گروه فرهنگ و هنر: چند سالی می‌شود سریال‌های شبکه نمایش خانگی با ورود عوامل سینمایی رنگ‌و‌بوی خاصی به خود گرفته است و تهیه‌کنندگان این سریال‌ها با پرداخت دستمزدهای نجومی پای ستاره‌های سینما را به سریال‌های نمایش خانگی باز کرده‌اند. از سوی دیگر با افزایش درآمد پلتفرم‌ها، دست تهیه‌کنندگان برای پرداخت دستمزدهای نجومی بازتر شده است. اوایل سال 95 بود که شبکه‌ نمایش خانگی محصولی پرمخاطب را به مخاطبانش معرفی کرد: «شهرزاد»؛ سریال تاریخی رنگ و لعاب‌داری که روز‌به‌روز به تعداد تماشاگرانش افزوده می‌شد و رکوردهای شبکه‌ نمایش خانگی را یکی پس از دیگری می‌شکست. همه چیز به ظاهر برای نماینده سریال‌های نمایش خانگی خوب پیش می‌رفت که ناگهان ورق برگشت و شیرینی این اتفاق فرهنگی، دیری نپایید؛ در میانه‌ راه انتشار شهرزاد، سرمایه‌گذار اصلی این سریال به اتهام شراکت در اختلاس صندوق ذخیره‌ فرهنگیان و پولشویی، تحت تعقیب قرار گرفت. اخبار غیررسمی حکایت از آن داشت پرمخاطب‌ترین سریال سال 95 با پول کثیف ساخته شده است. از سوی دیگر در سال‌های پایانی دهه‌ ۸۰ و آغازین دهه‌ ۹۰ به یک‌ باره نام‌هایی ناآشنا وارد عرصه‌ فرهنگ کشور شد و این افراد به عنوان سرمایه‌گذار به تولید فیلم پرداختند. در واقع بخشی از اعتراض مخاطبان در آن زمان به این بود که چرا وزارت ارشاد که متولی رسمی تولیدات نمایشی در سینما و شبکه نمایش خانگی بوده، نظارتی بر ورود پول‌های کثیف به این عرصه‌های فرهنگی نداشته است، آن هم در شرایطی که مشخص شده بود عرصه تولیدات نمایشی از اهداف محبوب مفسدان اقتصادی کشور است. مسائل مالی سریال شهرزاد در تولید برخی دیگر از آثار شبکه نمایش خانگی چون «ماه تی‌تی» و «شاهگوش» نیز تکرار شد و حتی برخی سرمایه‌گذاران شبکه نمایش خانگی دستگیر و در دادگاه مجرم شناخته شدند. همه این عوامل در کنار حواشی‌ای که محتوای برخی سریال‌های نمایش خانگی عرضه می‌کردند منجر به این مساله شد که به لحاظ قانونی مجوزهای سریال‌های نمایش خانگی در قالب تمام فعالیت‌های «وی او دی‌ها» تحت نظر ساترا انجام شود و عملا دیگر وزارت ارشاد هیچ نقش نظارتی بر سریال‌های نمایش خانگی نداشته باشد. انصافا هم طی این یکی، دو سالی که تمام مجوزهای نمایش خانگی تحت نظر ساترا صادر شده، فضای سریال‌های نمایش خانگی با کمترین حاشیه ممکن به کار خود ادامه داده است، هر چند در این مدت چالشی چون توقیف سریال «قبله عالم» رخ داد اما مدیریت مناسب ساترا از ایجاد حواشی بیشتر در این باره جلوگیری کرد. در همین ارتباط، محمد خزاعی، رئیس سازمان سینمایی کشور به همراه جمعی از مدیران این سازمان به منظور تبادل نظر و هم‌اندیشی پیرامون گسترش فضای همکاری‌ها و تعاملات ۲ سازمان صداوسیما و سینما به دیدار پیمان جبلی، رئیس رسانه ملی رفت. 

