گروه سیاسی: در حالی که این روزها اخبار پیرامون مذاکرات هسته‌ای در وین حول و حوش آمریکایی‌ها و مواضع دولت بایدن چرخ می‌زند، تهران برخی ادعاهای مطرح‌‌شده توسط منابع آمریکایی درباره توافق موقت در وین را رد کرد. 

به گزارش «وطن‌امروز»، یک منبع نزدیک به مذاکرات به فارس گفت در حال حاضر به هیچ‌وجه موضوع توافق موقت در مذاکرات وین مطرح نیست و هیأت ایرانی بر دستیابی به توافقی پایدار و قطعی متمرکز است. منبع ایرانی همچنین در واکنش به گزارش‌هایی درباره طرح توافق موقت در وین، به تسنیم گفت: همان‌طور که بارها اعلام شده، طرح توافق موقت هرگز در دستور کار ایران نبوده است و تیم ایرانی همچنان به‌دنبال دستیابی به توافقی پایدار و قابل اتکاست. وی تصریح کرد: توافق موقت همچنان در دستور کار تیم ایرانی نیست. 

واکنش منابع ایرانی نزدیک به تیم مذاکره‌کننده در وین در حالی است که شبکه آمریکایی «ان‌بی‌سی نیوز» به نقل از ۲ نفر از مقام‌های ارشد آمریکا از جمله یک مقام کنگره و یک مقام سابق آمریکایی و ۴ منبع آگاه از مذاکرات وین، مدعی شد روسیه در هفته‌های اخیر به عنوان بخشی از تلاش برای احیای برجام، درباره یک توافق موقت احتمالی هسته‌ای با ایران گفت‌وگو کرده است که شامل رفع محدود تحریم‌ها در قبال وضع مجدد برخی محدودیت‌ها بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران می‌شود. 

این شبکه آمریکایی گزارش کرد منابع آگاه - که نامی از آنها نبرده است- گفته‌اند ایالات‌متحده از پیشنهاد روسیه به ایران آگاه بوده است. طبق این گزارش، به‌رغم آنکه مقام‌های مذکور و افراد آگاه از این بحث‌ها، گفته‌اند مذاکرات روسیه با ایران درباره توافق موقت هسته‌ای با اطلاع آمریکا انجام شده است اما مقام‌های ارشد دولت بایدن از پیشنهاد روسیه به ایران درباره توافق موقت هسته‌ای ابراز بی‌اطلاعی کردند. این گزارش در حالی منتشر شده است که نمایندگی دائم ایران در سازمان ملل روز جمعه اعلام کرد تهران خواهان توافق موقت نیست و آنطور که در «ان‌بی‌سی نیوز» آمده است، ایران تاکنون ارائه هر گونه پیشنهاد درباره توافق موقت هسته‌ای از سوی روسیه را تأیید نکرده است. 

طبق گزارش شبکه ان‌‌‌بی‌سی نیوز، یکی از مقام‌های ارشد دولت بایدن گفته است طرح توافق موقت هسته‌ای مورد بحث جدی قرار ندارد. وی در این باره گفت: «گرچه ما نمی‌توانیم درباره هرگونه بحث‌هایی که احتمالا بین روسیه و ایران صورت گرفته، صحبت کنیم اما در این مرحله اطمینان داریم چنین ترتیبات موقتی به طور جدی مورد بحث قرار نمی‌گیرد». مقام ارشد دولت بایدن در ادامه افزود: «درباره توافق موقت، ما در مطبوعات در این باره حرف نمی‌زنیم و درباره ادعاهای خاص درباره مذاکرات اظهارنظر نمی‌کنیم. جدول زمانی ما بر اساس ارزیابی فنی از برنامه هسته‌ای ایران و نه یک ساعت زمانی است». طبق این گزارش، دولت روسیه تاکنون به درخواست‌ها برای اظهارنظر درباره این خبر پاسخ نداده است. ان‌بی‌سی مدعی شده است طبق یکی از پیش‌نویس‌های توافق موقت که مقام‌های آمریکایی و منابع آگاه مدعی آن شده‌اند، روسیه به ایران پیشنهاد داده تهران ملزم به توقف غنی‌سازی اورانیوم تا غنای ۶۰ درصد شود و ذخایر فعلی اورانیوم ۶۰ درصد را کنار بگذارد و احتمالا این مساله از طریق صادرات این اورانیوم به روسیه امکان‌پذیر است و ظاهرا یکسری محدودیت‌های دیگر برای ایران وضع شده است و ایران در قبال این محدودیت‌ها، به یک میلیارد دلار از درآمدهای نفتی خود که در حساب‌های بانکی‌اش در کره‌جنوبی است، دسترسی پیدا می‌کند. طبق این گزارش، ۲ مقام آمریکایی از جمله یک مقام کنگره آمریکا مدعی شده‌اند بحث‌ها میان روسیه و ایران در حاشیه گفت‌وگوهای رسمی در وین صورت گرفته است. 

