گروه سیاسی: دور هشتم مذاکرات کمیسیون برجام بین ایران، ۱+۴ و هماهنگ‌کننده اتحادیه اروپایی جمعه هشتم بهمن‌ماه با رایزنی‌ها در هتل کوبورگ شهر وین برگزار شد و علی باقری، رئیس هیأت مذاکره‌‌کننده جمهوری اسلامی ایران و انریکه مورا، هماهنگ‌کننده اروپایی در این چارچوب دیدار و گفت‌و‌گو کردند. بر این اساس دور هشتم مذاکرات که از 27 دسامبر - یک‌ماه  پیش- آغاز شده طبق اعلام انریکه مورا، هماهنگ‌کننده اتحادیه اروپا، با چند روز وقفه مواجه شده و پس از بازگشت هیأت‌ها به پایتخت‌‌های خود  ادامه گفت‌و‌گو‌ها به هفته آینده موکول شد. به گزارش «وطن‌امروز»، مذاکرات وین این روزها در شرایطی ادامه دارد که شکاف‌های عمیق در تیم مذاکره‌کننده آمریکایی بر فضای حاکم بر مذاکرات سایه ‌انداخته است. طی هفته گذشته رسانه‌های آمریکایی از جدا شدن برخی اعضای تیم آمریکایی همچون «ریچارد نفیو» خبر داده بودند و حالا در پی این شکاف، «آرین طباطبایی» مشاور ارشد دفتر کنترل تسلیحات وزارت خارجه ایالات متحده نیز به دلیل اختلاف نظر با «راب مالی» نماینده آمریکا در امور ایران از تیم آمریکا در مذاکرات وین جدا شد. وزارت خارجه آمریکا اسفند سال گذشته، آرین طباطبایی را به عنوان مشاور ارشد معاون وزارت خارجه آمریکا در امور کنترل تسلیحاتی و امور امنیت بین‌الملل منصوب کرد. «لورا روزن» خبرنگار آمریکایی وبگاه «دیپلماتیک» به نقل از برخی منابع گزارش کرد خروج ۲ نفر از تیم مذاکره‌کننده آمریکا در گفت‌وگوهای هسته‌ای ایران در نتیجه اختلافات سیاسی‌ای است که مدتی است بین اعضای تیم آمریکایی به وجود آمده است. بر اساس این گزارش، «ریچارد نفیو» معاون نماینده آمریکا در امور ایران ماه دسامبر از تیم مذاکره‌کننده آمریکا در مذاکرات هسته‌ای ایران کناره‌‌گیری کرد و در وزارت خارجه ایالات متحده باقی ماند. از طرف دیگر، طباطبایی که به عنوان مشاور ارشد دفتر کنترل تسلیحات وزارت خارجه آمریکا فعالیت دارد نیز از تیم راب مالی جدا شد و هم‌اکنون به کار خود در دفتر معاونت کنترل تسلیحات و امنیت بین‌المللی وزارت خارجه آمریکا ادامه می‌دهد. بر اساس گزارش وبگاه دیپلماتیک، نفیو و طباطبایی حاضر به اظهارنظر درباره این خبر نشدند. منابع دیپلماتیک آمریکا گفته‌اند پاییز امسال، نفیو به این باور رسید که به جای دنبال کردن سیاست بازگشت به برجام، آمریکا باید به دنبال مذاکره برای یک توافق متفاوت با ایران باشد که این باور در تضاد با سیاست‌های آمریکا به رهبری راب مالی بود که بر این باور است در صورت امکان، تلاش برای بازگرداندن محدودیت‌های برجام در کوتاه‌مدت در راستای منافع ملی آمریکاست. یکی از مقام‌های ارشد وزارت خارجه آمریکا که خواست نامش فاش نشود درباره این موضوع اینگونه گفته است: «هیچ اختلاف شخصی وجود نداشته است. اگر هر اختلافی وجود داشت، اختلاف با سیاست‌های دولت آمریکا بوده است». وبگاه دیپلماتیک گزارش داده است که این اختلافات در تیم مذاکره‌کننده آمریکا اندکی پس از آن به اوج خود رسید که مذاکرات در اواخر نوامبر، پس از یک وقفه ۵ ماهه، در وین آغاز شد. بر اساس این گزارش، خروج نفیو پس از آن صورت گرفت که طرف‌های مذاکره‌کننده در وین، دور هفتم مذاکرات وین را ترک کردند تا با وقفه‌ای کوتاه مجددا آن را آغاز کنند و طباطبایی نیز ظاهرا به دلیل اختلافات با راب مالی از تیم مذاکره‌کننده آمریکا در وین استعفا کرده است. 

