گروه سیاسی: مذاکرات وین وارد مرحله سرنوشت‌ساز خود شده است و موضوعی که این روزها از لابه‌لای اخبار نمایان است، این است که پایان وین 8 معطل تصمیم سیاسی دولت آمریکاست و واشنگتن هنوز تا این لحظه اراده‌ای جدی برای قدم برداشتن برای اتخاذ تصمیمی که ایالات متحده را به برجام بازگرداند از خود نشان نداده است. به گزارش «وطن‌امروز»، به همین خاطر است که مقامات ایرانی در روزهای اخیر به طور پررنگی تعهدات غربی‌ها را به آنها یادآوری و تاکید کرده‌اند تهران دیگر بیش از این حسن‌نیت از خود نشان نخواهد داد. بر این اساس، دبیر شورای عالی امنیت ملی به سیاق روزهای گذشته با ادامه دیپلماسی توئیتری خود چهارشنبه در حسابش نوشت: آمریکا و اروپا در آزمون اجرای تعهدات‌شان در برجام مردود شدند. علی شمخانی با بیان اینکه «اکنون برجام برای ایران در حوزه اقتصادی و رفع تحریم‌ها به پوسته‌ای خالی تبدیل شده است»، تصریح کرد: با آمریکای بدعهد و اروپای بی‌عمل هیچ‌گونه مذاکره فرابرجامی صورت نخواهد گرفت. آنچه این روزها از مواضع مقامات ایرانی روشن شده این است که لغو کامل تحریم‌ها با راستی‌آزمایی به همراه تضمین‌های مشروعی که خواست تهران از واشنگتن به عنوان طرف عهدشکن و قانون‌گریز برای التزام دولت این کشور به توافق است، اجزای اصلی و ستون هرگونه توافقی باید باشد که نبود آنها برجام را برای کشورمان یک توافق بی‌خاصیت می‌کند که فقط برطرف‌کننده نگرانی طرف مقابل است! ایران پیش از این با عمل یکجانبه به تعهدات برجامی، به آمریکا و تروئیکای اروپا تخفیف‌های لازم را داده است و همان‌طور که رئیس‌جمهور رئیسی، دبیر شورای عالی امنیت ملی و وزیر امور خارجه تصریح کرده‌اند ایران از خطوط قرمز خود عقب نخواهد نشست. 

 

