گروه بین‌الملل: با در نظر گرفتن زوال عقل جدی و جشنواره‌ای از گاف‌های تاریخی، مدیریت قهقرایی دوران کرونا و تورم و البته سقوط بی‌سابقه مقبولیت رئیس‌جمهور سالخورده آمریکا به 39 درصد تنها پس از یک سال حکمرانی در کاخ سفید، آن هم در حالی که تنها 28 درصد آمریکایی‌ها حاضرند در انتخابات ریاست‌جمهوری ۳ سال بعد باز هم از جو بایدن حمایت کنند، تنها تفاوت مثبتی که میان او با سلف دهان گشادش دونالد ترامپ باقی مانده بود، فقط و فقط فحاشی نکردن و درگیر نشدن با اهالی رسانه بود که جوی خواب‌آلود این قله را هم فتح کرد. 

بایدن دوشنبه در حالی در اتاق کنفرانس کاخ سفید جلوی دوربین‌های تلویزیونی وارد رکیک‌ترین درگیری لفظی با خبرنگار شبکه فاکس‌نیوز، ارگان اول جمهوری‌خواهان شد که جدا از زمزمه‌های روز افزون جانشینی معاونش «کاملا هریس» به جای این پیرمرد 79 ساله در اتاق بیضی، پروژه «عبور از جو» هم توسط طیف مهمی از دموکرات‌ها با مطرح کردن دوباره نام «هیلاری کلینتون» به عنوان نامزد اصلی این حزب در انتخابات 2024 در سرمقاله روزنامه وال‌استریت کلید خورده است. 

بدتر از آن اینکه رئیس‌جمهور به اصطلاح سرد و گرم ‌چشیده دموکرات با ادعای نیم‌قرن سابقه در بالاترین سطح سیاسی ایالات‌متحده، به ابلهانه‌ترین شکل ممکن درست زمانی دم به تله شکارچی جوان شبکه محبوب ترامپ داد که در زمینه عملکرد افتضاح دولتش کاملا خلع سلاح بود. در حالی که اُمیکرون (سویه جدید کرونا) آمریکا را به قله افتخار(!) پرتلفات‌ترین کشور در مبارزه با همه‌گیری جهانی رسانده، تورم 7 درصدی روزهای اخیر در این کشور که از زمان اجرای سیاست تورم‌زای تسهیل مالی در دوره ریاست‌جمهوری ریگان بی‌سابقه بوده، باعث افزایش تصاعدی نارضایتی‌ها شده است. همزمان سیاست‌های مالی دموکرات‌ها بویژه افزایش رسمی نرخ تورم توسط صندوق ذخیره فدرال (بانک مرکزی خصوصی ایالات متحده) به سقوط آزاد بورس وال‌استریت انجامیده است. 

با چنین چشم‌اندازی بود که «پیتر دوسی» وابسته خبری شبکه فاکس‌نیوز در کاخ ریاست جمهوری با شمشیر از رو بسته برای رئیس‌جمهور سالخورده وارد نشست مطبوعاتی دوشنبه کاخ سفید شد. 

بایدن در اوج تنش آمریکا با روسیه بر سر اوکراین، از جلسه «شورای رقابت کاخ سفید» پا به این نشست می‌گذاشت. دستورالعمل جلسه شورای رقابت، وضع موازینی به منظور مقابله با تورم افسارگسیخته در آمریکا بود. سوالات رسانه‌ها از بایدن با محور کاهش هزینه‌های خانواده‌های کارگری در این وضعیت سخت معیشتی آغاز شد. دوسی اما وقتی نوبتش شد، درباره تورم از رئیس‌جمهور سوال کرد؛ سوالی که به نظر می‌رسید خط قرمز تعیین شده از سوی مدیران رسانه‌ای کاخ سفید برای وابستگان خبری حاضر در نشست بود. لحن دوسی هم متفاوت از دیگر همکاران خبرنگارش بود. او با فریاد و در حالی که مشخص بود می‌خواهد بایدن را به چالش بکشد، پیرمرد 79 ساله بالای مجلس را این چنین خطاب قرار داد: «آیا به یک سوال درباره تورم پاسخ می‌دهید؟» پاسخ بایدن منفی بود. اصرار خبرنگار فاکس‌نیوز برای مطرح کردن سوال تورمی، واکنش همراهان رئیس‌جمهور را در پی داشت که با اشاره به ماموران حفاظت کاخ سفید آنها را به جان دوسی انداختند تا از جلسه بیرونش کنند. اینجا بود که صحنه وایرال‌شده در شبکه‌های اجتماعی شکل گرفت؛ دوسی در حالی که به بیرون سالن هدایت می‌شد، رو به تریبون بایدن برگشت و با حالتی بر‌افروخته داد زد: «آیا به نظر شما تورم، یک نقطه ضعف سیاسی در انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره (۲۰۲۲) برای شماست؟» بایدن در ابتدا حاضرجواب به نظر رسید و با پاسخی که بیشتر شبیه دهن‌کجی بود، گفت: «نه! این یک دارایی بزرگ (برای من و دولتم) است...» ولی نتوانست جلوی عصبانیتش را بگیرد و در پایان جمله‌اش ناخودآگاه جمله معترضه «تورم بیشتر» را تکرار کرد و بلافاصله بدون آنکه حواسش به میکروفن روشن باشد، زیر لب فحشی رکیک حواله دوسی کرد: «... چه حرامزاده‌ احمقی» و همه این را شنیدند؛ اول خبرنگاران داخل اتاق و بعد مردم در همه آمریکا و جهان. 

