گروه فرهنگ و هنر: بدون شک مجموعه‌های جدید تلویزیونی از پرمخاطب‌ترین برنامه‌های تلویزیون محسوب می‌شوند. سریال‌های جدید بسیاری مواقع حکم برگ برنده یک شبکه را در جذب مخاطب ایفا کرده‌اند، بویژه آنکه سریال از حال و هوای طنز برخوردار باشد. اما متاسفانه طی چند سال اخیر شاهد تولید سریال‌های طنز درجه یک نیستیم و اگر سریال‌های مناسبتی «نون خ» و «پایتخت» را فاکتور بگیریم، باید بگوییم چند سال است مخاطبان شاهد سریال‌های باکیفیت کمدی نیستند و هنوز که هنوز است با تکرار سریال‌های 90 شبی ساخته هنرمندانی چون مهران مدیری، مهران غفوریان و رضا عطاران در شبکه‌های آی‌فیلم و تماشا خاطره‌بازی می‌کنند. این مساله نشان‌دهنده اهمیت تولید سریال‌های کمدی در رسانه ملی است که امیدواریم در ساختار جدید این سازمان، برنامه‌های مدونی برای احیای سریال‌های کمدی در نظر گرفته شده باشد. به هر حال این ایام که نیاز اصلی مخاطب سریال طنز است و با قحطی اینگونه آثار در رسانه ملی مواجه هستیم، سریال شبانه «پلاک 13» به‌رغم همه کاستی‌ها تلاش کرده است تا حدودی خاطرات خوش طنزهای 90 شبی دهه 80 و اوایل دهه 90 را برای مخاطبان زنده کند. این سریال به رغم ساعت نامناسب پخش آن، نسبت به سایر سریال‌های در حال پخش شبکه‌های مختلف از شرایط مطلوبی به لحاظ جذب مخاطب برخوردار است. «پلاک 13» مجموعه طنزی است که از اواخر پاییز روی آنتن شبکه 3 سیما رفته و پس از مدت‌ها مسیر سریال‌های طنز شبانه را از سر گرفته است. از ویژگی‌های بارز این مجموعه طنز این است که سعی دارد با استفاده از ژانر کمدی به نوعی دست به فرهنگسازی هم بزند؛ اتفاقی که در سریال‌های طنز کار پرریسک و سختی به نظر می‌رسد و کمتر در سریال طنزی شاهد آن بود‌ه‌ایم. به بهانه پخش این سریال با «سلیم ثنایی» تهیه‌کننده این اثر که تهیه‌کنندگی برنامه تلویزیونی «دور برگردون» را نیز در کارنامه دارد، به گفت‌وگو نشستیم.  

***

* آقای ثنایی! چرا ژانر کمدی را برای ساخت این سریال انتخاب کردید؟

در ژانر کمدی در سال‌های اخیر خیلی به مساله هویت ایرانی- اسلامی پرداخته نشده بود. با توجه به اینکه مبحث کلی سریال و محور اصلی داستان زندگی کردن خانواده‌هایی در کنار هم است، خانواده‌هایی با ویژگی‌های فردی و اجتماعی متفاوتی را در کنار هم قرار دادیم که اینها با تفاوت‌های فرهنگی و نگرشی می‌توانند کنار هم زندگی کنند؛ حالا در این خانواده‌ها عده‌ای مذهبی‌ترند یا یک عده اجتماعی‌ترند اما در هر صورت آدم‌هایی با نگرش‌های متفاوت هستند که در میان آنها معلم، راننده، آدم بیکار و در مجموع همه جور شخصیتی وجود دارد. هدف این است که در این ژانر کمدی به مسائلی بپردازیم که تاکنون به آنها پرداخته نشده، در واقع این سریال یک روز از زندگی یک خانواده ایرانی- اسلامی را نشان می‌دهد. ما در نظر گرفتیم مخاطبان ما از همه کشور هستند و در جای جای ایران تماشاگرانی داریم که با معیارهای متفاوت و نگرش‌های مختلف سریال را نگاه می‌کنند و چقدر پسندیده است که به مسائلی که در جامعه خودمان وجود دارد بپردازیم و از نگاه ایرانی- اسلامی به قضیه نگاه کنیم. این بود که از این زاویه به این موضوعات پرداختیم به‌گونه‌ای که به مذاق همه خوش بیاید و همه اقشار جامعه آن را بپسندند؛ چه نسل جوان، چه قدیمی، چه مذهبی و چه روشنفکر. 

