کد خبر: 243175تاریخ: 1400/11/5 00:00
نگاهی به آفت تعدد جشنوارههای حوزه موسیقی در آستانه برپایی سی‌و‌هفتمین دوره جشنواره موسیقی فجر
رزومه‌سازی به بهانه جشنواره
گروه فرهنگ و هنر: یکی از معضلات همیشگی حوزه‌های مختلف هنری کشور تعدد برپایی جشنوارههای موازی هنری است؛ جشنوارههای پرشماری که توسط بخش خصوصی و بخش دولتی با رنگ و لعاب‌های مختلف برگزار می‌شود و در خیلی از مواقع جز حیف و میل بودجه‌ها کارایی دیگری ندارند. بدون شک جشنوارههای موسیقایی یکی از همین موارد است که طی سال‌های اخیر از این آفت در امان نمانده است. این مساله دلایل متعددی دارد که مسلما مهم‌ترین موضوع «رزومه‌سازی» مدیران بخش‌های مختلف حاکمیتی و دولتی در حوزه‌های هنری است و موارد دیگری که در این مقال نمی‌گنجد.
درباره جشنوارههای موسیقی باید گفت سال‌هاست جشنواره موسیقی فجر با تمام فراز و نشیب‌هایی که دارد، در ایام دهه فجر برگزار می‌شود اما این جشنواره هیچ‌گاه نتوانسته آنطور که باید، آیینه تمام‌نمای موسیقی کشور باشد؛ و به لحاظ داشتن خلاقیت در ارائه بخش‌های مختلف و برنامه‌ریزی از ضعف‌های بسیاری رنج می‌برد که مسلما با تکمیل بخش‌های مختلف و تزریق ایده‌های گوناگون می‌توان جشنواره موسیقی فجر را به بالاترین کیفیت ممکن رساند تا به معنای واقعی رویدادی شایسته جشن اهالی موسیقی برای سالروز پیروزی انقلاب اسلامی باشد اما نهادهای مختلف دولتی و حاکمیتی با برپایی جشنوارههای متعدد موسیقایی نه‌تنها کمکی اساسی به اعتلای فرهنگ و هنر کشور نمی‌کنند بلکه موجب ایجاد سردرگمی اهالی موسیقی و مخاطبان موسیقی در میان انواع و اقسام این جشنواره‌ها هستند.
به عنوان مثال در ۳ ماه پایانی سال 1400 شاهد برپایی چند جشنواره موسیقی غیرخصوصی در کنار جشنواره موسیقی فجر هستیم که از مهم‌ترین آنها می‌توان به جشنواره موسیقی نوای مهر توسط بنیاد شهید و امور ایثارگران، جشنواره موسیقی کیش از سوی منطقه آزاد کیش و جشنواره موسیقی جوان توسط وزارت ارشاد و از سوی مرکز آفرینش‌های بسیج اشاره کرد. این جشنواره با هزینه‌های بالای بیت‌المال در زمستان امسال برگزار می‌شود و اگر بخواهیم سایر جشنوارههای موسیقایی (غیر بخش خصوصی) که در فصل‌های دیگر سال برگزار می‌شوند را بشماریم مسلما از تعداد انگشتان ۲ دست هم فراتر خواهد رفت؛ از سوی دیگر وقتی نگاهی به نشست‌های خبری مسؤولان این جشنواره‌ها می‌اندازیم همه آنها به صراحت می‌گویند: «در این جشنواره ایده و حرف‌های تازه‌ای خواهیم داشت». سوال اینجاست که چرا نباید برخی از این ایده‌های نو (بنا بر ادعای مسؤولان جشنواره‌ها) در قالب بستری یکسان و معتبر چون جشنواره موسیقی فجر ارائه شود تا این جشنواره که ویترین و آبروی موسیقی کشور است با کمک تمام نهادها و تجمیع بودجه‌ها به بهترین شکل ممکن برگزار شود، البته ناگفته نماند این اتفاق مستلزم تزریق این نگاه به مسؤولان نهادهای مختلف است که جشنواره موسیقی فجر را جشنواره مختص وزارت ارشاد ندانند و یک جشن ملی موسیقایی برای پیروزی انقلاب اسلامی قلمداد کنند. مسلما در کنار این مساله مسؤولان وزارت ارشاد هم باید با هم‌افزایی و با ایجاد فضایی تعاملی بهترین شرایط همکاری با سایر نهادها و مراکز فرهنگی کشور را برای برپایی جشنواره موسیقی فجر فراهم کنند تا برای یک بار هم که شده این جشنواره آیینه تمام‌نمای موسیقی کشور باشد؛ درست همانند جشنواره فیلم فجر که تمام نهادهای فرهنگی کشور برای پررنگ‌‌‌تر شدن این جشنواره به تولید آثار فاخر همت می‌کنند.