در گزارش خبرنگار گاردین درباره این توهین زشت رئیس‌جمهور لیبرال یانکی‌ها به خبرنگار فاکس‌نیوز آمده است: «میکروفن دقیقا جلوی بایدن بود اما به نظر می‌رسد که او دارد با خودش حرف می‌زند یا شاید فکر کرده میکروفن خاموش بوده است». 

به نظر می‌رسد یک بار دیگر مشکل دمانس (بیماری نسیان) بایدن کار دستش داده باشد، چرا که او فراموش کرده بود در مقابل میکروفن باز و دوربین‌های روشن خبری است. 

صحنه فحاشی بایدن با چنان سرعتی وایرال شد که تنها چند دقیقه بعد در پایان همان نشست خبری، مسؤولان رسمی کاخ سفید سعی کردند این گاف رکیک رئیس‌جمهور دموکرات را که مستقیما احساس بازگشت ترامپ به کاخ سفید را زنده می‌کرد، توجیه کنند. 

همان شب دوسی در برنامه زنده شبکه فاکس‌نیوز شرکت کرد و به کنایه گفت: «هنوز هیچ کس او (بایدن) را توجیه نکرده که حرفش درست نبوده است».

وقتی شان هنیتی، مجری سرشناس فاکس‌نیوز از دوسی پرسید آیا واقعا رئیس‌جمهور از او عذرخواهی کرده یا نه، پاسخ شنید که بایدن همان شب پس از آن فحاشی به گوشی همراه او زنگ‌ زده است. به گفته خبرنگار فاکس‌نیوز، او سعی کرده به نوبه خودش ماجرا را از دل بایدن درآورد و به او توضیح داده که تلاش کرده سوالی متفاوت از آنچه همه می‌پرسند مطرح کند. بایدن هم به او تبریک گفته که در این تلاشش موفق شده است. 

در ادامه برنامه شان هنیتی اما دوسی دوباره از در کنایه درآمد و گفت: «او (بایدن) جو را تلطیف کرد و من این کار را تحسین می‌کنم. ما تماس خوبی داشتیم. هیچ موضوع شخصی‌ای وجود ندارد. درست وقتی دنیا با این چیزهایی که در جریان است در آستانه جنگ جهانی قرار دارد، واقعا باارزش بود که رئیس‌جمهور سر شب در حالی که هنوز در اتاق کارش بود، ۲ دقیقه وقت گذاشت تا با من تماس بگیرد و جو را تلطیف کند... اما می‌دانید موضوع چیست؟ من نیاز ندارم کسی از من عذرخواهی کند. او (بایدن) هم هر جور دلش خواست می‌تواند با من تماس بگیرد!»

با همه تلاش‌هایی که رسانه‌های شرکتی آمریکایی و انگلیسی برای رفع و رجوع هتاکی رئیس‌جمهور دموکرات کردند اما نمی‌توان فراموش کرد که بایدن برخلاف ژست دیپلماتیکش یک ترامپ در درون خود داشته و دارد. او سابقه اظهارات زشت و زننده در کارنامه خود از جمله در همین کاخ سفید بویژه در دوران معاونت اوباما را دارد. 

مثلا به گزارش گاردین، در سخنرانی معروف باراک اوباما در سال 2012 درباره کشته شدن اسامه بن لادن، بایدن در پایان سخنرانی رئیس‌جمهور وقت آمریکا از واژه زشتی برای تاکید بر «موفقیت بزرگ» در هدف قرار دادن رهبر القاعده استفاده کرده بود. 