 

* انتخاب موضوع چگونه است و داستان‌ها بر چه اساسی شکل می‌گیرد؟

ما یک قالب کلی و یک محور اصلی داستانی داشتیم. در واقع یک ارثیه‌ای از عمه به خانواده‌ها رسیده بود، از قبل آنها مالی را از دست داده بودند که همه دعواها سر آن بود و هر ۲ خانواده در از دست دادن این مال مقصر بودند و با بی‌توجهی هر ۲ خانواده این اتفاق افتاده بود اما عمه وصیت کرده بود که اگر یک سال در کنار هم زندگی کنید من این ملک را به شما می‌دهم و اینها با همه اختلافاتی که با هم داشتند به ناچار با هم زندگی می‌کردند، حتی ۲ جوان از ۲ خانواده قرار بوده با هم ازدواج کنند که به هم خورده بود؛ اختلاف اینها، در کنار هم زندگی کردن و پیدا شدن آن مال محور اصلی مجموعه است.  اما با توجه به اینکه صنعت بیمه سفارش‌دهنده کار بود، یکسری خرده‌داستان‌های موازی هم داشتیم که در قسمت‌هایی نیز به آن پرداختیم، مثل فرهنگ بیمه، فرهنگ رانندگی و پرداختن به مسائل اجتماعی و مواردی که به جان و مال مردم آسیب می‌زند اما در کل داستان به سمت قصه‌هایی رفتیم که علاوه بر اینکه ساعات خوشی را برای مردم فراهم کند یک آموزشی در زمینه یک مساله خاص هم داده باشیم و یکسری مفاهیم را فرهنگ‌سازی کرده و به خانواده‌ها یادآور شویم. 

 

* ضبط و پخش همزمان ضمن دشواری‌هایی که دارد، به شما این امکان را هم می‌دهد تا از اتفاقات روز هم در ساخت بهره‌مند شوید؛ از مزیت‌ها و مشکلات این نوع کار برای‌مان بگویید.

قالب سریال، سیتکامی است، طنزهای شبانه اصولا اینطور است که از چند قسمت ابتدایی به بعد ضبط و پخش همزمان است و دلیل آن هم این است. که بتوانید به مسائل روز جامعه بپردازید و به مسائلی که رخ می‌دهد در قالب طنز اجتماعی واکنش نشان دهید، ما هم از این ویژگی استفاده می‌کنیم و تیم نویسندگان و تیم محتوا هر اتفاقی که در جامعه رخ می‌دهد و مسائل روز را پیدا می‌کنند و در قالب آنها یکسری داستان‌های موازی می‌نویسند که هم نشان‌دهنده این باشد که به مسائل روز توجه می‌کنیم و هم اینکه واکنشی نسبت به مسائل اجتماعی در سریال داشته باشیم. اما بالاخره این شکل کار همزمان مشکلات بسیار زیادی هم دارد، با توجه به وضعیت بیماری کرونا و مشکلاتی که به واسطه آن در سطح جامعه پیش می‌آید با مسائل زیادی مواجه شدیم. با توجه به اینکه ما روزانه ضبط می‌کردیم و در نهایت شب این قسمت‌ها پخش می‌شد، در نهایت در ماه‌ اخیر مثل لشکری بودیم که یکی یکی نفرات‌مان می‌افتادند و ما 4-3 روز از ضبط یک کارگردان داشتیم و ۳ دستیار کارگردان بیمار بودند، تیم برنامه‌ریز، تیم تولیدکننده، راننده‌ها و بازیگران بیمار بودند، در واقع شیوع گسترده کرونا دامنگیر ما هم شد و با وجود رعایت پروتکل‌ها اما باز هم تعداد زیادی از عوامل بیمار شدند.  

