گروه اقتصادی: یکی از اهداف دولت سیزدهم از ابتدای روی کار آمدن، خنثی‌سازی تحریم‌ها و تقویت دیپلماسی اقتصادی بوده است. موضوع وابستگی درآمدهای دولت به فروش نفت، مساله‌ای نیست که در کوتاه‌مدت قابل تغییر باشد بنابراین ضروری است دولت‌ها جهت مقابله با تحریم‌های ایالات متحده به سوی توسعه پالایشگاه‌ها، فرآوری نفت و توسعه سایر صنایع حرکت کنند. 

بررسی آمارهای صادرات نفت ایران نشان می‌دهد در دولت سیزدهم رقم صادرات رشد قابل توجهی داشته است. سیدابراهیم رئیسی پنجشنبه هفته گذشته در حاشیه سفر استانی خود به هرمزگان با اشاره به راهکارهای دولت برای دور زدن تحریم‌ها گفت: صادرات نفتی ایران به حدی افزایش یافته که ما دیگر نگران صادرات آن نیستیم. صادرات نفت در دولت سیزدهم ۴۰ درصد افزایش یافته و پول حاصل از صادرات نیز در حال بازگشت به کشور است. 

در واکنش به این اظهارات رئیس‌جمهور، عبدالناصر همتی، رئیس اسبق بانک مرکزی ایران، نقش دولت سیزدهم در بی‌اثر کردن تحریم را بی‌تاثیر خواند و اظهار داشت: خبر افزایش 40 درصدی ارزش صادرات نفت ایران خبری امیدبخش و در جهت کاهش تاثیر تحریم‌های ظالمانه بر بودجه و اقتصاد کشور، موثر است اما نکته مهم این است که قیمت جهانی نفت و فرآورده‌‌های نفتی در سال 2021 نسبت به سال 2020 بیش از 60 درصد افزایش داشته است. حال سوال این است که سهم تلاش دولت سیزدهم در خنثی‌سازی تحریم (و افزایش 40 درصدی درآمدهای نفتی) چقدر بوده است؟

در پاسخ به این پرسش باید گفت به نظر می‌رسد همتی دچار تحلیل اشتباه شده است؛ رئیس پیشین بانک مرکزی ایران اساسا منظور رئیس‌جمهور از افزایش 40 درصدی صادرات نفت را متوجه نشده است، زیرا تاکید رئیس‌جمهور بر افزایش «رقم» صادرات نفت است ولی برداشت همتی افزایش 40 درصدی «درآمد» صادرات نفت بوده است. در حقیقت رئیس اسبق بانک مرکزی عمدا یا سهوا گاف بزرگی درباره موضوع صادرات نفت ایران در دولت سیزدهم داده است که این موضوع سوژه برخی کاربران فضای مجازی شده است. 

حتی جواد اوجی، وزیر نفت در توئیتی در واکنش به سوء‌برداشت مبتدیانه رئیس پیشین بانک مرکزی از سخنان رئیس‌جمهور توضیح داد:

1- ریاست محترم جمهور بدرستی از افزایش ۴۰ درصدی «میزان» صادرات نفت در دولت سیزدهم خبر داده‌اند. 

2- تردیدی نیست که افزایش قیمت نفت هم روی افزایش درآمد کشور موثر بوده است. 

3- در مجموع وصول درآمدهای نفتی کشور بیش از چند برابر شده که حاصل افزایش میزان فروش و افزایش قیمت است. 

4- اما از آن مهم‌تر، وصول درآمدهای نفتی در دولت سیزدهم است که جهش چشمگیری نسبت به قبل داشته و پول آن به صورت منظم در حال وصول است. 

بر خلاف اظهارنظر همتی، ارزش صادرات نفت کشور در چند ماهی که از دولت سیزدهم می‌گذرد، نسبت به دوره مشابه سال قبل در زمان دولت دوازدهم، بیش از ۱۰۰ درصد افزایش یافته است. 

طبق گزارش بانک مرکزی، در تابستان امسال درآمد حاصل از صادرات نفت خام، فرآورده‌های نفتی، گاز طبیعی، مایعات و میعانات گازی نزدیک به ۱۰ میلیارد دلار بود در حالی که در تابستان سال قبل کمتر از 7/4 میلیارد دلار بود. بدین ترتیب رشد درآمد نفتی کشور بیش از ۱۱۲ درصد بوده، در حالی که طبق ادعای همتی در این مدت قیمت نفت فقط ۶۰ درصد افزایش یافته است، بنابراین ۶۰ درصد دیگر رشد درآمدهای نفتی مشخصا حاصل افزایش حجم صادرات نفت بوده است. 

البته روند رشد توأمان حجم صادرات نفت و درآمد حاصل از آن در فصل پاییز با سرعت بیشتری رقم خورد و از فصل تابستان هم پیشی گرفت که فعلا آمار آن رسانه‌ای نشده اما نسبت به سال قبل بیش از ۲ برابر شده است.