 

* تاریخ رکیک کاخ سفید

ماجرای توهین بایدن به خبرنگار فاکس‌نیوز وقتی در افکار عمومی آمریکا برجسته می‌شود که او نظرسنجی‌هایی را که نارضایتی آمریکایی‌ها از وضعیت جاری همه‌گیری کرونا، تورم و گرانی را‌ بازتاب می‌دهد به هیچ می‌انگارد. رئیس‌جمهور سالخورده آمریکا اخیرا درباره این نظرسنجی‌ها گفته بود: «دیگر اهمیتی به نظرسنجی‌ها نمی‌دهم. البته شوخی می‌کنم. زمانی که درصد مقبولیت بالای ۶۰ درصد بود به آن اهمیت می‌دادم و حالا که به حدود ۴۰ درصد رسیده دیگر به آن اهمیت نمی‌دهم». 

هر چند در دوره ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق آمریکا، توهین‌های او خطاب به خبرنگاران و «احمق» خواندن آنها بارها جنجال ایجاد کرده بود، توهین به دیگران از سوی روسای‌جمهور این کشور سابقه طولانی داشته است. 

مورخان آمریکایی شهادت داده‌اند توماس جفرسون، سومین رئیس‌جمهور ایالات‌متحده که ابتدا حامی رسانه‌های آزاد و فعالیت خبرنگاران بود، بعد از مواجه شدن با گزارش‌های منفی از وی در رسانه‌ها مواضع تندی علیه آنها گرفت. 

اظهارات توهین‌آمیز «لیندون جانسون» دیگر رئیس‌جمهور پیشین خطاب به یک خبرنگار منتقد از ادامه حضور این کشور در جنگ ویتنام، یک نمونه دیگر از توهین‌های شنیع روسای‌جمهور آمریکا به خبرنگاران است. جانسون به این سوال، با حرکتی زشت و غیراخلاقی جواب داد؛ جوابی که امکان نگارش آن وجود ندارد.  حرف‌های توهین‌آمیز بیل کلینتون، رئیس‌جمهور اسبق و دموکرات آمریکا علیه خبرنگاران این کشور درباره رسوایی رابطه غیراخلاقی او با «مونیکا لوینسکی» یکی دیگر از نمونه‌ توهین‌های روسای‌جمهور آمریکاست. بیل کلینتون بارها ضمن انکار این رابطه، خبرنگاران را هدف حملات لفظی تند قرار می‌داد.

***

گروه سیاسی: در کشاکش دور هشتم مذاکرات وین برای تعیین تکلیف توافق هسته‌ای 2015 تهران با اطمینان خاطر نسبت به پشتوانه‌هایی که در میز مذاکرات تولید کرده است، همه چیز را معطوف به خواست واشنگتن در این جهت که خواهان حصول یک توافق خوب است یا نه، کرده است؛ این در شرایطی است که پیش روی دولت بایدن هیچ گزینه خوبی برای فشار مضاعف به ایران وجود ندارد و اخبار این روزهای رسانه‌های آمریکایی متوجه شکاف و اختلاف نظر فزاینده در تیم مذاکره‌کننده این کشور شده است. 

به گزارش «وطن‌‌امروز»، دبیر شورای عالی امنیت ملی روز سه‌شنبه در توئیتی درباره مذاکرات جاری در وین نوشت: تاکنون ارتباط با هیأت آمریکایی حاضر در وین با مبادله نوشتار غیررسمی انجام شده و نیازی به بیش از این نیز نبوده و نخواهد بود. علی شمخانی افزود: این روش ارتباطی تنها زمانی با روش‌های دیگر جایگزین می‌شود که توافق خوب در دسترس باشد. وزیر امور خارجه نیز دوشنبه‌شب در جمع خبرنگاران درباره مذاکره ایران و آمریکا گفته بود: آمریکایی‌ها مکررا برای مذاکره درخواست دارند ولی ما هنوز به این نقطه در جمع‌بندی‌های خود نرسیده‌ایم. حسین امیرعبداللهیان همچنین اظهار کرد: اگر در روند مذاکرات به مرحله‌ای برسیم که رسیدن به یک توافق خوب با تضمین بالا لازمه‌اش این باشد که سطحی از گفت‌وگو را با آمریکا داشته باشیم، آن را نادیده نخواهیم گرفت. 

