کنفدراسیون فوتبال آسیا چندی پیش سرانجام آب پاکی را روی دست فوتبال ایران ریخت و همان‌طور که از مدت‌ها قبل انتظار می‌رفت روی نام استقلال و پرسپولیس برای حضور در لیگ قهرمانان آسیا خط قرمز کشید. AFC مجوز حرفه‌ای باشگاه گل‌گهر را هم صادر نکرد تا ایران در فصل جدید لیگ قهرمانان فقط ۲ نماینده داشته باشد؛ فولاد و سپاهان. 

سال‌هاست روند صدور مجوز حرفه‌ای باشگاه‌های ایرانی، بویژه استقلال و پرسپولیس به اما و اگر کشیده و اگر مجوزی هم صادر شده، در دقیقه 90 و با لابی و سفارش و تعهد و ترس و لرز بوده است. در تمام این مدت از سوی AFC، کارشناسان و رسانه‌ها هشدار داده شده ولی گویی گوش شنوایی برای حل مشکلات وجود نداشته تا کار به اینجا برسد و کنفدراسیون فوتبال آسیا تصمیم بگیرد یک بار برای همیشه این بازی تلخ را با حذف تیم‌های ایرانی به پایان برساند. 

سازمان لیگ فوتبال ایران مشخصا یکی از نهاد‌های مسؤول در این افتضاح تاریخی به شمار می‌آید که در جریان عدم دریافت مجوز حرفه‌ای 3 باشگاه ایرانی خیلی از این مجموعه و مدیرانش اسمی برده نشد. سازمان لیگ در دعوای کمیته‌های بدوی و استیناف و فدراسیون فوتبال با باشگاه‌ها، خارج از رینگ نظاره‌گر و مشغول تخمه شکاندن بود، آن هم در حالی که نمی‌توان نقش تعیین‌کننده‌اش را در این پروسه نادیده گرفت. 

زمانی که AFC فدراسیون‌های عضو را برای حرفه‌ای‌سازی مسابقات ملزم به تأسیس نهادی مثل «سازمان لیگ» کرد، وظایف این بخش خصوصی و مستقل فوتبال باشگاهی به روشنی مشخص و این مأموریت به این تشکیلات داده شد تا در روند حرفه‌‌ای‌‌سازی باشگاه‌‌ها تسریع صورت بگیرد. در اساسنامه سازمان لیگ هم به مسؤولیت این سازمان در تقویت بنیه باشگاه‌ها از طریق قرارداد‌های تجاری و تبلیغاتی و حق پخش تلویزیونی اشاره شده است. موضوع دیگری که جزو دلایل تأسیس سازمان لیگ عنوان می‌شود، ارتقای سطح مدیران و عوامل دیگر باشگاه‌ها از طریق تشکیل کلاس‌های آموزشی است. با این وجود این سوال مطرح می‌شود: سازمان لیگ در همه این سال‌ها تا چه اندازه وظایفش را بدرستی انجام داده و چقدر به بالا رفتن سطح باشگاه‌ها کمک کرده است؟

جدا از مأموریت‌های کلی سازمان لیگ که ماهیت وجودی این سازمان را تشکیل می‌دهند، این مجموعه در یکی از کارهای خردش وظیفه حمایت و نظارت بر روند صدور مجوز حرفه‌ای سالانه باشگاه‌ها را دارد. در سال‌های پیش سهیل مهدی این مسؤولیت را بر عهده داشت و چندی است این مسؤولیت به پریا شهریاری تحت عنوان «کمیته فنی و توسعه» سازمان لیگ محول شده است. با این وجود کاظم اولیایی، عضو کمیته بدوی فدراسیون فوتبال اعلام کرده امسال نیز مدارک باشگاه‌ها توسط بخشی به اسم «دپارتمان» که ریاستش بر عهده سهیل مهدی است، بررسی شده اما سوال این ‌است: چرا امسال ارسال مدارک با این حجم از بی‌نظمی و ایراد به کمیته‌های بدوی و استیناف انجام شده که منجر به صدور آرای 700-600 صفحه‌ای برای باشگاه‌های ایرانی از سوی AFC شده است؟

مهدی 7 بهمن سال 1399 در گفت‌وگو با سایت سازمان لیگ اعلام کرده بود: «کمیته صدور مجوز حرفه‌ای سازمان لیگ فوتبال ایران مانند سال‌های گذشته در کنار باشگاه‌ها خواهد بود و از هیچ مشاوره و همکاری‌ای جهت پیشبرد روند استانداردسازی و حرفه‌ای‌سازی باشگاه‌ها دریغ نخواهد کرد». مصاحبه‌ای که روی وظیفه ذاتی سازمان لیگ در حمایت از باشگاه‌ها در دریافت مجوز حرفه‌ای صحه می‌گذارد اما با نگاهی به ایرادهایی که امسال از سوی کمیته بدوی صدور مجوز حرفه‌ای و AFC به باشگاه‌های استقلال و پرسپولیس وارد شده، می‌توان دریافت این مدارک و مستندات بدون هیچ فیلتر کارساز و کمک‌کننده‌ای راهی ارزیابی نهایی شده‌اند. 

