بررسی‌ها نشان می‌دهد سود شناسایی‌شده قابل تقسیم سهام عدالت برای سال مالی ۱۳۹۹ به طور متوسط 370 هزار تومان برای هر سهامدار (۵00 هزار تومانی) است اما اینکه از مبلغ حاضر چه میزانی تا پایان سال قابل وصول خواهد بود و اینکه چه میزان از آن پرداخت می‌شود، از جمله مواردی است که به نحوه اجرای عملیات توزیع سود و البته قبل از آن تصویب ترتیبات این اقدام در شورای عالی بورس مربوط می‌شود، بنابراین باید تا برگزاری و تصمیمات شورای عالی بورس صبر کرد. 

علی‌اکبر حیدری، سخنگوی کانون شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی به رسانه رسمی سازمان بورس گفته است: پورتفوی سهامداران سهام عدالت یک میلیون تومانی و 500 هزار تومانی است. در نظر داشته باشید که تعداد سهامداران یک میلیونی تقریبا ۱۲ درصد از کل ۴۹ میلیون نفر است. 

اگر کسی سهام عدالت یک میلیون تومانی داشته باشد، سود متعلق به آن حدود یک میلیون و ۱۰۰ هزار تومان بوده و اگر هم سهامدار عدالت ۵۳۲ هزار تومانی باشد، حدود ۶۰۰ هزار تومان سود دریافت می‌کند اما همان‌طور که اشاره شد اینکه برای سهامداران از هر ۲ گروه چه مبلغی را می‌توان تا پایان سال وصول کرد و چه مبلغی از میزان وصول شده را می‌توان توزیع کرد، به مؤلفه‌های مختلفی بستگی دارد. حیدری بیان کرد: خبرهای قبلی به نوعی منعکس شده که گویا این مبلغ به طور کامل و قطعی از شرکت‌های سرمایه‌گذار استانی وصول شده و تا پایان سال توزیع خواهد شد. این در حالی است که این مبلغ تنها در مجامع سرمایه‌پذیر بورسی و غیربورسی به عنوان سود قابل تقسیم «شناسایی» شده است. 

 

* فرآیند وصول و توزیع سود زمانبر است

وی تاکید کرد: در نظر داشته باشید فرآیند وصول این مبالغ همچنین تجمیع و توزیع آن به طور قطع زمان بیشتری نسبت به پایان سال جاری می‌طلبد؛ همان‌طور که درباره سود عملکرد سال ۹۸ نیز مبالغ هنوز وصول و توزیع نشده است، این موضوع حتی درباره سال‌های قبل از ۱۳۹۸ هم همچنان وجود دارد. 

سخنگوی کانون شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی ادامه داد: از طرفی در نظر داشته باشید که به طور معمول تمام مبالغی که شناسایی می‌شود، وصول نمی‌شود. موارد متعدد و ملاحظاتی در این رابطه با توجه به شرایط اقتصادی حاکم بر کشور وجود دارد که سبب می‌شود برخی شرکت‌ها با وجود شناسایی سود، موفق به تامین نقدینگی مورد نیاز برای انتقال این دارایی به صاحبان سهام نشوند. 

وی افزود: از طرفی به طور معمول فرآیندهای وصول سود و توزیع آن هم مترتب بر این نیست که کل مبلغ شناسایی شده به مردم تخصیص یابد، زیرا در راستای صیانت و حفاظت از حقوق سهامداران عدالت گاهی نیاز می‌شود بخشی از این مبالغ در قالب افزایش سرمایه‌ برای فعالیت‌های توسعه‌ای استفاده شود. حیدری به سهامداران عدالت گفت: در نظر داشته باشید شرکت نکردن در افزایش سرمایه از محل آورده نقدی گاه باعث تضییع حق سهامدار و رقیق شدن سهم آن می‌شود. در بسیاری موارد، سهام ارزنده‌ای وجود دارد که اگر از محل آورده نقدی در آن افزایش سرمایه شرکت رخ ندهد، سهامدار از آن سهم بی‌نصیب می‌شود. بنابراین نگاه صیانتی به موضوع سهامداری همیشه این موضوع را یادآور می‌شود که باید در مواقع افزایش سرمایه از ارزش دارایی مردم محافظت شود. وی تصریح کرد: سود شناسایی شده قابل تقسیم سهام عدالت برای سال مالی ۱۳۹۹ به طور متوسط ۶۰۰ هزار تومان برای هر سهامدار است اما اینکه از مبلغ حاضر چه میزانی تا پایان سال قابل وصول خواهد بود و اینکه چه میزان از آن پرداخت می‌شود، از جمله مواردی است که به نحوه اجرای عملیات توزیع سود و البته قبل از آن تصویب ترتیبات این اقدام در شورای عالی بورس مربوط می‌شود، بنابراین باید تا برگزاری و تصمیمات شورای عالی بورس صبر کرد. 