* تضمین شفاهی مورد قبول نیست

در همین حال وزیر امور خارجه ایران همزمان با مذاکرات طولانی‌مدت دور هشتم وین در مصاحبه اختصاصی با روزنامه انگلیسی «فایننشال ‌‌تایمز» به تشریح این مذاکرات و مواضع کشورمان درباره حصول توافق پرداخت. فایننشال ‌تایمز گزارش کرد با ورود مذاکرات وین به مقطعی حساس، ایران پیشنهاد کرده است کنگره آمریکا درباره تعهد خود به توافق هسته‌ای با تهران «بیانیه سیاسی» ارائه کند. حسین امیرعبداللهیان با اشاره به موضوع تضمین‌های درخواستی تهران با اشاره به اینکه اول از همه نگران تضمین هستیم، گفت: طرف آمریکایی هنوز تضمین محکمی به ما ارائه نمی‌دهد. حتی بر خلاف حقوق بین‌الملل آقای راب مالی اعلام می‌کند که ما نمی‌توانیم متعهد شویم که دولت بعدی آمریکا بر تعهداتی ما خود را ملزم به اجرای آن می‌دانیم، باقی بماند. شما می‌دانید این خلاف حقوق بین‌الملل است. وی افزود: این مغایر حقوق مسلم درج شده در متون شناخته شده حقوقی بین‌المللی است. بر مبنای حقوق بین‌الملل حتی اگر در یک کشور یک دولت شورشی یا کودتا بر سر کار بیاید، آن دولت موظف است به تعهدات بین‌المللی دولت‌های قبلی آن کشور پایبند باشد، لذا اصلا برای ما قابل قبول نیست که طرف آمریکایی بگوید توافقی با شما می‌کنیم که اعتبار آن حداکثر تا پایان کار این دولت است. آنها می‌گویند حتی برای اعتبار آن تا پایان کار این دولت هم یکسری شروط، حاشیه‌ها و محدودیت‌ها وجود دارد اما با همه اینها ما در میز مذاکره پیشرفت‌هایی داشته‌ایم و امیدوار هستم این پیشرفت‌ها منجر به یک توافق خوب شود. برای رسیدن به توافق خوب، واقع‌بینی طرف غربی می‌تواند تعیین‌کننده باشد. رئیس دستگاه دیپلماسی در ادامه گفت: ما حتما علاقه‌مند هستیم که مذاکرات‌مان منجر به لغو کامل تحریم‌ها شود اما در یک نگاه واقع‌بینانه چارچوب تحریم‌هایی که در این دور از مذاکرات، موسوم به مذاکرات وین، برای لغو هدفگذاری شده و کشورهای 1+4 و نماینده اتحادیه اروپایی بر آن تمرکز و تاکید دارند این است که تحریم‌هایی در برجام و سند برجامی سال 2015 باید لغو می‌شد، همگی از میان برداشته شود. ضمنا تمام تحریم‌هایی که به صورت یکجانبه در دوره ترامپ علیه اشخاص و نهادهایی در جمهوری اسلامی ایران وضع شده است نیز باید از میان برداشته شود. در مذاکراتی که تا الان با طرف‌های مقابل در وین داشتیم، آنها درباره تحریم‌های دوران ترامپ فقط لغو آن بخش از تحریم‌ها را می‌پذیرند که نفع اقتصادی ما را از برجام با مشکل مواجه می‌کند. این همه آن چیزی نیست که ما به دنبالش هستیم. اینکه ترامپ ذیل برخی ادعاها مثل برنامه موشکی ایران، مباحث منطقه‌ای یا بحث‌های حقوق بشری به طور یکجانبه، ظالمانه و نادرست، اشخاص حقیقی و حقوقی را در ایران مورد تحریم قرار داده قابل قبول نیست و طبیعی است وقتی ما در تعهدات هسته‌ای خودمان درباره هر آنچه به تولید اضافی اورانیوم غنی شده و دستگاه‌های سانتریفیوژ مربوط است توافق می‌کنیم که با آن چه کنیم، انتظار داریم تکلیف زیاده‌روی‌های دولت آمریکا در دوره ترامپ هم روشن شود. این هم یکی از چالش‌هایی است که الان در میز مذاکرات وین وجود دارد. وزیر امور خارجه ایران همچنین گفت: تضمین یکی از بحث‌ها و چالش‌های جدی ما در میز مذاکره است. ما معتقد هستیم طرف‌های مقابل باید چند تضمین به ما بدهند. این تضمین‌ها را باید طرف آمریکایی و ۳ کشور اروپایی به صورت قوی در مقابل جمهوری اسلامی ایران به نمایش بگذارند. سطح اول تضمین‌ها تضمین سیاسی است. به ما گفته می‌شود اظهاراتی که آقای جو بایدن در اجلاس اخیر G7 داشته و تعهد خود را در آنجا اعلام کرده است، می‌تواند یک تضمین سیاسی قوی باشد. اساسا در افکار عمومی ملت ایران به دلیل خروج آمریکایی‌ها از برجام و بدقولی طرف‌های غربی سخن رئیس یک کشور آن هم ایالات متحده آمریکا به عنوان تضمین، پذیرفتنی نیست. من هفته گذشته در پارلمان حدود ۲ ساعت و نیم راجع به مذاکرات وین در مقابل نمایندگان مردم باید پاسخ می‌دادم. در آنجا نمایندگان مردم به من می‌گفتند اصلا تعهد آقای جو بایدن که همچنان روش‌های نادرست ترامپ را درباره اعمال تحریم‌ها علیه ملت ایران دنبال می‌کند، نمی‌تواند یک تعهد قوی باشد اما به هر حال تضمین سیاسی یک سطح از تضمینی است که طرف آمریکایی باید بدهد و راجع به جزئیات آن گفت‌وگوها در وین به عمل آمده است. تضمین حقوقی و قانونی نیز برای ما مهم است. طبق گزارش فایننشال تایمز، وزیر امور خارجه به مذاکره‌کنندگان ارشد ایران گفته است به طرف‌های غربی پیشنهاد دهند «حداقل پارلمان‌های‌شان یا رؤسای پارلمان آنها از جمله کنگره آمریکا به شکل یک بیانیه سیاسی، تعهدات خود را در قبال این توافق و بازگشت به اجرای برجام اعلام کنند». امیرعبداللهیان با ابراز ناامیدی تهران از موضع واشنگتن در حالی که هفته‌ها مذاکرات در وین در خطر توقف است، گفت: «ما در این مدت با مشکلاتی مواجه هستیم، زیرا طرف مقابل فاقد ابتکار عمل جدی است». وی درباره مذاکره با آمریکایی‌ها هم گفت: «اگر چشم‌انداز روشن و امیدوارکننده‌ای برای دستیابی به یک توافق خوب با تضمین‌های پایدار پیش روی خود نداشته باشیم، آماده ورود به روند مذاکرات مستقیم با آمریکا نیستیم». امیرعبداللهیان در ادامه با تأکید بر لزوم اقدام آمریکا در برداشتن گام‌های ملموس ادامه داد که تهران به آمریکا تأکید کرده است که اگر «نیت واشنگتن واقعی است، قبل از انجام هرگونه گفت‌وگو و تماس مستقیم، باید گام‌های عملی و ملموسی بردارید که این می‌تواند شامل آزاد کردن میلیاردها دلار از درآمدهای نفتی ایران باشد که به دلیل تحریم‌های ترامپ یا دستور اجرایی رئیس‌جمهور برای لغو برخی تحریم‌ها در بانک‌های مرکزی خارجی گیر کرده است». 

