آمریکا و روسیه بهرغم مذاکره فشرده و طولانی بر سر تضمینهای امنیتی در ژنو، همچنان برای هم شاخ و شانه میکشند
گروه بینالملل: مذاکرات حساس فدراسیون روسیه و سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) در حالی قرار است در بروکسل، پایتخت بلژیک آغاز شود که به نظر نمیرسد گفتوگوهای فشرده تضمین امنیتی میان هیاتهای روس و آمریکایی که دوشنبه در سوییس در جریان بود به نتیجه خاصی رسیده باشد. هم سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجه روسیه و هم وندی شرمن، همتای آمریکاییاش پس از مذاکرات فشرده 7 ساعت و نیمه روز دوشنبه در ژنو، برای طرف مقابل شاخ و شانه کشیدند که حکایت از عدم پذیرش بندهای پیشنهادی امنیتی مسکو به واشنگتن تا این لحظه دارد. به گزارش رویترز، مذاکرهکنندگان روسیه و ایالات متحده هیچ نشانهای از کاهش اختلافات خود در کنفرانسهای خبری پس از نخستین جلسه مزبور نشان ندادند. پس ازاین نشست، وندی شرمن، معاون وزیر خارجه دولت بایدن شامگاه دوشنبه اعلام کرد گفتوگوهایش با طرف روس جدی و صریح بوده اما شامل تعهد به عدم استقرار نیروهای آمریکایی در برخی مناطق اروپا نمیشود. با این حال او تایید کرد ۲ طرف درباره سامانههای موشکی آمریکا در شرق اروپا بحث کردهاند. او اظهارات مقامهای روس در این باره را که آمریکا با عدم پذیرش اوکراین در ناتو موافقت کرده، رد کرد و گفت: «ما موافق این نیستیم که هیچ کشوری درباره عضویت در ائتلاف ناتو بر کشور دیگر حق وتو داشته باشد. ناتو در این زمینه فرآیندهای خاص خود را دارد. مذاکره درباره اوکراین بدون این کشور اتخاذ نخواهد شد». او با تکرار سخنان یک روز جلوتر مافوقش، آنتونی بلینکن وزیر خارجه ایالات متحده با تاکید بر اینکه سیاست درهای باز ناتو قابل مذاکره با روسیه نیست عملا آب پاکی را روی دست طرف مقابل ریخت. با این حال این نخستینبار است که جزئیات مفاد پیمان پیشنهادی تضمینهای امنیتی روسیه به آمریکا فاش میشود. البته به گفته شرمن، موضوع شورش در قزاقستان و حضور نیروهای روس پیمان امنیت جمعی همراه با حکومت نظامی در این کشور در جلسه ژنو مطرح نشد. شرمن همچنین در حضور رسانهها نیز بر درخواست واشنگتن از مسکو برای بازگرداندن ۱۰۰ هزار نیروی در حال آمادهباش خود در مرز اوکراین تاکید کرد و به نوعی توپ را به زمین رقیب شرقیاش انداخت و سپس تهدیدات پیشین آمریکاییها را تکرار کرد و گفت: «اگر روسیه به اوکراین حمله کند، تحریمها علیه مسکو شامل موسسات اقتصادی و تحریم صادرات صنایع کلیدی روسیه و افزایش کمکهای امنیتی آمریکا به اوکراین خواهد بود».
این در حالی است که روسها اساسا احتمال لشکرکشی به خاک همسایه خود را که درگیر جنگ داخلی است، رد میکنند. سفارت روسیه در واشنگتن در واکنش به حرفهای شرمن اعلام کرد این کشور حق دارد برای خودش تصمیم بگیرد که نیروهایش را در کدام نقطه در داخل خاک خود مستقر کند و به انجام مانورهای نظامی خود ادامه خواهد داد.
با این وجود ریابکوف پیش از سفر به بروکسل برای مذاکره با ناتو، گفتوگوهای ژنو را شگفتانگیز خواند، چرا که به زعم او برای نخستینبار پیشنهاد 8 بندی کرملین به دولت بایدن درباره تبادل تضمینهای امنیتی بین ۲ کشور در منطقه شرق اروپا توسط طرف غربی به طور مفصل مورد بررسی قرار گرفته است.
این در حالی است که «ینس استولتنبرگ» دبیرکل دانمارکی ناتو در کنفرانس مطبوعاتی مشترک با دیمیترو کولبا، وزیر خارجه اوکراین، پیش از نشست دوشنبه کمیسیون ناتو- اوکراین در مقر سازمان پیمان آتلانتیک شمالی در بروکسل اعلام کرد این سازمان هرگز درباره سیاست عضویت درهای باز خود مصالحه نخواهد کرد. او همچنین در آستانه مذاکره این هفته روسها با ناتو در بروکسل، اعلام کرد این مذاکرات امنیتی، همه مسائل فیمابین را به یکباره حل نمیکند اما همچنان میتواند راهی برای جلوگیری از جنگ در قاره اروپا فراهم کند. روزهای چهارشنبه و پنجشنبه این هفته نیز نشست گستردهتری شامل نمایندگان روسیه، آمریکا و سایر کشورهای اروپایی در قالب سازمان امنیت و همکاری اروپا (OSCE) در وین برگزار خواهد شد. حدود ۳ هفته پیش بود که با اوجگیری احتمال برخورد روسیه با آمریکا و شرکای ناتو در خاک اوکراین، پوتین ابتکار عملی را برای حل اختلافات رو به وخامت با بلوک تحت رهبری آمریکا در مرزهای غربیاش آغاز کرد. بر این اساس مسکو با جلب حمایت پکن برای تشکیل یک قطب قدرتمند امنیتی در محور اوراسیا، پیشنهادی را در قالب 8 بند برای تبادل تضمینهای دو طرفه به واشنگتن ارائه داد؛ از جمله اینکه اوکراین نباید به عضویت ناتو درآید و نیروهای کشورهای عضو این سازمان از جمله آمریکا نیز نباید وارد این همسایه جنوب غربی روسیه شوند. سپس طی ۲ تماس مجازی بین پوتین و بایدن، روسایجمهور روسیه و ایالات متحده، دستور کار مذاکرات ۲ طرف برای رفع تنشها مشخص شد. با این حال دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین دیروز پس از دور اول مذاکرات با آمریکا درباره بحران اوکراین اعلام کرد دلیلی برای خوشبینی نمیبیند. سخنگوی ریاستجمهوری روسیه با اینکه مذاکره امنیتی با آمریکاییها در ژنو به صورت باز، اساسی و مستقیم را نکتهای مثبت تلقی کرد، افزود مسکو برای این مذاکرات ضربالاجل تعیین نمیکند اما به درازا کشیده شدن این روند را نمیپذیرد.