گروه سیاسی: در کشاکش دور هشتم مذاکرات وین برای تعیین تکلیف توافق هسته‌ای 2015 تهران با اطمینان خاطر نسبت به پشتوانه‌هایی که در میز مذاکرات تولید کرده است، همه چیز را معطوف به خواست واشنگتن در این جهت که خواهان حصول یک توافق خوب است یا نه، کرده است؛ این در شرایطی است که پیش روی دولت بایدن هیچ گزینه خوبی برای فشار مضاعف به ایران وجود ندارد و اخبار این روزهای رسانه‌های آمریکایی متوجه شکاف و اختلاف نظر فزاینده در تیم مذاکره‌کننده این کشور شده است. 

به گزارش «وطن‌‌امروز»، دبیر شورای عالی امنیت ملی روز سه‌شنبه در توئیتی درباره مذاکرات جاری در وین نوشت: تاکنون ارتباط با هیأت آمریکایی حاضر در وین با مبادله نوشتار غیررسمی انجام شده و نیازی به بیش از این نیز نبوده و نخواهد بود. علی شمخانی افزود: این روش ارتباطی تنها زمانی با روش‌های دیگر جایگزین می‌شود که توافق خوب در دسترس باشد. وزیر امور خارجه نیز دوشنبه‌شب در جمع خبرنگاران درباره مذاکره ایران و آمریکا گفته بود: آمریکایی‌ها مکررا برای مذاکره درخواست دارند ولی ما هنوز به این نقطه در جمع‌بندی‌های خود نرسیده‌ایم. حسین امیرعبداللهیان همچنین اظهار کرد: اگر در روند مذاکرات به مرحله‌ای برسیم که رسیدن به یک توافق خوب با تضمین بالا لازمه‌اش این باشد که سطحی از گفت‌وگو را با آمریکا داشته باشیم، آن را نادیده نخواهیم گرفت. 

در همین اوضاع و در حالی که عقربه‌های ساعت با توسعه پرشتاب برنامه هسته‌ای ایران به تندی علیه دولت آمریکا در حرکت است نقطه ضعف دولت بایدن در نبود اهرم فشاری ضد تهران باعث شده برخی دوگانگی‌ها و قطب‌بندی در تیم سیاست خارجی جو بایدن پدیدار  شود. پس از اینکه رابرت مالی، فرستاده و مذاکره‌کننده ارشد دولت بایدن در گفت‌وگوهای هسته‌ای روز یکشنبه در مصاحبه با رویترز، با طرح یک پیش‌شرط جدید گفت بعید است ایالات‌ متحده برای نجات توافق هسته‌ای 2015 با ایران به یک توافق جدید دست یابد مگر آنکه تهران 4 شهروند آمریکایی را که گروگان گرفته آزاد کند، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در نشست خبری خود تلاش کرد این موضع رابرت مالی را اصلاح کند. 

«ند پرایس» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در نشست خبری عصر دوشنبه به وقت واشنگتن به سوالات خبرنگاران درباره مذاکرات وین و اظهارات اخیر رابرت مالی، نماینده ویژه واشنگتن در امور ایران درباره لزوم آزادی زندانیان آمریکایی در ایران پاسخ داد. در این نشست، یک خبرنگار درباره اظهارات روز یکشنبه «رابرت مالی» نماینده ویژه آمریکا در امور ایران با موضوع لزوم آزادی «زندانیان آمریکایی و دوتابعیتی» در ایران سوال کرد. خبرنگار گفت: «مالی گفت تصور اینکه آمریکا با ایران به توافق برسد، سخت است مگر اینکه گروگان‌های آمریکایی آزاد شوند. چرا دولت حاضر نیست به طور صریح بگوید تا زمانی که شهروندان آمریکایی آزاد نشوند، به برجام نمی‌پیوندد؟»

پرایس در جواب گفت: «خب! چیزی که فرستاده ویژه گفت این است که تصور بازگشت به توافق هسته‌ای برای ما بسیار سخت است در حالی که ۴ آمریکایی بی‌گناه در گروگان ایران هستند. این نکته‌ای است که او قبلا بارها به آن اشاره کرده است، پس این قبلا بوده و اصلا نباید خبر جدیدی باشد. همچنین می‌توانم به شما بگویم این حرف برای ایرانی‌ها هم خبر جدیدی نیست. این موضع را قبلا هم غیرمستقیم از ما شنیده‌اند». 

سخنگوی وزارت خارجه آمریکا ادامه داد: «البته رابرت مالی همچنین به این نکته اشاره کرد که این موضوعات در مسیرهای جداگانه‌ای عمل می‌کنند و آنها در مسیرهای جداگانه عمل می‌کنند به یک دلیل بسیار ساده: در بهترین حالت، بازگشت متقابل به پایبندی به برجام یک گزاره نامشخص است». 

وی افزود: «ما می‌خواهیم آمریکایی‌هایی که سال‌ها بر خلاف میل خود و به دور از خانواده‌های‌شان بازداشت شده‌اند، هر چه زودتر بازگردند. گره زدن سرنوشت آنها به گزاره‌ای که قبلا گفتم در بهترین حالت نامشخص است، به اهداف ما خدمت نمی‌کند و منافع آنها را تامین نمی‌کند. به همین دلیل است که اینها به تعاملات ما معنا و رنگ می‌دهد اما اینها در مسیرهای جداگانه‌ای عمل می‌کنند». خبرنگار حاضر در نشست سخنگوی وزارت خارجه آمریکا بعد از این اظهارات ند پرایس، خطاب به او درباره سخنان رابرت مالی گفت: «اما نوعی که شما دارید حرف می‌زنید، خیلی بیشتر شبیه به یک پیش‌شرط است!»