پیمان جبلی، رئیس سازمان صداوسیما در این نشست مشترک طی سخنانی ضمن تاکید بر لزوم همگرایی و هم‌افزایی ۲ مجموعه صداوسیما و سازمان سینمایی گفت: اکثر مردم از وضعیت فرهنگی در کشور راضی نیستند و البته که این نظر رهبری نیز هست. وی افزود: این وضعیت نابسامان فرهنگی دغدغه مشترک بین مردم، رهبری و مسؤولان نهادهای فرهنگی خواهد بود. در بخش نمایش خانگی در دولت قبل فیلم‌ها و سریال‌هایی مجوز گرفته‌اند که وقتی فیلمنامه‌شان را می‌خوانیم، دچار حیرت می‌شویم، چه برسد به اینکه این آثار ساخته شوند، در چنین شرایطی مسؤولان سازمان سینمایی و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با نگاه ارزشی و انقلابی مجبورند فیلم‌هایی را اکران کنند که ذاتا با آن همسو نیستند. 

جبلی با بیان اینکه سینما با بخش خصوصی در ارتباط است، گفت: استعدا‌دهای جوان پراکنده‌ای در سطح کشور وجود دارند که باید آنها را کشف کنیم و به کمک مجلس و دولت باید بتوانیم این خلأها را جبران کنیم. در جلسه‌ای که با تهیه‌کنندگان داشته‌ایم خودشان هم این مساله را عنوان می‌کردند که از همان نقطه ارائه طرح و ایده کاری با کارگردان و سازندگان اثر همراه شویم و ایده‌های‌مان را به آنها بگوییم و تا جایی که ممکن است افق‌های‌مان را به یکدیگر نزدیک کنیم و علاوه بر خرید کپی رایت در ساخت آثار مشارکت کنیم. 

رئیس سازمان صداوسیما ادامه داد: ما از پیشنهاد وزارت ارشاد درباره شکل‌گیری «کارگروه تخصصی سینما و سیما» استقبال می‌کنیم. در این رابطه تجربه خوبی در حوزه کتاب داریم، به نظرم حتما این مفید خواهد بود و ایده‌هایی که دوستان مطرح کردند قابلیت اجرا شدن در آن کارگروه را دارد. ما اکنون شهرک سینمایی غزالی را داریم و ما و شما می‌توانیم با هم همکاری کنیم. بحث دیتاسنتر می‌تواند بسیار مهم باشد و صندوق مشترک برای تولید مستند و انیمیشن را براحتی می‌توان انجام داد. 

جبلی با بیان اینکه هزینه‌های انیمیشن در خارج از کشور بالاست، گفت: ما به انجام کار مشترک در انیمیشن اعتقاد داریم. در کار سرمایه‌گذاری و تامین منابع مشارکت خواهیم کرد و بعد از آن توافق می‌کنیم که در جشنواره یا بعد از آن در صداوسیما پخش شود. من از ایده کارگروه بشدت استقبال می‌کنم. فردی مناسب را برای خرید رایت و کار مشترک و تامین در کارگروه معرفی می‌کنیم و متناسب با موضوع می‌توان کارگروه را گسترش داد. 

جبلی گفت: ما آماده‌ایم هر زمان که گفتید کارگروه را شروع کنیم. موضوعات مشترک زیادی وجود دارد که می‌توان طرح کرد. با همکاری سازمان سینمایی این کارگروه به نوعی مرجع سینماشناسی تلویزیون نیز خواهد بود. در حال حاضر در بحث تیزر فیلم‌های سینمایی تصمیم‌گیرنده اداره کل بازرگانی است، البته دوستان نظر می‌دهند ولی منطقی‌تر این است که کارگروه مشترک باید مرجع این قضیه باشد. قبلا سیمافیلم هر سال 8-7 فیلم سینمایی آماده و آثار ارزشمندی را در جشنواره ارائه می‌کرد و استقبال خوبی هم می‌شد. این موضوع هم می‌تواند دوباره احیا شود، البته امسال هم فیلم سینمایی مهدی باکری را داریم. 

محمد خزاعی، رئیس سازمان سینمایی در ابتدای این نشست با بیان اینکه حوزه استحفاظی سینما و رسانه ملی بسیار به هم نزدیک است، گفت: یکی دیگر از چالش‌های مبتلابه و پیش روی این ۲ سازمان، چالش مجاری غیررسمی اینترنت و ماهواره است که هر روز گسترد‌ه‌تر و فراگیرتر در اقصا نقاط کشور در لایه‌های مختلف اجتماعی فرهنگ‌سازی می‌کنند و این چالش، حاکمیت فرهنگی و تصویر را تهدید می‌کند. 

