چین طی چند هفته گذشته نزدیک به 4 میلیون بشکه نفت خام ایران را در مخازن ذخیره‌سازی دولتی خود تخلیه کرده است و روز گذشته نیز به ‌صورت رسمی آمار واردات نفت از ایران را منتشر کرد که نشان‌ می‌دهد کارآیی تحریم‌های نفتی ایران از بین رفته است. 

رویترز در گزارشی به نقل از منابع تجاری و کارشناسان رهیابی کشتی‌ها نوشت چین طی چند هفته گذشته نزدیک به 4 میلیون بشکه نفت خام ایران را در مخازن ذخیره‌سازی دولتی در شهر بندری جنوبی ژان‌‌جیانگ تخلیه کرده است. 

به نوشته این گزارش، این اقدام چین در حالی است که گروه ۴ به ‌علاوه یک و ایران در حال مذاکرات سخت برای احیای توافق هسته‌ای 2015 هستند که برداشته شدن تحریم‌های نفتی ایران را نیز شامل می‌شود. دولت قبلی آمریکا یعنی دولت ترامپ این تحریم‌ها را لغو و تحریم‌ها علیه ایران را دوباره اعمال کرده بود. 

پر کردن مجدد ذخایر راهبردی نفت چین در آستانه برنامه پکن برای آزادسازی نفت از محل ذخایر اضطراری‌اش، در یک هماهنگی نادر با آمریکا برای کاهش قیمت نفت در جهان که به بالاترین رقم در 7 سال گذشته رسیده، انجام می‌شود. 

چین پیش از این بدون جلب توجه، نفت ایران را وارد می‌کرد و آمار محموله‌های نفت ایران در آمار رسمی گمرک این کشور برای مواجه نشدن خریداران با تحریم‌های آمریکا، اعلام نشده بود اما گمرک چین دیروز به صورت رسمی برای نخستین‌بار آمار واردات نفت خام ایران طی یک سال گذشته با وجود تحریم‌های آمریکا را منتشر کرد. 

بر اساس آمار گمرک چین، این کشور 260 هزار و 312 تن یا 9/1 میلیون بشکه نفت خام از ایران در ماه دسامبر خریداری کرده است. آخرین آماری که گمرک چین منتشر کرده به دسامبر 2020 بازمی‌گردد. 

یک منبع تجاری آگاه به محموله‌های نفتی ایران گفت این محموله ویژه اواخر ماه دسامبر در ژان‌‌جیانگ، در سایت ذخایر دولتی تخلیه شده است. به گفته کارشناس رهیابی نفتکش‌های موسسه ورتکسا انالیتیکس، به ‌دنبال آن یک محموله دیگر با اندازه مشابه در همین بندر در مخازن اضطراری تخلیه شد. 

«تیلاک دوشی» مدیرعامل مؤسسه مشورتی دوشی در سنگاپور گفت: «پیش از این نیز گزارش‌هایی مبنی بر واردات نفت خام ایران منتشر شده بود اما بشدت مخفیانه و محرمانه بود. حالا من فکر می‌کنم چینی‌ها آشکارا در حال آزمایش آمریکا هستند تا واکنش واشنگتن را ببینند».

رویترز نوشت وزارت نفت ایران برای اظهارنظر در این باره در دسترس نبود اما یک مقام ارشد وزارت نفت ایران گفت ایران علنا اعلام کرده صادرات نفت این کشور بشدت افزایش یافته است: «ما به دلیل تحریم‌های آمریکا، فاش نمی‌کنیم به کدام کشورها (صادرات داشته‌ایم) اما چین یکی از آن کشورها بوده که نفت ایران را می‌خرد. این نشان می‌دهد تحریم‌ها بی‌اثر شده است». مقام ایرانی دیگر گفت: «سیاست ما، بهبود (روابط) تجاری از جمله نفت با کشورهای غیرغربی است».

وزارت خارجه آمریکا درباره اینکه چین نفت ایران را در ذخایر دولتی خود ذخیره می‌کند و آن را در آمار گمرک خود آورده است، اعلام کرد تحریم‌های آمریکا همچنان پابرجاست و اجرا خواهد شد، هر چند واشنگتن معتقد است دیپلماسی بهترین راه برای رسیدگی به این موضوع است. 

یک سخنگوی وزارت خارجه آمریکا - که خواست نامش فاش نشود - گفت: «ما از خریدهای شرکت‌های چینی از نفت ایران اطلاع داریم. ما از اختیارات تحریمی خود برای واکنش به دور زدن تحریم‌ها از سوی ایران استفاده کرده‌ایم و در صورت لزوم به این کار ادامه خواهیم داد. با این حال، ما به عنوان بخشی از گفت‌و‌گوهای‌مان با چینی‌ها درباره ایران، رویکرد دیپلماتیک را در نظر گرفته‌ایم و معتقدیم به ‌طور کلی این مسیر موثرتری برای رفع نگرانی‌های‌مان است». بر اساس آمارهای کشتیرانی و برآورد تاجران، خرید نفت از ایران حدود 6 درصد از واردات نفت خام چین را

تشکیل می‌دهد.