***
طفل سر راهی موسیقی
جشنواره موسیقی فجر طی سالیان اخیر با یک روال ثابت و بدون خلاقیت درباره بخش‌های مختلف برگزار می‌شده است به طوری که هیچ‌گاه تکلیف این جشنواره با موسیقی پاپ مشخص نبوده است. طی سالیان اخیر موسیقی پاپ به عنوان بخش جنبی جشنواره و صرفا برای کسب درآمد برای مسؤولان جشنواره حضور داشته است. درباره موسیقی پاپ باید گفت اینکه موسیقی پاپ در ایران، هویتی غربی و وارداتی دارد هیچ شکی در آن نیست اما نباید از این نکته غافل شویم که به هر حال این گونه موسیقایی در کشور جزو پرطرفدارترین‌ها محسوب می‌شود و اینجاست که مسؤولیت متولیان فرهنگی و هنری کشور برای جهت‌دهی مناسب این گونه موسیقی به ارزش‌ها و معیارهای نرم جامعه دوچندان می‌شود. متاسفانه برخلاف وعده‌های مسؤولان هنری کشور مبنی بر ارتقای سطح کیفی موسیقی پاپ در بخش‌هایی چون ترانه‌سرایی، آهنگسازی و خوانندگی امسال هم مانند سال‌های گذشته موسیقی پاپ همان مسیر نزولی تکراری و خنثی را سپری کرد؛ بدون آنکه شاهد یک سیاست‌گذاری مدون و بابرنامه از سوی مسؤولان هنری کشور باشیم. عنوان «طفل سرراهی» موسیقی ایران برازنده وضعیت موسیقی پاپ در کشور است، البته طفل سرراهی‌ای که بیشترین چرخه مالی موسیقی کشور را به خود اختصاص داده است، از سوی دیگر ۲ نهاد معتبر موسیقی در کشور یکی «انجمن موسیقی ایران» به عنوان نماینده دولت در موسیقی و دیگری «خانه موسیقی» که البته برخی مواقع به طور غیررسمی از نهادهای دولتی بودجه هم دریافت می‌کند، تاکنون هیچ‌گونه فعالیت، برنامه‌ریزی و تاثیرگذاری در روند موسیقی پاپ نداشته‌اند به طوری که انجمن موسیقی ایران فعالیت و تمرکز خود را بر موسیقی نواحی و اصیل ایران گذاشته است و خانه موسیقی هم اغلب به موسیقی کلاسیک می‌پردازد، این وسط تنها دفتر موسیقی ارشاد است که صرفا درخواست مجوز آلبوم‌ها و کنسرت‌ها را بررسی می‌کند و این مرکز هم کاری به جریان موسیقی پاپ در ایران ندارد و این هنرمندان حاضر در این عرصه هستند که خودشان طبق سلایق خودشان تصمیم می‌گیرند نسل نوجوان و جوان علاقه‌مند به موسیقی پاپ چه چیزی گوش دهند. مسلما پس از مدتی همین سلایق شخصی جای خود را به سلایق عمومی مردم می‌دهد به طوری که امروز شاهد آن هستیم برخی مواقع بی‌کیفیت‌ترین آثار موسیقایی پاپ از نظر کارشناسان تبدیل به پرطرفدارترین آثار می‌شود.