مهدی جابری: اجرای پویش «به روستا برمی‌گردیم» موجب بازگشت 6 هزار و 250 خانواده به روستاهای سراسر کشور شده است. این پویش هم‌اکنون با همکاری 800 تسهیل‌گر و 37 هزار معتمد و مقام محلی در سراسر کشور اجرا می‌شود تا به مرور زمان، ده‌ها هزار خانواده را برای بازگشت به روستا تشویق و حمایت کند. به گزارش «وطن‌امروز» یکی از مهم‌ترین معضلات اجتماعی و اقتصادی کشور در سال‌های اخیر، موج مهاجرت از روستاها به شهرها بوده که این موضوع، تخلیه کامل برخی روستاها را به دنبال داشته است. تعداد قابل توجهی از روستاییان به خاطر نبود شرایط و امکانات بویژه در زمینه اشتغال، راه مهاجرت به شهر را در پیش گرفتند و البته بسیاری از آنها در حاشیه شهرها ساکن شدند. چنانچه زنجیره مهاجرت از روستا را مرور کنیم، به این نتیجه می‌رسیم که نبود شغل و امکانات اولیه در روستاها در نهایت منجر به ایجاد یا افزایش مشکلات ناشی از حاشیه‌نشینی شده است. متاسفانه این زنجیره نامبارک در طول ده‌ها سال گذشته رشد کرده و مشکلات و معضلات اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی خاص خود را به دنبال داشته است. دولت‌های پیشین هر چند شعارها و برنامه‌های ناقصی را برای حمایت از روستاییان مطرح کردند اما در مرحله اقدام و عمل، اراده‌ای برای تحقق برنامه‌ها نداشتند، بنابراین به موج مهاجرت از روستاها دامن زدند و مشکلات اجتماعی حاشیه شهرها را پررنگ‌تر کردند. اکنون اما به دور از هر گونه نمایش و شعار بدون پشتوانه، طرح‌هایی برای حمایت از اشتغال و تقویت بنیان اقتصادی خانواده‌های روستایی در حال اجراست؛ طرح‌هایی که بتازگی آغاز شده اما دستاوردهای اولیه و کوتاه‌مدت خوبی داشته است. پویش «به روستا برمی‌گردیم» از جمله طرح‌ها و برنامه‌های خلاقانه و کارشناسی‌شده به منظور تشویق واقعی خانواده‌ها از حاشیه شهرها به روستاهای خودشان است. بنا بر اعلام مدیرعامل بنیاد برکت، خانواده‌هایی که روستای‌شان را ترک کرده بودند در قالب این پویش، تشویق به بازگشت می‌شوند. مدیر عامل بنیاد برکت می‌گوید: بنیاد برکت با راه‌اندازی ۶ هزار و ۲۵۰ طرح اشتغال‌زایی اجتماع‌محور در قالب این پویش ملی، مهاجرت معکوس را رقم ‌زده و باعث بازگشت این تعداد خانواده به روستاهای خود شده است. محمد ترکمانه حجم کل سرمایه‌گذاری برای راه‌اندازی این تعداد طرح را ۶ هزار و ۷۸۵ میلیارد ریال اعلام و تصریح می‌کند: بهره‌برداری از این ۶ هزار و ۲۵۰ طرح اشتغال‌زایی، ایجاد فرصت‌های کسب‌وکار برای ۱۹ هزار نفر را به شکل مستقیم و غیرمستقیم در روستاهای محروم سراسر کشور به دنبال داشته است. پیش‌بینی ما این است تا پایان سال جاری ۶ هزار و ۵۰۰ خانواده در قالب پویش «به روستا برمی‌گردیم» به روستاهای خود بازگردند. مدیرعامل بنیاد برکت ادامه می‌دهد: مهاجرت روستاییان به حاشیه شهرهای بزرگ تبعات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی متعددی به دنبال دارد و بسیاری از این افراد با شروع ویروس کرونا همان مشاغل موقت و فصلی خود را نیز از دست داده‌اند. وی خاطرنشان می‌کند: افرادی که به‌دلیل بیکاری و مشکلات اقتصادی از روستاهای خود به شهرها مراجعه کرده‌اند، می‌توانند با مراجعه به اپلیکیشن برکت به آدرس app.barkat.irدر پویش «به روستا برمی‌گردیم» ثبت‌نام کنند. بنیاد برکت به آنها کمک می‌کند تا در روستای مبدأ خود صاحب کسب‌و‌کار مطمئن شوند. ترکمانه می‌افزاید: این افراد حتی می‌توانند در اپلیکیشن برکت، روستای مورد علاقه‌ برای زندگی و همچنین رسته شغلی خود مانند کشاورزی، دامداری و صنایع‌دستی را انتخاب و به صورت آنلاین و شفاف، میزان پیشرفت طرح و مراحل محقق شدن آن را رصد و دنبال کنند. به گفته وی خدمات فنی، پرورش دام سبک، باغداری، تولید کیف، کفش و پوشاک و پرورش محصولات گلخانه‌ای بیشترین رسته‌های شغلی درخواستی از سوی شرکت‌کنندگان در این پویش است. ترکمانه همچنین تاکید می‌کند: بنیاد برکت تا پایان سال جاری فرآیند بهره‌برداری از ۸۰ هزار طرح اجتماع‌محور با ظرفیت اشتغال ۲۴۰ هزار نفر را در مناطق محروم و روستایی کشور به‌ طور کامل محقق می‌کند. 

