گروه سیاسی: سرنوشت مذاکرات وین به تصمیم سیاسی واشنگتن گره خورده است. نگاهی به تحولات روزهای اخیر پس از تنفس در دور هشتم مذاکرات و تحرکات فزاینده دیپلماتیک که پیرامون واشنگتن شکل گرفته، موید این گزاره است. به گزارش «وطن‌امروز»، پس از ملاقات روز دوشنبه امیر قطر با بایدن در کاخ سفید که در رسانه‌ها گمانه‌زنی درباره آن و ارتباط این ملاقات با میانجیگری دوحه میان آمریکا و ایران شکل گرفت، وزیر خارجه قطر اعلام کرد در گفت‌وگوهای امیر قطر و رئیس‌جمهور ایالات ‌متحده آمریکا، مسائل مختلف منطقه از جمله مذاکرات هسته‌ای ایران مورد بحث و بررسی قرار گرفت. «محمد بن‌عبدالرحمن آل‌ثانی» وزیر خارجه قطر در گفت‌وگو با شبکه الجزیره گفت: دوحه برای نزدیک‌تر کردن دیدگاه‌های تهران و واشنگتن، از کانال‌های دیپلماتیک باز خود با این ۲ کشور استفاده می‌کند. وزیر خارجه قطر افزود: دستیابی به توافق هسته‌ای با ایران برای ما مهم است، چرا که این کشور عامل ثبات و امنیت منطقه است. وی به شبکه الجزیره گفت: تلاش می‌کنیم طرف ایرانی را به ابتکارات مثبت در قبال کشورهای منطقه تشویق کنیم. وزیر خارجه قطر همچنین با بیان اینکه در مذاکرات امیر قطر و بایدن بحران افغانستان مورد بحث و گفت‌وگو قرار گرفت، اظهار داشت: تحریم افغانستان و نادیده گرفتن بحران این کشور به نفع ملت این کشور نیست. محمد بن عبدالرحمن آل‌ثانی ادامه داد: اینکه آمریکا، قطر را به عنوان همپیمان اصلی خود در خارج از ناتو خوانده است، این قدرت رابطه بین ۲ کشور را نشان می‌دهد و فرصت شراکت و همکاری را فراهم می‌کند. جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا رسما از کنگره درخواست کرد قطر را به عنوان همپیمان اصلی آمریکا در خارج از ناتو قرار دهد.  این تحولات در حالی است که کاخ سفید همچنان تلاش می‌کند احیای توافق ناکام هسته‌ای 2015 را به تهران منوط کند تا مسؤولیت‌ها و هرگونه پیامدی را متوجه کشورمان کند. در همین حال «باب منندز» رئیس دموکرات کمیته روابط خارجی سنای آمریکا در جلسه‌ای در کنگره ضمن اعلام مخالفت با ادامه مذاکرات وین برای رفع تحریم‌های ایران، از دولت بایدن خواست تحریم‌ علیه ایران و شرکت‌هایی را که با این کشور تعامل دارند، تشدید کند.  وی در سخنرانی خود ضمن ابراز نارضایتی از افزایش واردات نفت ایران از سوی چین گفت: «چین در حال خرید نفت ایران است. چین سال گذشته ۳۵۰ تا ۶۵۰ هزار بشکه نفت خام در روز از ایران خریداری کرده که معادل انتقال ۱۰ میلیارد دلار به ایران می‌شود که این در تناقض با تحریم‌های فعلی است». منندز سپس با ابراز مخالفت با ادامه مذاکرات وین، از دولت بایدن خواست برای مقابله با برنامه هسته‌ای و موشکی و فعالیت‌های ایران در منطقه، سیاست‌ جدیدی را در پیش بگیرد و تحریم‌ها علیه ایران و شرکت‌هایی را که با این کشور تعامل دارند، تشدید کند. سناتور دموکرات در این باره ادامه داد: «دولت بایدن باید تحریم‌ها علیه ایران را اجرا کند و شرکت‌های چینی‌ای را که با ایران تعامل دارند طوری هدف قرار دهد که متحمل هزینه‌های سنگینی شوند». وی درخواست خود را به دولت بایدن محدود نکرد و از طرف‌های مذاکره‌کننده و اتحادیه اروپایی نیز خواست تحریم‌هایی را علیه جمهوری اسلامی ایران وضع کنند و در این باره گفت: «ما گروه ۱+۵ (۱+۴ به همراه آمریکا) را ترغیب می‌کنیم بر اساس پارامترهای برجام، مکانیسم ماشه برای اجرای تحریم‌ها علیه ایران را فعال کنند». منندز در ادامه از اتحادیه اروپایی به نوعی خواست قوانین برجام را زیرپا بگذارد و اینطور ادامه داد: «ما از اتحادیه اروپایی می‌خواهیم تحریم‌های قبل از برجام را مجددا علیه ایران وضع کند». 