 رئیس سازمان سینمایی با اشاره به اینکه خوشبختانه در این دوره نوگرایی را در ۲ مجموعه «رسانه ملی» و «سینما» حس می‌کنیم، گفت: با این حال کارهای روی زمین مانده بسیار زیاد است و اگر بیشتر هم‌افزایی و هم‌فکری نداشته باشیم، موقعیت را به جریان‌های ضدکشور می‌بازیم. 

معاون وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی تاکید کرد: جریان اپوزیسیون داخلی و خارجی تلاش می‌کند فضای یأس‌آلودی را برای سیاه‌نمایی و از بین رفتن منافع ملی به وجود آورد. نیاز است برای تعالی کشور طرح‌ها و ایده‌های جدید ارائه دهیم و با هم‌افزایی تخصص‌ها و ظرفیت‌ها، در مسیر منافع ملی گام برداریم. متاسفانه به نظر می‌رسد ما همه دچار انحراف فرهنگی از ریل منافع ملی شده‌ایم. 

خزاعی با بیان اینکه سازمان صداوسیما و سینما می‌توانند سیاست‌های مشترکی بویژه در بحث تقاضا، عرضه و تولید داشته باشند، تاکید کرد: باید این چندگانگی سیاست‌های فرهنگی در عرصه تصویر از بین برود، چرا که باعث می‌شود با نسلی مواجه شویم که کم‌کم احساس تعارض فرهنگی و بلاتکلیفی می‌کنند. 

وی درباره خواسته‌های سینما از صداوسیما توضیح داد: یکی از این خواسته‌ها حمایت از فیلمسازان کوتاه، مستند و سینمای حرفه‌ای از طریق خرید حقوق فیلم‌ها به قیمت بالاتر و افزایش عادلانه و منطقی با توجه به افزایش هزینه‌های تولید فیلم، مشارکت در تولیدات و ارائه بسته تسهیلات حمایتی در زمینه تبلیغات فیلم‌هاست. برای اینکه فضای سینما رونق یابد، خانواده‌ها و مردم با سینما آشتی کنند و اقتصاد سینما دستخوش تغییر و تحول شود، لازم است تلویزیون برای کمک به سینما در کنار آن قرار گیرد و این حمایت ضروری است. 

به گفته وی، اگر بتوانیم در این موارد به یک سیاست مشترک برسیم قطعا به خروجی‌های مطلوب‌تر منجر خواهد شد. سازمان صداوسیما هم می‌تواند بسته‌های تشویقی برای فیلمسازان پیش‌بینی کند و فیلم‌هایی را که واجد شرایط از لحاظ محتوا و ساختار هستند و با شرایط تلویزیون هم، همخوانی دارند و قابل پخش از این رسانه هستند مورد حمایت و تشویق جدی قرار دهد. 

خزاعی گفت: این سال‌ها بر اثر غفلت یا تاثیر جریان نفوذ، نوعی قبح‌زدایی و اباحه‌گری رونق گرفته است. برخی مسائلی که برای خانواده‌ها ارزش و اخلاق بوده در آثار کمرنگ شده است. مضامینی وارد سینما شده که خانواده‌ها را بعضا نگران می‌کند یا در برخی سریال‌های خانگی هم دیده می‌شود. ‌زمانی در تلویزیون این رویه پیدا شده بود. سازمان سینمایی به تنهایی نمی‌تواند این مساله را درست کند؛ اگر تلویزیون کمک کند و سیاست‌های فرهنگی مشترکی داشته باشیم، به رویکرد و سازوکارهای مشترکی خواهیم رسید. 

او درباره سیاست‌های تشویقی صداوسیما پیشنهاد داد: به عنوان حسن شروع، پیشنهاد می‌دهم در همین جشنواره ملی فجر، سازمان صداوسیما با انتخاب برخی فیلم‌ها در روز اختتامیه، تعدادی از آنها را مورد حمایت قرار دهد و حق رایت آنها را برای تلویزیون خریداری کند. 

***