 

* سردرگم مثل دولت بایدن

مذاکرات کمیسیون برجام برای تعیین‌تکلیف توافق هسته‌ای سال 2015، در فضایی دور هشتم خود را سپری می‌کند که طی روزهای گذشته مقامات آمریکایی مواضع ضدونقیضی درباره برجام و مذاکرات هتل کوبورگ اتخاذ کرده‌اند؛ جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا در روز یک‌ساله شدن دولتش اگرچه از حصول برخی پیشرفت‌ها در وین صحبت کرد اما در عین حال آنتونی بلینکن، وزیر خارجه دولت بایدن در گفت‌وگوی تلویزیونی با برنامه «Pod Save the World» به صراحت بیان کرد کشورش نمی‌تواند ضمانت‌های مورد خواست تهران مبنی بر اینکه واشنگتن در صورت توافق مجدد دوباره زیر میز نزند و از آن خارج نشود را بدهد. بلینکن در این باره گفت: «در نظام [حکومتی] ما، نمی‌توان چنین ضمانت سخت و سریعی فراهم کرد. رئیس‌جمهور بایدن می‌تواند با قاطعیت بگوید تا زمانی که ایران به توافق پایبند باشد، در کسوت رئیس‌جمهور چه کاری انجام خواهد داد یا چه کاری انجام نخواهد داد اما ما نمی‌توانیم رؤسای جمهوری بعدی را [به انجام کاری] ملزم کنیم. این موضوعی است که درباره آن صحبت می‌کنیم». 

بر این اساس است که باید این موضع منبع ایرانی نزدیک به تیم مذاکره‌کننده را که تهران به دنبال دستیابی به توافقی پایدار و قابل اتکاست، در پاسخ به گفته‌های تونی بلینکن ارزیابی و فهم کرد. بر آمریکایی‌ها پوشیده نیست که دولت بایدن در مقطع کنونی و در مواجهه با وضعیت رو به جلوی برنامه هسته‌ای ایران و پیشرفت‌های هسته‌ای که ساعت به ساعت بر ابعاد آن اضافه می‌شود، بویژه غنی‌سازی 60 درصدی اورانیوم در یک وضعیت اضطراری قرار دارد. از یک سو دموکرات‌ها برای پیروزی در انتخابات پیش روی کنگره به توافق با ایران نیاز دارند اما از طرف دیگر به خاطر موانع داخلی از تضمین‌هایی که باید در وین بدهند طفره می‌روند، ضمن آنکه اهرم فشار قابل توجهی هم برای فشار بر ایران در دسترس باقی نمانده است. از این رو است که تیم سیاست خارجی بایدن طی هفته‌های گذشته سخت مشغول نکوهش ترامپ به خاطر تصمیم نسنجیده در خروج از برجام است. بنابراین اولویت کاخ سفید مهار قدرت فعلی هسته‌ای ایران با توقف غنی‌سازی 60 درصد است، به همین خاطر از نگاه واشنگتن یک توافق موقت که بتواند این امر را حاصل کرده و همزمان برای آمریکا زمان بخرد و مخالفان سرسخت در داخل آمریکا را ساکت کند، شاید مطلوب تلقی شود؛ چه اینکه گزاره «زمان علیه آمریکا» از پربسامدترین کلیدواژه‌هایی است که در رسانه‌های این کشور درباره وضعیت جاری هسته‌ای ایران به کار می‌رود. 

 

* تغییر در تیم مذاکره‌کننده آمریکا؟

2 منبع آگاه در گفت‌وگو با «ان‌بی‌سی‌ نیوز» اعلام کردند تیم مذاکره‌کننده آمریکا در وین تغییر کرده و «ریچارد نفیو» این تیم مذاکراتی را ترک کرده است تا یک نقش متفاوت را در وزارت خارجه آمریکا بر ‌عهده بگیرد. منابع آگاه افزودند: ریچارد نفیو و رابرت مالی، فرستاده ویژه آمریکا در امور ایران بر سر مسیر مذاکرات وین اختلاف نظر داشته‌اند. یک مقام وزارت خارجه آمریکا نیز گفت: ریچارد نفیو نقش مهمی در تیم مذاکراتی آمریکا داشته و حدود یک سال در این تیم خدمت کرده است. وی همچنان در وزارت خارجه آمریکا باقی خواهد ماند. نفیو در دولت باراک اوباما، رئیس‌جمهور اسبق آمریکا در وزارت خارجه آمریکا حضور داشت و بخشی از تیمی بود که به تصویب 4 قطعنامه (1797، 1747، 1803، 1929) در شورای امنیت علیه ایران کمک کرد. 

او سال 2013 به تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای آمریکا پیوست و سرپرستی کارشناسان مسائل تحریمی در این تیم را بر عهده گرفت. از نفیو به ‌جهت نقشی که در همین دوران در طراحی شبکه تحریم‌ها علیه ایران داشته است به ‌عنوان یکی از اصلی‌ترین معماران شبکه تحریم‌های ضدایران یاد می‌شود. 

***