گروه اقتصادی: طی هفته‌های اخیر اخبار متعددی از طرح بانک مرکزی برای راه‌اندازی ارز دیجیتال ملی کشور به نام «رمزریال» به گوش رسیده است. ارز دیجیتال بانک مرکزی در واقع دارایی دیجیتالی است که توسط بانک مرکزی یک کشور صادر می‌شود و دولت‌ها آن را به عنوان پول رسمی دیجیتال به رسمیت می‌شناسند. مفهوم فعلی «‌CBDC»ها از بیت‌کوین و رمزارزها الهام گرفته شده است، اگر چه «‌CBDC»ها با رمزارزها تفاوت بنیادین دارند. مهم‌ترین ویژگی رمزارز‌هایی مانند بیت‌کوین غیرمتمرکز بودن آنهاست، در حالی که «ارز دیجیتال بانک مرکزی» توسط بانک مرکزی یک کشور صادر می‌شود که نه غیرمتمرکز است و نه از بلاکچین استفاده می‌کند، چرا که اساسا به دلیل ماهیت متمرکز نیازی به آن ندارد. بر همین اساس به نظر می‌‌رسد «رمزریال» نام مناسبی برای چنین مفهومی نیست، چرا که همان‌طور که گفته شد ارز دیجیتال بانک مرکزی مفهومی متفاوت از رمز‌‌ارزهاست و اسمی همانند «دیجی‌‌ریال» یا همان ریال دیجیتال به نظر نامی مناسب‌تر است. 

در همین رابطه معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی جزئیاتی از رمزپول ملی را تشریح کرد و گفت: امیدواریم ظرف مدت چند ماه رمزپول بانک مرکزی را عملیاتی و عرضه کنیم و آن را در اختیار مردم قرار دهیم. مهران محرمیان درباره جزئیات رمزپول ملی گفت: هدف از طراحی رمزریال در بانک مرکزی تبدیل اسکناس به یک موجودیت قابل برنامه‌ریزی و برنامه‌نویسی است و با این فرآیند پول دارای موجودیت هوشمند خواهد شد. 

وی با اشاره به تاریخچه شکل‌گیری رمزارز‌ها گفت: 13-‌12 سال است گرایش جدیدی در حوزه پولی دنیا با نام رمزارز‌ها به وجود آمده، البته این روز‌ها با توجه به اینکه جنبه‌های جدیدی از مرزارز‌ها نمود بیشتری یافته، لذا آنها تحت عنوان رمزدارایی‌ها شناخته می‌شوند. فلسفه اصلی رمزارز‌ها مبتنی بر تمرکززدایی است، بدین معنا که فضایی نوین را در حوزه پولی و سایر حوزه‌ها تصویر می‌کند که به جای آنکه یک مرکز مبدأ اعتماد مردم مانند نهاد‌هایی همچون بانک‌های مرکزی داشته باشیم، جایگزین آن و بر مبنای آنچه مردم به آن اقبال دارند، ارزشی ارائه شود. 

محرمیان اضافه کرد: در مقابل در حال حاضر فضایی شکل گرفته است که از آن تمرکززدایی شده است. یعنی بانک مرکزی هیچ کشوری از آن ارز‌ها پشتیبانی نمی‌کند و ارزش فیزیکی و پشتوانه‌ای ندارد. طبیعتا در چنین فضایی بانک‌های مرکزی طی چند سال در مقابل رمزارزها، مواجهه منفی داشتند و البته در همان حال این موضوع را بررسی می‌کردند، چرا که موضوع حاکمیت پولی در هر کشوری جزو خط قرمز‌های آن کشور به حساب می‌آید. 

این مقام مسؤول بانک مرکزی در توضیح راهکار‌های فناورانه بانک‌های مرکزی در مواجهه با رمزارز‌ها تصریح کرد: پس از چندی، رویکردی در بانک‌های مرکزی شکل گرفته است و بانک‌های مرکزی از این فناوری و برخی ویژگی‌های آن که به حاکمیت پولی لطمه‌ای وارد نمی‌کند، استفاده و مفهوم جدیدی ارائه کردند. بر این اساس در صورتی که پول‌های سنتی را یک سر طیف و سمت دیگر آن را رمزارز‌ها در نظر بگیریم، ارز دیجیتال بانک مرکزی (Central Bank Digital Currency)‌ در میانه این ۲ طیف قرار دارد. 

معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی در توضیح ویژگی‌های رمزپول‌های بانک مرکزی گفت: رمزپول‌های بانک مرکزی مانند رمزارز‌ها بی‌پشتوانه نیست. در حال حاضر 90 بانک مرکزی پروژه‌ای را روی رمزپول بانک مرکزی تعریف کرده‌اند که برخی از آنها در مراحل تحقیقاتی قرار دارند، برخی دیگر مقررات را تصویب کرده‌اند و آماده ارائه رمزپول هستند، برخی ارائه اولیه و آزمایشی را آغاز کرده‌اند و در کشور‌های معدودی نیز رمزپول عملیاتی شده و مردم آن کشور‌ها می‌توانند در سطح کل کشور از رمزپول‌ها استفاده کنند. 