پرایس در جواب گفت: «یک بار دیگر باید بگویم این صدق نمی‌کند. هر گونه ارتباط مستقیم یا صریح دقیقاً به این دلیل وجود دارد که بازگشت متقابل به پایبندی به برجام در بهترین حالت یک پیشنهاد نامشخص است. ما می‌خواهیم بازگشت این آمریکایی‌ها یک پیشنهاد مشخص باشد، بنابراین این مسائل را جدا از هم نگه می‌داریم». 

همچنین خبرنگار دیگری در نشست خبری ند پرایس، از سخنگوی این وزارتخانه سوال کرد: «وزیر امور خارجه ایران روز دوشنبه گفت اگر احساس کنند می‌توانند با ضمانت‌ها به توافق خوبی برسند، آماده‌اند مذاکره مستقیم با آمریکا را بررسی کنند. آیا ارتباطی در این مورد صورت گرفته است؟ و آیا شماها به گفت‌و‌گوی مستقیم با آنها فکر می‌کنید؟»

سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در پاسخ به این سوال گفت: «ما آماده ملاقات مستقیم هستیم. ما همواره این موضع را داشته‌ایم که تعامل مستقیم با ایران درباره مذاکرات برجام و سایر موضوعات بسیار مفیدتر خواهد بود». پرایس ادامه داد: «این به فرمت‌های دوجانبه و همچنین چندجانبه گسترش می‌یابد. نشست مستقیم ارتباط موثرتری را ممکن می‌سازد که برای دستیابی سریع به تفاهم درباره بازگشت متقابل به پایبندی به برجام، ضروری است». 

وی مدعی شد: «با توجه به سرعت پیشرفت‌های هسته‌ای ایران، زمان برای اینکه مزایای منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای ناشی از برجام محقق شود، به سرعت در حال از دست رفتن است، در نتیجه ما به طور مداوم بسیار شفاف گفته‌ایم که تعامل مستقیم به این اهداف کمک می‌کند». 

 

* شکاف در تیم آمریکایی

آنچه از اظهارات ضد‌ونقیض مقامات آمریکایی‌ها در روزهای گذشته نظیر مواضع رابرت مالی و ند پرایس برمی‌آید، از شکاف در درون تیم سیاست خارجی بایدن در موضوع هسته‌ای ایران حکایت می‌کند و رسانه‌های آمریکایی در حال انتشار برخی جزئیات اختلاف نظرها در تیم مذاکره‌کننده آمریکا هستند. در این راستا شنبه 2 منبع آگاه در گفت‌وگو با «ان‌بی‌سی‌ نیوز» اعلام کردند تیم مذاکره‌کننده آمریکا در وین تغییر کرده و «ریچارد نفیو» این تیم را ترک کرده است تا یک نقش متفاوت را در وزارت خارجه آمریکا بر ‌عهده بگیرد. منابع آگاه افزودند: ریچارد نفیو و رابرت مالی، فرستاده ویژه آمریکا در امور ایران بر سر مسیر مذاکرات وین اختلاف نظر داشتند. در همین حال نشریه «وال‌استریت ژورنال» هم بامداد سه‌شنبه خبر داد 2 عضو دیگر تیم مذاکره‌کننده آمریکایی به دلیل اختلاف نظر با مواضع «رابرت مالی» سرپرست این تیم در قبال ایران، مذاکرات وین را ترک کرده و به واشنگتن بازگشتند. این روزنامه نزدیک به محافظه‌کاران آمریکایی به نقل از افراد مطلع از روند مذاکرات وین نوشت: «با رسیدن گفت‌وگوهای احیای برجام با ایران به مرحله حساس، در تیم مذاکره‌کننده آمریکا بر سر سخت‌گیری با تهران و زمان خروج از مذاکرات، اختلاف‌هایی پدید آمده است». بر اساس ادعای مطرح شده در این گزارش، برخی اعضای تیم آمریکا پس از اصرار به رویکرد سخت‌گیرانه‌تر در مذاکرات رفع تحریم‌های ایران، تیم را ترک کردند یا از مذاکرات کنار کشیدند. در ادامه این گزارش آمده است: «همان‌طور که شبکه ان‌بی‌سی گزارش داد، ریچارد نفیو یکی از ۳ نفری بود که ما گزارش دادیم به دلیل اختلافات درباره نحوه اجرای گفت‌وگوها، چند روز پیش از مذاکرات عقب‌نشینی کرد، اگرچه یکی از مقامات ارشد وزارت خارجه می‌گوید فقط ۲ نفر اما ما می‌دانیم که آقای نفیو از اوایل دسامبر در وین نبوده است». وال‌استریت ژورنال نوشت به اطلاعاتی دست یافته که نشان می‌دهد اختلافات در تیم آمریکا در رابطه با طیفی از مسائل از جمله اینکه «آیا مذاکرات را در اوایل دسامبر پس از بازگشت تیم جدید ایران به وین و عقب‌نشینی از امتیازات قبلی ایران قطع کنیم یا خیر و همچنین اینکه چقدر در اجرای تحریم‌ها سخت می‌توان عمل کرد؟» به‌ وجود آمده است. این نشریه همچنین تصریح کرد: «آنها درباره اینکه آیا برای محکوم کردن ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی فشار بیاورند یا نه و درباره اینکه بازگرداندن زمان گریز ۱۲ ماهه واقعا چه زمانی ممکن است، اختلافاتی داشته‌اند». وال استریت ژورنال با تاکید بر اینکه باید توجه داشت که اینها تمام اختلافات درون تیم مالی نبودند، توضیح داد: «این اختلافات شکاف بزرگی در تیم آمریکا ایجاد کرده است. برخی تصمیمات سیاستی که افرادی از آن خشنود نبودند پس از بحث و گفت‌وگو در سطوح عالی دولت اتخاذ شد». 

***