 

* وین هنوز زمان می‌خواهد

«میخائیل اولیانوف» نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین در گفت‌و‌گو با شبکه العربی اظهار داشت: «گفت‌و‌گوها می‌تواند در پایان فوریه جاری به موفقیت بینجامد». با این حال او اضافه کرد مذاکرات «همچنان نیازمند زمان است اما نه زمان طولانی». «العربی» به نقل از نماینده روسیه اضافه کرد اولیانوف درباره احتمال به موفقیت رسیدن مذاکرات وین ابراز خوش‌بینی کرده است و خاطرنشان کرده مذاکرات در مرحله نهایی قرار دارد.

 

* صهیونیست‌ها

مذاکرات وین که به گفته کارشناسان در مراحل حساس خود به سر می‌برد، طی ۲ روز گذشته شاهد حضور غیرمنتظره صهیونیست‌ها در وین بوده است. در این راستا معاون مدیرکل وزارت خارجه رژیم صهیونیستی به همراه نمایندگان این رژیم مستقر در وین ملاقات‌هایی را با اعضای 1+4، آمریکا و مدیرکل آژانس ترتیب داده‌اند تا با کسب اطلاع از روند مذاکرات، نگرانی‌های فزاینده این رژیم از پیشرفت هسته‌ای ایران را به آنها منتقل کنند. همچنین در سوی دیگر تماس‌های واشنگتن- تل‌آویو این روزها به اوج خود رسیده و پس از آنکه سناتور ارشد جمهوری‌خواه، لیندسی گراهام با سفر به فلسطین اشغالی اعلام کرد باید دور برنامه هسته‌ای ایران حصار کشیده شود، نانسی پلوسی و هیأت همراه او که شامل برخی قانون‌گذاران ارشد آمریکا از جمله «آدام شیف»، «تد دوچ» و «باربارا لی» می‌شوند نیز به سرزمین‌های اشغالی سفر کردند. این هیات آمریکایی روز گذشته از کنست-پارلمان رژیم صهیونیستی- دیدن کرد‌ و با «میکی لیوی» رئیس این پارلمان و پس از آن با «اسحاق هرتزوگ» رئیس رژیم صهیونیستی گفت‌و‌گو کردند. بنا بر گزارش خبرگزاری رویترز، پلوسی پس از دیدار با رئیس کنست، در جلسه عمومی کنست حضور یافت و در کنار هیأت همراه خود با تعدادی از اعضای پارلمان رژیم صهیونیستی دیدار کرد. به گزارش شبکه «الحره»، نانسی پلوسی در سخنرانی خود در کنست گفته است: «باعث افتخار من است که بار دیگر به اسرائیل سفر می‌کنم. هیأت آمریکایی در اینجا نماینده تعهد کنگره به امنیت متقابل است». وی در بخش دیگری از سخنانش اظهاراتی را نیز علیه ایران بر زبان آورد و افزود: «امیدوار هستیم که بتوانیم گنبد آهنین را تأمین مالی کنیم و با تهدید ایران در منطقه به مقابله بپردازیم». این مقام آمریکایی در ادامه مدعی شد: «برنامه هسته‌ای ایران، امنیت جهان و اسرائیل را تهدید می‌کند». روزنامه «هاآرتص» روز دوشنبه درباره علت سفر رئیس مجلس نمایندگان آمریکا به سرزمین‌های اشغالی نوشته بود که افزون بر دیدار با مقامات کنست، دستور کار پلوسی در این سفر ملاقات با مقام‌های صهیونیست و رایزنی با آنها در زمینه آخرین تحولات مذاکرات ایران در وین خواهد بود. 

 

* رایزنی سئول و تهران درباره دارایی‌های مسدود شده ایران

وزارت خارجه کره‌جنوبی چهارشنبه اعلام کرد نمایندگان کره‌جنوبی و ایران برای بحث درباره شیوه‌های رفع اختلافات چندین ساله درباره دارایی‌های مسدود شده ایران در کره‌جنوبی به دلیل تحریم‌های یکجانبه ایالات‌متحده، رایزنی‌های کاری برگزار کردند. خبرگزاری یونهاپ کره‌جنوبی در این باره گزارش کرد در حالی که مذاکرات چندجانبه برای احیای توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ ایران وارد مرحله نهایی می‌شود، بانکداران و مسؤولان شرکت نفت ملی و وزارت نفت ایران برای دیدار با مقام‌های دولت کره و مسؤولان شرکتی این کشور به کره‌جنوبی سفر کردند تا درباره مسائل اقتصادی معلق گفت‌وگو کنند. در جریان سفر ۲ روزه مقام‌های ایرانی به کره‌جنوبی ۲ طرف درباره گزینه‌های پرداخت دقیق و امکان از سرگیری تجارت نفت به منظور آماده‌سازی برای کاهش احتمالی تحریم‌های آمریکا علیه ایران بحث کردند. اواسط دی‌ماه، منابع کره‌جنوبی خبر دادند سئول و تهران در حال بررسی برگزاری نخستین نشست کاری خود در ماه میلادی جاری (فوریه) برای حل و فصل مسائل مربوط به دارایی‌های مسدود شده ایران در بانک‌های کره‌جنوبی هستند.

***