سخنگوی کانون شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی تاکید کرد: مبلغ سود سهام عدالت و زمان توزیع آن منوط به مؤلفه‌های زیادی است، البته امید می‌رود بخش مناسبی از این سود وصول شود که تا پایان سال به شکل علی‌الحساب به حساب مردم مبالغی واریز شود. مبلغ اعلامی، عدد سود شناسایی شده قابل تقسیم است. 

البته هم‌اکنون بررسی‌ها نشان می‌دهد سود قابل تقسیم برای سهامداران ۵۰۰ هزار تومانی قریب به ۳۷۰ هزار تومان و برای مشمولان یک میلیون تومانی قریب به ۷۰۰ هزار تومان است و باید بررسی شود ارقام اعلام شده توسط مسؤولان از کجا احصا شده است.

 

* آزادسازی سهام عدالت

رهبر حکیم انقلاب 9 اردیبهشت سال گذشته در ابلاغیه‌ای با درخواست رئیس‌جمهور برای آزادسازی سهام عدالت موافقت کردند. آزادسازی سهام عدالت دستاوردهای بسیاری برای اقتصاد کشور بویژه در شرایط سخت کرونایی داشت. گشایش قابل توجه معیشت طبقات کم‌برخوردار، جبران عطش بازار سرمایه با عرضه 300 هزار میلیارد تومان سهام جدید و ترویج فرهنگ سهامداری در جامعه تنها برخی دستاوردهای آزادسازی سهام عدالت بود. از همان روزهای ابتدایی آزاد‌سازی سهام عدالت توسط مقام معظم رهبری که در راستای حمایت از معیشت مردم در شرایط کرونایی صادر شده بود، پیشنهادی توسط کارشناسان اقتصادی مبنی بر اعطای کارت اعتباری و تسهیلات به اعتبار سهام عدالت مطرح شد؛ اقدامی که مانع از فروش سهام عدالت ارزشمند توسط مشمولان می‌شد. با این وجود نظام بانکی و وزارت اقتصاد هیچ‌گونه اقدامی در این راستا انجام ندادند تا جایی که طبق آخرین آمار موجود، یک میلیون نفر مشمول، سهام خود را به دولت فروخته‌اند! اما حالا پس از حدود یک سال چنین امکانی ایجاد شده است. 

 

* سهام عدالت از کجا آمد؟

طرح اولیه واگذاری سهام شرکت‌های دولتی به عموم مردم در دولت هشتم به تصویب رسید اما در آن دولت اجرایی نشد. این طرح در ابتدای کار دولت نهم مورد توجه قرار گرفت، به ‌گونه‌ای که پس از ابلاغ سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی، مصوبه شماره ۷۲۶۸۳/ ت ۳۴۴۸۴ ه تاریخ ۱۷/۱۱/۱۳۸۴ هیات‌وزیران با عنوان «آیین‌نامه اجرایی افزایش ثروت خانوار‌های ایرانی از طریق گسترش سهم بخش تعاون بر اساس توزیع سهام عدالت» منجر به فراهم شدن بستر قانونی لازم برای اجرای طرح توزیع سهام عدالت شد. در واقع سهام عدالت نوعی یارانه بود که طبق نظر دولت نهم، از طریق شرکت‌های تعاونی عدالت استانی به مشمولان آن واگذار شد. به دلیل آنکه بابت واگذاری سهام شرکت‌ها به مشمولان از آنها هیچ پولی دریافت نشده بود، تصمیم بر آن شد ظرف 10 سال سود سهام این شرکت‌ها به عنوان اقساط سهام پرداخت شود. با پرداخت سود سال‌های ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۸، نهم اردیبهشت‌ سال جاری، رهبر انقلاب با صدور ابلاغیه‌ای ضمن موافقت با درخواست رئیس‌جمهور وقت برای آزادسازی سهام عدالت و با اشاره به نقش سهام عدالت در گسترش عدالت اجتماعی و توانمندسازی خانواده‌های کم‌درآمد، خاطرنشان کردند: دولت هر چه زودتر اقدامات مقتضی را به عمل آورد تا مردم سریع‌تر از منافع سهام خود بهره‌مند شوند.