رئیس کمیته روابط خارجی سنای آمریکا اظهار داشت: «به عنوان فردی که بیش از ۳ دهه جاه‌طلبی هسته‌ای ایران را دنبال کرده است، امروز اینجا هستم تا نگرانی‌های خود را درباره دور فعلی مذاکرات بر سر برنامه جامع اقدام مشترک و افزایش خطرناک و سریع برنامه هسته‌ای ایران که آن را به خطر انداخته است، مطرح کنم». منندز ادامه داد: «من نسبت به تلاش‌های اولیه دولت بایدن محتاطانه خوشبین بوده‌ام. سال گذشته منتظر ماندم تا نتیجه را ببینم. وزیر خارجه و سایر اعضای ارشد دولت بایدن اصرار داشتند که به دنبال توافق «طولانی‌‌تر و قوی‌تر» هستند، من درک بسیار خوبی از معنای «طولانی‌تر» و «قوی‌تر» دارم. طولانی‌تر یعنی زمان بیشتر - اشاره به بند غروب- و قوی‌تر یعنی برخورد با عناصری که قبلا با آنها برخورد نشده بود (بحث موشکی و نفوذ منطقه‌ای ایران). سناتور ایالت نیوجرسی آمریکا افزود: با این حال، بعد از گذشت یک سال، من هنوز هیچ پارامتری از اصطلاحات «طولانی‌تر» یا «قوی‌تر» را نشنیده‌ام یا اینکه آیا این یک چشم‌انداز امکان‌پذیر است یا خیر، و حتی زمانی که به نظر می‌رسید ممکن است یک توافق سازنده در تابستان گذشته امکان‌پذیر باشد، دولت رئیسی پس از روی کار آمدن تمام تفاهمات قبلی را کنار گذاشت و همان‌طور که اشاره کردم کاملا روشن کرد که موشک‌های بالستیک ایران و شبکه‌های نیابتی منطقه‌ای «قابل مذاکره نیستند». در این مرحله، ما به طور جدی باید بپرسیم که دقیقا چه چیزی را می‌خواهیم نجات دهیم؟»پس از اینکه هفته گذشته اخبار متعددی از بروز اختلاف نظر در تیم مذاکره‌کننده دولت بایدن در مذاکرات وین و جدایی برخی از اعضای این تیم نظیر ریچارد نفیو و آرین طباطبایی به دلیل اختلاف با راب مالی در رسانه‌های آمریکایی منتشر شد، حالا با توجه به مواضع رابرت منندز به نظر می‌رسد اختلافات درباره چگونگی احیای برجام به دیگر سیاستمداران دموکرات آمریکا نیز تعمیم پیدا کرده و به سطوح دیگری نظیر سنای آمریکا هم کشیده شده است.

گفتنی است دولت بایدن برای تصمیم درباره برجام با مانع بزرگ داخلی مواجه است و یکی از دلایلی هم که تیم مذاکره‌کننده آمریکایی در وین از دادن تضامینی که خواست تهران است طفره می‌رود به همین امر برمی‌گردد. چندی قبل آنتونی بلینکن، وزیر خارجه دولت بایدن در این باره گفت: «در نظام [حکومتی] ما، نمی‌توان چنین ضمانت سخت و سریعی فراهم کرد. رئیس‌جمهور بایدن می‌تواند با قاطعیت بگوید تا زمانی که ایران به توافق پایبند باشد، در کسوت رئیس‌جمهور چه کاری انجام خواهد داد یا چه کاری انجام نخواهد داد اما ما نمی‌توانیم رؤسای‌جمهوری بعدی را [به انجام کاری] ملزم کنیم. این موضوعی است که درباره آن صحبت می‌کنیم».  تام کاتن هم ضمن انتقاد از سیاست‌های دولت جو بایدن در قبال ایران نوشته بود: «توافق هسته‌ای بایدن- ایران حتی از آنچه قبلا حاصل شده بود بدتر خواهد بود و وقتی جمهوری‌خواهان قدرت بگیرند، مجددا پاره خواهد شد». مشابه این مواضع را «تد کروز» دیگر سناتور پرنفوذ آمریکایی هم پیش از این گرفته و اعلام کرده بود برجام فقط در صورت ارائه آن در قالب یک «معاهده» به کنگره امکان‌پذیر است.

***

رافائل سوراخ شد؟