محمد سلحشور: دیدار سالانه رهبر حکیم انقلاب با مداحان اهل بیت(ع) را از چند جهت میتوان برای جریان انقلابی و متدین جامعه ایران واجد اهمیت دانست؛ چه از آن رو که ایشان بار دیگر بر لزوم صیانت از فضای معنوی هیئات مذهبی و جلوگیری از «هنجارشکنی» به بهانه نوآوری متذکر نکاتی مهم شدند و چه از این جهت که تمسک به هر شیوه و سبکی را به بهانه جذب جوانان نامطلوب خواندند.
با این حال تاکید بر «جهاد تبیین» به عنوان یکی از پرتکرارترین مطالبات رهبر انقلاب روز گذشته نیز مورد توجه و تذکر ایشان قرار گرفت. هیاتهای مذهبی به عنوان یکی از قدیمیترین محلهای اجتماع مردم ایران شناخته میشوند. آمیختگی این محیط جمعی با نمایندگی از ارزشها و معارف دینی باعث شده در تمام نقاط عطف تاریخ شاهد بازیگری و هدایتبخشی جلسات مذهبی و عزاداری در تعیین سرنوشت مردم کشورمان باشیم. در این میان به رغم گستره مبارزات مردم علیه رژیم شاهنشاهی، کماکان حافظه جمعی ایرانیان، انقلاب را با اوجگیری تظاهرات در ماه محرم به خاطر میآورد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز هیاتهای عزاداری همواره به عنوان کانونی انسانساز و آگاهیبخش در صحنه حضور داشتند که نمود آن را میتوان در سالهای دفاعمقدس مشاهده کرد. تجربه 9 دی سال 88 و خروش عظیم ایرانیان علیه جریان فتنه را از دیگر مصادیق نقشآفرینی هیاتهای مذهبی میتوان به حساب آورد.
مجموعه این مصادیق تاریخی بخوبی نشاندهنده این واقعیت است که رسالت آگاهیبخشی جلسات مذهبی همواره پا به پای رسالت آیینی آنها برقرار بوده است. شناخت دقیق چنین ظرفیتی کافی است تا به علت برنامهریزی گسترده جریانات ضدانقلاب برای به حاشیه راندن هیاتهای مذهبی از مناسبات اجتماعی پی ببریم. در این میان در کنار موج تخریب جریانات مذهبی، همواره جریاناتی نیز سعی داشتند با «رسالتزدایی» از هیئات و کانونهای مذهبی به فروکاست کارویژه آنها به برگزاری یک آیین جمعی گام بردارند.
تاکید رهبر انقلاب بر پیگیری «جهاد تبیین» و صیانت از کارویژه آگاهیبخشی هیئات مذهبی را میتوان در نقطه مقابل چنین تفاسیر و نگاههایی فهم کرد. نفوذ حداکثری پایگاههای دینی در میان اقشار مختلف مردم و ظرفیت اجماعسازی این پایگاهها که همواره در طول تاریخ کشورمان تعیینکننده بودهاند، از جمله واقعیتهایی است که باید نسبت به آن آگاهی داشت. تذکر چند سال پیش رهبر انقلاب نسبت به این انحراف و بدعت نظری که هیات را با کارویژه غیراجتماعی و سکولار تعریف میکرد را از این منظر میتوان فهم کرد.
تعهد منبر به عنوان اصیلترین رسانه شیعه در طول تاریخ به آگاهیبخشی رسالت روحانیت را بیش از هر زمان دیگری در مواجهه با مشکلات جامعه و ارائه راهکار برای تغییر شرایط نمایان میسازد. در این زمینه نمیتوان از این واقعیت چشمپوشی کرد که در سالهای گذشته برخی جریانات به بهانه نوآوری در این زمینه از ماهیت اصیل منبر فاصله گرفتهاند. توجه توأمان به فرم و محتوای دینی اصیل در کنار یکدیگر نکتهای است که به ثمربخشی منبر کمک میکند و هیچکدام از این ۲ عنصر را نمیتوان به بهانه دیگری قربانی کرد.