۵ SE از سوی ترکیه و الجزایر دریافت کرده اما با توجه به وضعیت هشداردهنده خاورمیانه، این کشور خواستار فروش این جنگنده‌های چندمنظوره به ایران است. در این گزارش ادعایی آمده است روسیه دست‌کم ۲۴ فروند جنگنده سوخو ‌۳۵ به ایران می‌فروشد. این جنگنده‌ها ابتدا قرار بود به مصر فروخته شوند اما آمریکا، مصر را تهدید به تحریم کرد. بنابراین ۱۵ فروند از این نوع جنگنده‌ها که اینک آماده شده ممکن است تا اوایل سال آینده میلادی بر اساس قرارداد دوجانبه عازم ایران شوند. این وبگاه در ادامه نوشت: اسرائیل و عربستان سعودی احتمالا به انتقال این هواپیماها به ایران توجه خواهند کرد، زیرا به توانایی‌های سوخو ‌۳۵ واقفند. روسیه 4 فروند سوخو ‌۳۵ را ماه اکتبر در سوریه مستقر کرد و امیدوار است که آنها به دولت اسد کمک کنند. در خاتمه این گزارش آمده است: ایرانی‌ها باید قبل از عملیاتی شدن سوخو ‌۳۵، آموزش‌های فراوانی را روی آنها انجام دهند اما این جنگنده در نهایت باید تا زمان فروش وارد یگان‌های خدمتی در ایران شود. این جنگنده ارتقای قابل توجهی برای نیروی هوایی ایران خواهد بود که معمولا از جنگنده‌های «اف ‌۱۴ تامکت»، «اف ‌۴ فانتوم» و «میگ ‌۲۹» در میان انبوهی از هواپیماهای جنگنده قدیمی‌تر استفاده می‌کند. 

سوخو ‌۳۵ توانایی انجام گستره‌ای از دشوارترین مانورها را در بالاترین کیفیت ‌داراست. شرکت آمریکایی «رندکورپوریشن» پس از یک بررسی در سال ۲۰۰۸، جنگنده سوخو ‌۳۵ را برتر از جنگنده «اف ‌۳۵» خواند. در پاسخ به این ادعاها، شرکت «لاکهید مارتین» و وزارت دفاع ایالات متحده این گفته‌ها را بی‌پایه و اساس خوانده و مدعی شدند که به استثنای جنگنده «اف ‌۲۲»، جنگنده اف‌۳۵  در نبردهای هوایی به میزان 4 برابر، برتر از هر جنگنده دیگری است. چندی قبل اندیشکده آمریکایی «شورای آتلانتیک» به گمانه‌زنی در زمینه نوع خریدهای تسلیحاتی ایران از روسیه پرداخت و نوشت: آژانس اطلاعات دفاعی آمریکا بر این باور است ایران مایل به خرید جنگنده‌های «سوخو‌۳۰»، جت‌های آموزشی «یاک‌۱۳۰»، تانک‌های «تی‌۹۰»، سامانه‌های دفاع موشکی زمین به هوای «اس‌۴۰۰» و سامانه‌های موشکی متحرک دفاع ساحلی «کا‌۳۰۰ باستیون» است. 

 

* تقویت مناسبات نظامی میان 2 کشور

احتمالا جدی‌ترین نقطه تقویت روابط نظامی میان تهران و مسکو در سال‌های اخیر را می‌توان برگزاری رزمایش مشترک دریایی میان جمهوری اسلامی ایران، روسیه و چین در سال 98 دانست. با این حال رفع تحریم‌های نظامی ایران از مهرماه سال گذشته باب همکاری‌های نظامی میان ۲ کشور را بیش از پیش باز کرد، تا جایی که وزیر سابق خارجه آمریکا در سناریوی ناکام لغو رفع تحریم‌های نظامی ایران، بیش از هر چیز به تجهیز نیروی هوایی ایران به پیشرفته‌ترین جنگنده‌های روسی و چینی استناد کرده و این مساله را برای کشورهای اروپایی خطرساز خوانده بود. با این حال مهرماه امسال پس از سفر سردار سرلشکر محمد باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران به روسیه بود که گزینه خرید جنگنده‌های روسی بیش از پیش به واقعیت نزدیک شد. رئیس ستادکل نیروهای مسلح در حاشیه سفر مذکور در نشست با کارشناسان و مدیران نهادهای ایرانی در محل سفارت جمهوری اسلامی ایران در مسکو با تاکید بر اینکه «برای داشتن روابطی مستحکم با کشورها بویژه روسیه و دیگر کشورهای همسایه به نقشه راه نیاز داریم»، اظهار داشت: با توجه به ظرفیت‌های مختلف همکاری با روسیه در ابعاد نظامی- دفاعی، مناسبات و همکاری‌های فی‌مابین در این حوزه‌ها افزایش خواهد یافت. سردار باقری با بیان اینکه «برای گسترش روابط با همسایگان به نقشه ‌راه نیاز داریم»، یادآور شد: با توجه به نگاه‌های مشترک ایران و روسیه در مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی و ظرفیت‌های زیاد همکاری فی‌مابین، مناسبات 2 کشور از جمله در حوزه نظامی- دفاعی گسترش می‌یابد.  رئیس ستادکل نیروهای مسلح با اشاره به قراردادهای خرید هواپیماهای جنگنده، جت آموزشی و بالگردهای رزمی از روسیه، گفت: این قراردادها پس از لغو تحریم تسلیحاتی ایران منعقد شده و در این سفر درباره اجرایی ‌شدن آنها مذاکره خواهیم کرد. 

با تمام این اوصاف، سفر رئیسی به روسیه را احتمالا می‌توان آغازی بر گسترش همکاری‌های 2 کشور بویژه تقویت مناسبات نظامی میان تهران و مسکو دانست.