در همین اوضاع و در حالی که عقربه‌های ساعت با توسعه پرشتاب برنامه هسته‌ای ایران به تندی علیه دولت آمریکا در حرکت است نقطه ضعف دولت بایدن در نبود اهرم فشاری ضد تهران باعث شده برخی دوگانگی‌ها و قطب‌بندی در تیم سیاست خارجی جو بایدن پدیدار  شود. پس از اینکه رابرت مالی، فرستاده و مذاکره‌کننده ارشد دولت بایدن در گفت‌وگوهای هسته‌ای روز یکشنبه در مصاحبه با رویترز، با طرح یک پیش‌شرط جدید گفت بعید است ایالات‌ متحده برای نجات توافق هسته‌ای 2015 با ایران به یک توافق جدید دست یابد مگر آنکه تهران 4 شهروند آمریکایی را که گروگان گرفته آزاد کند، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در نشست خبری خود تلاش کرد این موضع رابرت مالی را اصلاح کند. 

«ند پرایس» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در نشست خبری عصر دوشنبه به وقت واشنگتن به سوالات خبرنگاران درباره مذاکرات وین و اظهارات اخیر رابرت مالی، نماینده ویژه واشنگتن در امور ایران درباره لزوم آزادی زندانیان آمریکایی در ایران پاسخ داد. در این نشست، یک خبرنگار درباره اظهارات روز یکشنبه «رابرت مالی» نماینده ویژه آمریکا در امور ایران با موضوع لزوم آزادی «زندانیان آمریکایی و دوتابعیتی» در ایران سوال کرد. خبرنگار گفت: «مالی گفت تصور اینکه آمریکا با ایران به توافق برسد، سخت است مگر اینکه گروگان‌های آمریکایی آزاد شوند. چرا دولت حاضر نیست به طور صریح بگوید تا زمانی که شهروندان آمریکایی آزاد نشوند، به برجام نمی‌پیوندد؟»

پرایس در جواب گفت: «خب! چیزی که فرستاده ویژه گفت این است که تصور بازگشت به توافق هسته‌ای برای ما بسیار سخت است در حالی که ۴ آمریکایی بی‌گناه در گروگان ایران هستند. این نکته‌ای است که او قبلا بارها به آن اشاره کرده است، پس این قبلا بوده و اصلا نباید خبر جدیدی باشد. همچنین می‌توانم به شما بگویم این حرف برای ایرانی‌ها هم خبر جدیدی نیست. این موضع را قبلا هم غیرمستقیم از ما شنیده‌اند». 

سخنگوی وزارت خارجه آمریکا ادامه داد: «البته رابرت مالی همچنین به این نکته اشاره کرد که این موضوعات در مسیرهای جداگانه‌ای عمل می‌کنند و آنها در مسیرهای جداگانه عمل می‌کنند به یک دلیل بسیار ساده: در بهترین حالت، بازگشت متقابل به پایبندی به برجام یک گزاره نامشخص است». 

وی افزود: «ما می‌خواهیم آمریکایی‌هایی که سال‌ها بر خلاف میل خود و به دور از خانواده‌های‌شان بازداشت شده‌اند، هر چه زودتر بازگردند. گره زدن سرنوشت آنها به گزاره‌ای که قبلا گفتم در بهترین حالت نامشخص است، به اهداف ما خدمت نمی‌کند و منافع آنها را تامین نمی‌کند. به همین دلیل است که اینها به تعاملات ما معنا و رنگ می‌دهد اما اینها در مسیرهای جداگانه‌ای عمل می‌کنند». خبرنگار حاضر در نشست سخنگوی وزارت خارجه آمریکا بعد از این اظهارات ند پرایس، خطاب به او درباره سخنان رابرت مالی گفت: «اما نوعی که شما دارید حرف می‌زنید، خیلی بیشتر شبیه به یک پیش‌شرط است!»

پرایس در جواب گفت: «یک بار دیگر باید بگویم این صدق نمی‌کند. هر گونه ارتباط مستقیم یا صریح دقیقاً به این دلیل وجود دارد که بازگشت متقابل به پایبندی به برجام در بهترین حالت یک پیشنهاد نامشخص است. ما می‌خواهیم بازگشت این آمریکایی‌ها یک پیشنهاد مشخص باشد، بنابراین این مسائل را جدا از هم نگه می‌داریم». 

همچنین خبرنگار دیگری در نشست خبری ند پرایس، از سخنگوی این وزارتخانه سوال کرد: «وزیر امور خارجه ایران روز دوشنبه گفت اگر احساس کنند می‌توانند با ضمانت‌ها به توافق خوبی برسند، آماده‌اند مذاکره مستقیم با آمریکا را بررسی کنند. آیا ارتباطی در این مورد صورت گرفته است؟ و آیا شماها به گفت‌و‌گوی مستقیم با آنها فکر می‌کنید؟»

سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در پاسخ به این سوال گفت: «ما آماده ملاقات مستقیم هستیم. ما همواره این موضع را داشته‌ایم که تعامل مستقیم با ایران درباره مذاکرات برجام و سایر موضوعات بسیار مفیدتر خواهد بود». پرایس ادامه داد: «این به فرمت‌های دوجانبه و همچنین چندجانبه گسترش می‌یابد. نشست مستقیم ارتباط موثرتری را ممکن می‌سازد که برای دستیابی سریع به تفاهم درباره بازگشت متقابل به پایبندی به برجام، ضروری است». 

