سیدسعید هاشم‌زاده‌: نوشتن درباره «هناس» مقدمه‌ای طولانی می‌خواهد. بسیاری معتقدند فیلم یک رسانه است؛ که هست اما فقط رسانه نیست. فیلم هنر هم هست. اما آنهایی که فقط وجه رسانه‌ای یک فیلم را می‌بینند و معتقد نیستند فیلم نخست هنر است و سپس رسانه، بر چنین یادداشت‌ها و رویکردهایی خرده می‌گیرند و به احتمال فراوان نوشتن نقد درباره فیلمی که موضوع آن شهدای هسته‌ای است را نه‌تنها کاری عبث می‌دانند، بلکه فقط و فقط انتظار حمایت دارند و بس. چون نگاه‌شان به چنین آثاری، نگاه تشویق‌کننده‌ است که راضی است به وجود زمین فوتبال اما توجهی ندارد که این زمین چه کیفیتی دارد! ماجرای این یادداشت هم اینگونه است. این یادداشت با شخص و پیام کاری ندارد، بلکه با هنر سینما سر و کار دارد و معیارهایش اینهاست و نه چیزی کم و بیش. این رویکرد معتقد است اگر فیلم‌هایی با موضوعات ارزشمند می‌خواهند تاثیر بگذارند، حتما باید هنرمندانه ساخته شوند و نقد «هناس» نیز از همین ‌جا آغاز می‌شود که «هناس» هنرمندانه نیست. 

یکی از هنرمندانه‌ترین وجوه یک فیلم سینمایی روایت است و یکی از وجوه روایت، شخصیت. شهره به عنوان زن اصلی داستان -که نام فیلم هم توصیفی است که شوهرش از او می‌کند- یک زن عجیب و غریب است که هر آنچه پتانسیل داستانی جذاب است از او گرفته شده است. شاید بحث درباره این مساله بتواند زوایای منفی و ضعیف «هناس» را روشن کند. شهره، زنی است که از فرزند و شوهر خود مراقبت می‌کند و بر اساس این مراقبت دست به اعمالی قهرمانانه یا حداقل پیش‌برنده می‌زند. شهره اما شاهد حملات تروریستی علیه دانشمندان هسته‌ای است ولی هرگز مراقبت منطقی از همسرش انجام نمی‌دهد. نه در گزارش دادن جاسوس‌هایی که با او تماس می‌گیرند جسارتی از خود بروز می‌دهد و نه پای پلیس امنیت را به خانه‌اش باز می‌کند. شرط عقل برای محافظت از یک معشوق در برابر جاسوس‌ها و تروریست‌ها به دست آوردن میزان امنیتی است که بتواند هر لحظه زیستن با فرزند و همسر را میسر کند اما شهره شرط عقل نمی‌شناسد یا بهتر بگوییم این شرط عقل را بنا به استدلالی ضعیف از سوی همسرش داریوش کنار می‌گذارد و در نهایت شاهد به قتل رسیدن همسرش جلوی چشمانش است. انگار می‌خواهد همسرش را به سمت و سوی خطر سوق دهد. این منظر و این سیر تصمیم‌گیری یک شخصیت، میزان کم‌اندیشی و نگاه نکردن به عاقبت پیش رو را به تماشاگر نشان می‌دهد زیرا دنیای درام با شبکه استدلالی همراه است و مخاطب در مواجهه با درام واقع‌گرا، منطق می‌خواهد و استدلال. درام نه جهان ‌زیستی و مستند است و نه «هناس» جهانی سوررئال یا شاعرانه و ضدمنطق دارد. این سوق دادن همسر به سمت خطر، امری است عجیب که در درام، منطقی برایش پیدا می‌شود، نه متافیزیکی و نه فیزیکی. نه به شکلی همانند امر قدسی با این شهادت برخورد می‌شود و نه به‌مثابه یک امر واقعی با انگیزه خدمت به وطن. در این گیر و دار است که «هناس» نمی‌تواند با بازسازی شهادت یک دانشمند حس بسازد و تاثیر بگذارد.

***