حنیف غفاری*: با ورود به سال 2022، بازار انتخابات ریاستجمهوری فرانسه نزد سیاستمداران این کشور گرمتر شده است. نظرسنجی مؤسسه افکارسنجی «ایفاپ» نشان میدهد «اریک زمور»، تحلیلگر ملیگرای افراطی فرانسه در صورت نامزدی در انتخابات ریاستجمهوری این کشور از مارین لوپن رهبر جبهه ملی این کشور پیشی خواهد گرفت و به همراه امانوئل مکرون، رئیسجمهور فعلی فرانسه به دور دوم و نهایی انتخابات راه خواهد یافت. مارین لوپن، رهبر حزب اتحاد ملی، در انتخابات سال ۲۰۱۷ موفق شد به دور دوم انتخابات راه پیدا کند اما در نهایت از امانوئل مکرون شکست خورد. با این حال حزب متبوع او، سال ۲۰۱۸ بیشترین آرا را در انتخابات شهرداریها به دست آورد. به نظر میرسد در صورت راهیابی زمور یا لوپن به دور دوم انتخابات، آرای دیگر نامزد جریان ملیگرای افراطی به سبد رقیب مکرون واریز شود.
اما آنچه در این میان قابل تأمل است، به ترکیب آرای نامزدهای انتخابات ریاستجمهوری فرانسه در نظرسنجیها بازمیگردد. در این نظرسنجیها، اریک زمور در صورت نامزدی در انتخابات با کسب ۱۷ درصد آرا به دور دوم راه پیدا خواهد کرد، در حالی که مارین لوپن تنها ۱۶ درصد آرا را از آن خود میکند. زاویه برتراند، نماینده احتمالی راستهای میانه هم با ۱۳ درصد آرا در جای چهارم قرار میگیرد. نظرسنجیها نشان میدهد امانوئل مکرون با کسب دستکم ۲۵ درصد آرا به عنوان نفر اول به دور دوم و نهایی انتخابات ریاستجمهوری میرود.
اگر این نظرسنجی را مبنای قضاوت خود درباره نتیجه رقابت انتخابات ریاستجمهوری فرانسه در دور نخست قرار دهیم، مکرون تنها با کسب 25 درصد آرا و زمور تنها با 17 درصد آرا به عنوان ۲ نامزد نهایی انتخابات با یکدیگر رقابت خواهند کرد. در این معادله، بار دیگر «آرای سلبی» به معیار رقابت نامزدها تبدیل میشود و «آرای ایجابی» نقشی در تعیین تکلیف کرسی ریاستجمهوری در فرانسه نخواهد داشت. احتمالا برخی رایدهندگان از ترس حضور «اریک زمور» که به «ترامپ فرانسه» مشهور بوده و در نژادپرستی و اخراج مهاجران و اسلامستیزی گوی سبقت را از دیگران ربوده است، ترجیح میدهند آرای خود را به سود رئیسجمهور خام، ناتوان و خاطی فعلی کشورشان یعنی امانوئل مکرون بریزند. در مقابل، برخی مخالفان مکرون که شدیدا از سیاستهای اقتصادی سختگیرانه و نامتوازن وی علیه بازنشستگان، پرستاران و کارگران ناراضی هستند نیز ترجیح میدهند فرد دیگری به جای وی در کاخ الیزه حضور پیدا کند؛ حتی اگر این فرد اریک زمور باشد. انتخابات ریاستجمهوری فرانسه آوریل 2022 (اردیبهشت 1401) برگزار خواهد شد. اریک زمور در حالی در نظرسنجیها در جای دوم قرار میگیرد که دستکم ۲ بار در ۳ سال گذشته به دلیل سخنان نژادپرستانه و زنستیزانه خود محکوم شده است. با این حال، در آشفتهبازار سیاسی و اجتماعی فرانسه، وی توانسته است آرای نژادپرستان و گروههای افراطی را به سود خود به گردش درآورد. دقیقا این اقدام را دونالد ترامپ رئیسجمهور سابق آمریکا نیز در انتخابات ریاستجمهوری سالهای 2016 و 2020 میلادی انجام داد.
آنچه مسلم است اینکه حضور هر یک از این ۲ نامزد یا حتی افراد دیگری مانند مارین لوپن در کاخ الیزه، حکایت دهشتناکی را از آینده سیاسی - امنیتی - اجتماعی فرانسه به تصویر میکشد. رئیسجمهور آینده فرانسه - هر فردی باشد - با آرای حداقلی ایجابی و آرای حداکثری سلبی بر مسند قدرت خواهد نشست. حضور زمور، به معنای بروز انواع بحرانهای داخلی و آشفتگی اجتماعی شدید در فرانسه خواهد بود. حتی ممکن است کار به جایی برسد که سران اتحادیه اروپایی نیز از پاریس (به عنوان یکی از ستونهای اتحادیه) فاصله بگیرند. در مقابل، تکرار حضور مکرون در مسند ریاستجمهوری فرانسه نیز معنایی جز عقبگرد شدید این کشور در نظام بینالملل نخواهد داشت. مکرون سال 2017 میلادی تلاش کرد خود را به مثابه یک قهرمان بیرقیب وارد رقابتهای انتخاباتی کند و اتفاقا توانست به لطف آرای سلبی ناشی از ترس افکار عمومی درباره پیروزی لوپن در دور دوم انتخابات، به کاخ الیزه راه پیدا کند. اما اکنون پس از 5 سال، میزان محبوبیت مکرون در نظرسنجیها به سختی به 25 درصد میرسد. رشد و نمود گروههای معترضی مانند «جلیقهزردها» در خیابانهای پاریس، مارسی و دیگر شهرها جایی برای مانور مکرون باقی نگذاشته است. فراتر از آن، یکی از اصلیترین دلایل رشد گروههای ملیگرا و افراطی در فرانسه مربوط به ناتوانی و ضعف شدید رئیسجمهور فعلی این کشور در اقناع افکار عمومی (در مسیر اصلاحات اقتصادی و اجتماعی) است.
در هر حال فارغ از اینکه چه کسی در آینده مستأجر کاخ الیزه خواهد شد، آینده تاریکی در انتظار این کشور اروپایی و البته شهروندان فرانسوی خواهد بود.
* دکترای روابط بینالملل