وی مدعی شد: «با توجه به سرعت پیشرفت‌های هسته‌ای ایران، زمان برای اینکه مزایای منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای ناشی از برجام محقق شود، به سرعت در حال از دست رفتن است، در نتیجه ما به طور مداوم بسیار شفاف گفته‌ایم که تعامل مستقیم به این اهداف کمک می‌کند». 

 

* شکاف در تیم آمریکایی

آنچه از اظهارات ضد‌ونقیض مقامات آمریکایی‌ها در روزهای گذشته نظیر مواضع رابرت مالی و ند پرایس برمی‌آید، از شکاف در درون تیم سیاست خارجی بایدن در موضوع هسته‌ای ایران حکایت می‌کند و رسانه‌های آمریکایی در حال انتشار برخی جزئیات اختلاف نظرها در تیم مذاکره‌کننده آمریکا هستند. در این راستا شنبه 2 منبع آگاه در گفت‌وگو با «ان‌بی‌سی‌ نیوز» اعلام کردند تیم مذاکره‌کننده آمریکا در وین تغییر کرده و «ریچارد نفیو» این تیم را ترک کرده است تا یک نقش متفاوت را در وزارت خارجه آمریکا بر ‌عهده بگیرد. منابع آگاه افزودند: ریچارد نفیو و رابرت مالی، فرستاده ویژه آمریکا در امور ایران بر سر مسیر مذاکرات وین اختلاف نظر داشتند. در همین حال نشریه «وال‌استریت ژورنال» هم بامداد سه‌شنبه خبر داد 2 عضو دیگر تیم مذاکره‌کننده آمریکایی به دلیل اختلاف نظر با مواضع «رابرت مالی» سرپرست این تیم در قبال ایران، مذاکرات وین را ترک کرده و به واشنگتن بازگشتند. این روزنامه نزدیک به محافظه‌کاران آمریکایی به نقل از افراد مطلع از روند مذاکرات وین نوشت: «با رسیدن گفت‌وگوهای احیای برجام با ایران به مرحله حساس، در تیم مذاکره‌کننده آمریکا بر سر سخت‌گیری با تهران و زمان خروج از مذاکرات، اختلاف‌هایی پدید آمده است». بر اساس ادعای مطرح شده در این گزارش، برخی اعضای تیم آمریکا پس از اصرار به رویکرد سخت‌گیرانه‌تر در مذاکرات رفع تحریم‌های ایران، تیم را ترک کردند یا از مذاکرات کنار کشیدند. در ادامه این گزارش آمده است: «همان‌طور که شبکه ان‌بی‌سی گزارش داد، ریچارد نفیو یکی از ۳ نفری بود که ما گزارش دادیم به دلیل اختلافات درباره نحوه اجرای گفت‌وگوها، چند روز پیش از مذاکرات عقب‌نشینی کرد، اگرچه یکی از مقامات ارشد وزارت خارجه می‌گوید فقط ۲ نفر اما ما می‌دانیم که آقای نفیو از اوایل دسامبر در وین نبوده است». وال‌استریت ژورنال نوشت به اطلاعاتی دست یافته که نشان می‌دهد اختلافات در تیم آمریکا در رابطه با طیفی از مسائل از جمله اینکه «آیا مذاکرات را در اوایل دسامبر پس از بازگشت تیم جدید ایران به وین و عقب‌نشینی از امتیازات قبلی ایران قطع کنیم یا خیر و همچنین اینکه چقدر در اجرای تحریم‌ها سخت می‌توان عمل کرد؟» به‌ وجود آمده است. این نشریه همچنین تصریح کرد: «آنها درباره اینکه آیا برای محکوم کردن ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی فشار بیاورند یا نه و درباره اینکه بازگرداندن زمان گریز ۱۲ ماهه واقعا چه زمانی ممکن است، اختلافاتی داشته‌اند». وال استریت ژورنال با تاکید بر اینکه باید توجه داشت که اینها تمام اختلافات درون تیم مالی نبودند، توضیح داد: «این اختلافات شکاف بزرگی در تیم آمریکا ایجاد کرده است. برخی تصمیمات سیاستی که افرادی از آن خشنود نبودند پس از بحث و گفت‌وگو در سطوح عالی دولت اتخاذ شد». 

***