 

* همکاری با آقای معیریان چطور است؟

 آقای معیریان با توجه به کاری که می‌خواستیم انجام دهیم و گزینه‌هایی که از طرف شبکه داشتیم یکی از گزینه‌های اصلی ما بود. ایشان ژانر کمدی را بسیار خوب می‌شناخت و سابقه درخشانی در این کار داشت و با توجه به اینکه ما می‌دانستیم شرایط تولیدی‌مان طوری است که مجبور می‌شویم روزی 20 تا 25 دقیقه ضبط کنیم و این یک کار سخت و تقریبا ناشدنی بود، یکی از بهترین و سریع‌ترین کارگردان‌هایی که می‌توانست در این زمینه به ما کمک کند خود آقای معیریان بود. من تعهد کاری ایشان را صد درصد می‌دانم، ایشان در بدترین شرایط و با کمترین امکانات لحظه‌ای از کار کوتاه نیامدند. متأسفانه در لوکیشن اصلی‌مان برای گرم شدن حتی دسترسی به گاز هم نداریم؛ لوکیشن ما در دامنه کوه است و موقعی که تهران برفی نیست آنجا برف و یخبندان است و ما بدون وسایل گرمایشی کار می‌کنیم اما در سخت‌ترین شرایط و در بدترین حالات کار را تعطیل نکردند. 

 

* در این مجموعه، شما از ترکیبی از بازیگران پیشکسوت که برخی از آنها حتی مدت‌ها بود در قاب تلویزیون دیده نشده بودند و چهره‌های جدید بهره بردید؛ دلیل این نوع انتخاب چه بود؟ 

انتخاب بازیگر برای آثار تلویزیونی و کارهای مدت‌دار بسیار سخت است. ۳ تا ۴ ماه زمان برد که به این چینش برسیم و با بازیگران صحبت کنیم. برای هر کدام از شخصیت‌ها چندین گزینه داشتیم که به بهترین گزینه برای هر شخصیت رسیدیم؛ با توجه به بودجه، زمان و نوع بازی و با توجه به شرایطی که وجود دارد انتخاب بازیگران خیلی سخت بود اما خانم پوپک مظفری به عنوان انتخاب بازیگر حضور داشتند و خود آقای معیریان و بنده سعی کردیم از بازیگران مختلف استفاده کنیم تا هم بازیگران جوان و جدیدتر داشته باشیم که انگیزه‌های بالایی دارند و می‌توانند در کار دیده شوند و هم بازیگرهای باتجربه، بر این اساس سعی کردیم در نهایت یک تیم منسجم و همدل را دور هم جمع کنیم. 

 

* آیا از بازخوردها نسبت به سریال راضی هستید؟

البته، خدا را شکر، مردم سال‌هاست سریال‌های شبانه را ندیده‌اند و ما چند سال است کاری در اشل سیتکامی و همچنین آثار موفقی که بخواهد دیده شود نداشتیم. با وجود پلتفرم‌ها و وی‌اودی‌هایی که در سطح جامعه است و شبکه‌های اجتماعی، تنوع انتخاب برای مردم بسیار زیاد است، یعنی شما قدرت انتخابت برای اینکه در لحظه از هر کدام از آنها استفاده کنید بسیار زیاد است و مردم برنامه‌های بسیاری در اختیار دارند تا وقت‌شان را به آنها اختصاص دهند اما با توجه به ساعت پخش بازخوردی که از مردم گرفتیم بسیار خوب و مثبت بود. 

ما در طول ۲ ماه پربیننده‌ترین سریال تلویزیون شدیم، آن هم در باکس دو، در صورتی که سریال اصلی نبوده و یک سیتکام 30 دقیقه‌ای بودیم ولی خدا را شکر توانستیم به مرز 30 درصد مخاطب برسیم، 30 درصد مخاطب یعنی اینکه 15 تا 20 میلیون نفر ما را دیدند و این برای خود ما بسیار خوشحال‌کننده بود، 100 درصد ضعف‌هایی داریم، 100 درصد سلیقه مخاطب‌ها متفاوت است؛ ممکن است خیلی‌ها دوست داشتند یا خیلی‌ها دوست نداشتند، در نهایت ما به همه اقشار احترام می‌گذاریم و واقعا در این شرایط با این مشکلاتی که هست به نظر من، هم بازخورد مثبتی گرفتیم و هم کار ارزشمندی انجام شده است.