 

* مواضع پرابهام واشنگتن!

مقامات دولت بایدن همچنان به رویه مواضع غیرشفاف و پرابهام خود جهت تاثیرگذاری منفی بر مذاکرات ادامه می‌دهند. دولتمردان آمریکایی به وضوح از اقداماتی که باید واشنگتن برای بازگشت موثر به برجام انجام دهد طفره می‌روند و در عوض از آماده شدن برای وضعیتی که دیپلماسی شکست بخورد صحبت به میان می‌آورند! در چنین شرایطی برت مک‌گورک، هماهنگ‌کننده امور خاورمیانه در کاخ سفید روز پنجشنبه در مصاحبه با یکی از اعضای اندیشکده کارنگی، شانس توافق با ایران برای احیای برجام را محتمل دانست. وی در این باره گفت: «شانس توافق [با ایران] وجود دارد اما باید بگویم که شانس اینکه هیچ توافقی نیز حاصل نشود، وجود دارد. ما خودمان را برای هر دو سناریو آماده کرده‌ایم». مقام ارشد آمریکایی درباره گمانه‌زنی‌های مطرح شده درباره توافق موقت [که جمهوری اسلامی ایران قاطعانه آن را رد کرده است] گفت: «من همیشه به فکر یافتن یک راهکار برای محدود کردن پیشرفت‌های هسته‌ای ایران بوده‌ام؛ شاید ارائه معافیت‌های تحریمی محدود برای خریدن زمان. اما تمرکز ما بیشتر روی بازگشت کامل به توافق است». پایگاه آکسیوس به نقل از این مقام کاخ سفید نوشت: طرف‌ها «در آستانه توافق احتمالی» هستند اما او نمی‌خواهد درباره میزان احتمال توافق گمانه‌زنی کند. آکسیوس نوشته اظهارات مک‌گورک را که در جریان همایشی در اندیشکده کارنگی مطرح شده می‌توان خوش‌بینانه‌ترین اظهارنظر از سوی یک مقام دولت آمریکا درباره مذاکرات وین از زمان آغاز آن در اواخر ماه دسامبر (اوایل آذرماه) دانست اما مک‌گورک توضیحی درباره دلیل رسیدن به این ارزیابی ارائه نکرد. مک‌گورک در بخش دیگری از اظهاراتش مدعی شد گفت‌وگوها به «نقطه پایان» نزدیک شده و ایالات متحده آمریکا به‌زودی خواهد فهمید که آیا ایران برای بازگشت به پایبندی کامل به توافق هسته‌ای برجام آمادگی دارد یا نه. از سوی دیگر، «جیک سالیوان» مشاور امنیت ملی کاخ سفید با «ایال هولاتا» همتای صهیونیست خود درباره ایران رایزنی کرد. روزنامه صهیونیستی جروزالم‌پست در این باره گزارش کرد، سالیوان در جلسه با هولاتا گفته است در صورت شکست مذاکرات وین، ایالات متحده گزینه‌های دیگر را مورد بررسی قرار می‌دهد. کاخ سفید پیش از این اعلام کرده بود گروه مشورتی راهبردی ایالات متحده - رژیم صهیونیستی (SCG) بین سالیوان و هولاتا با تمرکز بر مذاکرات با ایران و تحولات چشمگیر اخیر در منطقه غرب آسیا برگزار شده است. بر اساس این گزارش، سالیوان در این دیدار مجازی مدعی شد واشنگتن به استفاده از دیپلماسی به عنوان روش ارجح برای رسیدگی به مذاکرات غیرمستقیم هسته‌ای با جمهوری اسلامی ایران پایبند است اما با این حال گفت در صورت شکست دیپلماسی، کشورش برای به‌کارگیری جایگزین‌های دیگر که با هماهنگی شرکای آمریکا همچون رژیم صهیونیستی آماده شده، آمادگی دارد. پایگاه خبری آکسیوس درباره دیدار هولاتا و سالیوان نوشت که برگزاری این نشست از این جهت اهمیت دارد که تمرکز کاخ سفید بیشتر روی اوکراین متمرکز شده و مذاکرات با ایران هم اولویت بالایی دارد، بنابراین دولت «جو بایدن» معتقد است که باید زمان بیشتری را برای مشورت با تل‌آویو اختصاص دهد. 