محرمیان درباره نحوه اجرای رمزپول بانک مرکزی عنوان کرد: از زمان تصویب مقررات به دلیل آنکه در زمان تصویب تغییراتی روی مقررات رخ می‌دهد، فرصت زمانی برای اعمال آن تغییرات روی امور فنی لازم است و بانک‌های مشارکت‌کننده نیز تغییرات را اعمال می‌کنند و امیدواریم که ظرف مدت چند ماه رمزپول بانک مرکزی را عملیاتی و عرضه کنیم و آن را در اختیار مردم قرار دهیم. 

 

* رمزریال همچون اسکناس ابزار مبادله است

وی در توضیح تمایز میان رمزریال و رمزارز‌های رایج گفت: در بسیاری موارد زمانی که مردم عنوان رمزریال بانک مرکزی (رمزپول) به گوش‌شان می‌خورد، تصوری مانند رمزارز برای آنها ایجاد می‌شود. لازم به توضیح است رمزریال یک رمزارز جهان‌روا مانند بیت‌کوین و بی‌پشتوانه و نیازمند استخراج نیست. کمااینکه تمام رمزارز‌های جهان‌روا نیز قابل استخراج نیستند اما بیت‌کوین به عنوان مشهورترین رمزارز قابلیت استخراج دارد. البته انتشار رمزریال به مانند ریال در انحصار بانک مرکزی است. بسیاری این تصور را دارند که رمزریال، مانند سایر رمزارز‌ها ‌(coin‌ها)ست که قابلیت سرمایه‌گذاری دارد، باید تأکید کنم اینگونه نیست، چرا که هیچ فردی روی پول سرمایه‌گذاری نمی‌کند. به بیان بهتر رمزریال همچون اسکناس ابزار مبادله، دارای قوه ابراء و یک ابزار پرداخت است. 

معاون فناوری‌های نوین در توضیح چگونگی کارکرد رمزریال عنوان کرد: زمانی که اسکناسی میان مردم مبادله می‌شود، شخص سومی وجود ندارد. برای مثال شما در شهر دیگری هستید و در قبال خرید یک کالا نیاز به انتقال پول به واسطه یک روش از یک حساب به حساب دیگر دارد و برای این کار واسطه‌هایی نیاز است. زمانی که از رمزریال سخن می‌گوییم، واسطه‌ای در کار نیست، به عبارت دیگر همان اسکناس که بین مردم بدون حضور شخص سوم مبادله می‌شود، اینجا نیز همان اتفاق رخ می‌دهد، با این تفاوت که روی بستر دیجیتال و در لحظه رخ می‌دهد. 

وی با بیان مثالی در توضیح کارکرد رمزریال بانک مرکزی تصریح کرد: کارت بانکی که در دسترس ما است، خودش به‌مثابه پول نیست و در واقع ابزار دسترسی ما به پول در حساب به صورت الکترونیکی است. هر اتفاقی برای بانک رخ دهد، پول فرد به صورت سپرده در بانک است ولی در رمزریالی که در داخل گوشی ما است، بانک به عنوان شخص سوم و واسط که امکان انتقال وجه را فراهم می‌کند، حذف می‌شود و عین پول و اسکناسی که در جیب داریم به صورت الکترونیک منتقل می‌شود. 

محرمیان تصریح کرد: شهروندان مختارند پول و درآمد خود را در شکل‌های مختلف نگهداری کنند و عموما افراد ترجیح می‌دهند ترکیبی از اشکال مختلف دارایی (اسکناس، طلا، حساب بانکی و...) را برای این منظور به کار برند. رمزریال در واقع یک انتخاب جدید به امکان‌های شهروندان برای نگهداری دارایی اضافه می‌کند و مردم می‌توانند بخشی از پول خود را به صورت رمزریال نگهداری کنند و هر فرد می‌تواند با مراجعه به بانک، رمزریال در کیف پول الکترونیکی خود را دریافت کند. همچنین میزان رمزریال نگهداری شده در کیف پول بسته به نوع کیف پول (کیف پول تجاری یا شخصی) متفاوت خواهد بود. 

معاون فناوری‌های نوین درباره مباحث نظارتی مرتبط با رمزریال‌ها عنوان کرد: بحث نظارتی و ردیابی وجوه درباره رمزارز‌ها بویژه رمزریال بانک مرکزی به دقت مورد توجه قرار گرفته است. در واقع طراحی به صورتی است که ردیابی وجوه به طور دقیق قابل انجام است و حتی در صورت سرقت اطلاعات رمزریال و هک گوشی تلفن هوشمند توسط سارقان و هکر‌ها امکان ردیابی وجود دارد و در نتیجه بالاترین سطح امنیت را می‌توان برای رمزریال در مقایسه با اسکناس و حتی انتقال وجوه الکترونیک متصور بود.