 

* جای شهر و روستا عوض شده است!

درباره انگیزه‌ها و اهداف این پویش ملی با معاون توسعه اشتغال اجتماع‌محور بنیاد برکت گفت‌وگو داشتیم. مرتضی نیازی به «وطن‌امروز» می‌گوید: جمعیت ساکن در روستاها به مرور زمان کاهش بسیاری داشت. در دهه‌های گذشته 75 درصد جمعیت کشور در روستاها ساکن بودند اما این رقم به خاطر موج مهاجرت به شهرها، اکنون تقریبا 25درصد است، بنابراین می‌توان گفت جای شهر و روستا عوض شده است. وی می‌افزاید: بخش قابل توجهی از این مهاجران در مناطق حاشیه‌ای شهرها ساکن شدند و اکنون با مشکلات و معضلات برخاسته از حاشیه‌نشینی مواجه هستند. معاون توسعه اشتغال اجتماع‌محور بنیاد برکت با اشاره به پویش «به روستا برمی‌گردیم» ادامه می‌دهد: هدف بنیاد برکت این است که به خانواده‌ها برای بازگشت به روستای خود کمک کند و این هدف از طریق ایجاد اشتغال برای این خانواده‌ها پیگیری می‌شود. نیازی اظهار می‌دارد: این پویش با محوریت و رویکرد ایجاد شغل در حال پیگیری است و متقاضیان و علاقه‌مندان برای بازگشت به روستا می‌توانند از طریق اپلیکیشن بنیاد برکت اقدام کنند. وی در پاسخ به سوالی درباره روند ثبت‌نام خانواده‌های روستایی در این پویش می‌گوید: معمولا فراخوان می‌دهیم اما در مواردی هم با شناسایی خانواده‌های روستایی، پیشنهاد بازگشت به روستا برای‌شان ارسال می‌شود. 

 

* احتمال بازگشت 20 هزار خانواده به روستا در سال 1401

پیگیری پویش «به روستا برمی‌گردیم» فقط محدود به امسال نیست. این پویش برای سال‌های آینده و البته براساس ظرفیت‌ و توان بنیاد برکت ادامه خواهد داشت تا بتواند تعداد بیشتری از روستاییان را برای مهاجرت معکوس تشویق و حمایت کند. معاون توسعه اشتغال اجتماع‌محور بنیاد برکت در این باره می‌گوید: پیش‌بینی ما این است که در سال 1401 شرایط بازگشت 20 هزار خانواده از شهرها به روستاها فراهم شود. وی می‌افزاید: 800 تسهیل‌گر اجتماعی در این پویش و برای تشویق، ثبت‌نام یا شناسایی خانواده‌ها با ما همکاری دارند و همچنین 37 هزار معتمد و مقام محلی برای اجرای دقیق و بهتر این پویش کمک می‌کنند. نیازی در پاسخ به این سوال که چه تضمینی برای عدم بازگشت مجدد این خانواده‌ها از روستا به شهر وجود دارد، اظهار می‌دارد: رویکرد ما آموزش، توانمندسازی و حمایت مستمر از این خانواده‌ها است تا بتوانند کسب و کار خودشان را توسعه دهند، تولید محصول با بهره‌وری بالا داشته باشند و در روستای خود ماندگار شوند.