 

* گفت‌وگوی مستقیم با آمریکا در دستور کار نبوده

حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران روز چهارشنبه (ششم بهمن‌ماه) به دعوت رئیس و اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی در مجلس شورای اسلامی حاضر شد و ضمن تشریح آخرین وضعیت مذاکرات جاری در وین، به سوالات نمایندگان ملت پاسخ گفت. امیرعبداللهیان به ارائه گزارشی از روند مذاکرات در ۴ حوزه رفع تحریم‌ها، تعهدات هسته‌ای، اخذ تضامین و راستی‌آزمایی پرداخت و ضمن پاسخ به سوالات، دیدگاه‌های نمایندگان حاضر در نشست کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی را دریافت کرد. وزیر امور خارجه با تبیین تلاش جدی مذاکره‌کننده ارشد، علی باقری و ابتکارات مطروحه از سوی جمهوری اسلامی ایران و تیم مذاکره‌کننده اظهار داشت: اراده جمهوری اسلامی ایران برای رسیدن به یک توافق خوب، پایدار و قابل اتکا قطعی است. امیرعبداللهیان همچنین در جمع اعضای کمیسیون امنیت ملی با تأکید بر اینکه تا به امروز هیچ گفت‌وگوی مستقیمی بین تیم‌های مذاکراتی جمهوری اسلامی ایران و آمریکا در وین صورت نگرفته است، اظهار داشت: نظرات فنی ۲ طرف از طریق یادداشت‌های مکتوب غیررسمی و به واسطه‌ هماهنگ‌کننده اتحادیه اروپایی منتقل می‌شود. 

 

* گمانه‌زنی اولیانوف از زمان حصول توافق

میخائیل اولیانوف، نماینده دائم روسیه نزد سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین که به ‌عنوان مذاکره‌کننده ارشد کشورش در مذاکرات وین حضور دارد، چهارشنبه‌شب در مصاحبه با شبکه خبری روسیه24 از احتمال رفع تحریم‌های نفتی آمریکا علیه ایران از ماه آوریل (اواسط فروردین 1401) در صورت احیای برجام سخن گفت. دیپلمات ارشد روس در این باره گفت: «اگر مذاکرات با سرعتی بیشتر نسبت به سرعت کنونی آن انجام شود، امکان حصول توافق تا پایان ماه فوریه (دهه اول اسفندماه) واقعی به ‌نظر می‌رسد». وی ادامه داد: «البته پس از آن چند ماه برای ازسرگیری اجرای توافق هسته‌ای زمان نیاز است». اولیانوف در عین حال پیش‌بینی کرد در صورت حصول توافق در ماه فوریه، تحریم‌های نفتی آمریکا علیه ایران از ماه فوریه (اواسط فروردین 1401) برداشته خواهد شد. وی در این رابطه گفت: «برای اینکه آمریکایی‌ها آماده لغو تحریم‌ها شوند و شرایط مورد نظر برای بازگشت تجارت خارجی ایران به حالت عادی را تضمین کنند، مدتی زمان لازم است که احتمالاً همه این مسائل باید تا قبل از ماه آوریل حل‌وفصل شود. تهران نیز چند ماه زمان نیاز دارد تا برای بازگشت به اجرای تعهدات خود در برجام آماده شود».