جدا از عدم توانایی باشگاه‌ها در طی مسیر صحیح حرفه‌ای‌سازی، در بین ایرادها، مسائل بچگانه‌ای مثل عدم ترجمه مدارک و امکانات اولیه ورزشگاه‌ها دیده می‌شود که مطمئنا با نظارت و پیگیری صحیح و تاثیرگذار سازمان لیگ قابل اصلاح بوده است. حال این سوال مطرح می‌شود: 

چرا سازمان لیگ که باید نقش سرپرستی، آموزشی، حمایتی و نظارتی در باشگاه‌ها ایفا کند، پیش از کمیته بدوی و AFC، مدارک باشگاه‌ها را مثل سال‌های قبل از فیلتر‌های سختگیرانه عبور نداده تا این آبروریزی تاریخی با این حجم از ایرادهای بچگانه رقم نخورد؟

این در حالی است که در فصل جاری لیگ برتر بارها شاهد درگیری سازمان لیگ با باشگاه‌ها بر سر مسائل مختلف از جمله تبلیغات محیطی و برگزاری نشست‌های خبری بوده‌ایم، یعنی سازمانی که باید اصولا حامی و مدافع حقوق باشگاه‌ها و تشکیلاتی برای رشد و حرفه‌ای‌سازی آنها باشد، در جناح مقابل بیشتر با لج و لجبازی مشغول کشیدن چهارپایه‌ از زیر پای این باشگاه‌ها بوده است. درست است مشکلات استقلال و پرسپولیس فقط به مسائل فوتبالی محدود نمی‌شود و برخی مشکلات به خارج از بدنه فوتبال برمی‌گردد اما قطعا سازمان لیگ طبق وظیفه قانونی و عرفی‌اش می‌توانست در خیلی از مواقع به جای ایستادن رو‌به‌روی باشگاه‌ها، در کنار آنها باشد تا حداقل کمکی به این باشگاه‌ها در این وضعیت بغرنج شود. 

در روز‌هایی که سازمان لیگ، خود بر سر مسائل ابتدایی مثل اجرای صحیح تبلیغات محیطی و استاندار‌دسازی ورزشگاه‌ها و دیگر ملزومات AFC ناتوان نشان می‌داد، فوتبال ایران رفته‌رفته به پرتگاه حذف از آسیا نزدیک شد. شاید اگر سازمان لیگ در این سال‌ها قدمی مثبت برای بهبود وضعیت اقتصادی و درآمدی باشگاه‌ها برمی‌داشت حالا شرایط کمی فرق می‌کرد. در این میان نمی‌توان از نقش فدراسیون فوتبال نیز براحتی گذشت که دست بر قضا رئیس کنونی سازمان لیگ در دوره‌ای یک‌ساله و پیش از انتخابات فدراسیون فوتبال، سرپرستی این فدراسیون را هم بر عهده داشته است. 

حیدر بهاروند از سال 1395 مدیریت سازمان لیگ را بر عهده دارد و طبیعتا 5 سال زمان کمی برای پیشرفت حداقلی در روند حرفه‌ای‌سازی باشگاه‌های ایرانی نیست. در این میان سؤالی که مطرح می‌شود این است: رئیس کنونی سازمان لیگ و سرپرست پیشین فدراسیون فوتبال در این مدت کجا بود و در بازی «کی بود کی بود من نبودم» ارکان مختلف ورزش و فوتبال که به راه افتاد، چرا هیچ واکنش و توضیحی راجع به حذف استقلال و پرسپولیس از آسیا نداد؟ آیا رئیس سازمان لیگ تصور می‌کند حذف استقلال و پرسپولیس به سازمانش مربوط نیست؟ بهاروند زمانی که مجوز مشروط استقلال و پرسپولیس از سوی کمیته استیناف صدور مجوز حرفه‌ای صادر شد، با ارسال نامه‌ای به باشگاه‌ها درخواست پرداخت مبلغ یک میلیارد تومان جریمه می‌کند ولی بعد از ابطال این مجوز از سوی AFC، دیگر سراغی از روند این پرونده نمی‌‌گیرد. 

ماجرا وقتی جالب‌تر می‌شود که بدانیم بهاروند در حالی هم‌اکنون به عنوان یکی از اعضای هیات‌رئیسه فدراسیون فوتبال و نایب‌رئیس دوم این فدراسیون فعالیت می‌کند که حضورش در این پست غیرقانونی است. در بند 4 ماده 26 اساسنامه فدراسیون فوتبال آمده است: «بعد از انتخاب رئیس، مجمع عمومی باید درباره نامزدهای معرفی شده توسط رئیس برای پست‌های نایب‌رئیس اول، دوم و سوم رأی‌گیری کند. برای انتخاب نواب رئیس، کسب اکثریت - بیش از 50 درصد- آرای معتبر ماخوذه مورد نیاز است. اگر مجمع عمومی یک یا چند نفر از این نامزدها را با اکثریت - بیش از 50 درصد - انتخاب نکند، رئیس باید نامزد/ نامزدهای دیگری را حداکثر ظرف مدت ۳ ماه از تاریخ خاتمه مجمع عمومی جهت انتخاب به مجمع عمومی معرفی کند. متعاقبا هیات‌رئیسه هم باید یک مجمع عمومی انتخاباتی فوق‌العاده برگزار کند». 

این در شرایطی است که ۲ پست مهم نایب رئیسی اول و دوم فدراسیون فوتبال از روز نخست با سرپرست اداره می‌شوند. عزیزی‌خادم با وجود رد صلاحیت حیدر بهاروند، بلافاصله پس از پیروزی در انتخابات اعلام کرد او نایب‌رئیس دومش و سرپرست سازمان لیگ خواهد بود؛ تخلفی که هم اساسنامه‌ای بود و هم خلاف تصمیمات کمیته برگزاری انتخابات که بهاروند را رد صلاحیت کرده بود. نزدیک به یک سال از انتخابات 10 اسفندماه 1399 گذشته و هنوز نواب رئیس به مجمع معرفی نشده‌اند و بدین ترتیب هم حضور او و هم حضور حمیدرضا مهرعلی (نایب‌رئیس فدراسیون فوتبال) غیرقانونی است و این دو طبق قانون نباید به فعالیت‌شان در فدراسیون و هیات‌رئیسه ادامه دهند.