گروه اقتصادی: ایران علاوه بر منابع طبیعی، از موقعیت جغرافیایی ویژه‌ای برخوردار بوده و محل عبور کریدورهای شمال- جنوب و شرق- غرب است و همسایگی با ۱۵ کشور امکان مهمی برای تجارت در اختیار کشورمان قرار داده است. در جهان امروز که همکاری‌های منطقه‌ای و یکپارچگی منطقه‌ای در دستور کار بسیاری از دولت‌ها قرار گرفته، دولت سیزدهم بیش از پیش لازم است سیاست تجارت با همسایگان را در اولویت قرار دهد. 

تحریم‌های اقتصادی ظالمانه آمریکا و غرب علیه کشورمان که در سال‌های اخیر به اوج خود رسیده است، می‌تواند فرصت مناسبی برای بسط مناسبات تجاری ایران با همسایگان خویش در منطقه، با هدف خنثی‌سازی تحریم‌ها باشد. راهبرد خنثی‌سازی تحریم، در پی آن است با اتخاذ راهبرد‌ها و سیاست‌های گوناگون اساسا امکان تاثیر تحریم بر اقتصاد کشور را از طرف مقابل بگیرد. سیاست‌هایی از جمله: 1- پیمان‌های دوجانبه و چندجانبه پولی 2- تهاتر کالایی 3- بهره‌گیری از جایگزین‌هایی برای ساز‌و‌کار‌های مالی‌ای نظیر سوئیفت، می‌تواند از جمله اقدامات برای خنثی‌سازی تحریم‌ها باشد، به شکلی که یا اساسا آمریکا توان اعمال تحریم را نداشته باشد (مانند استفاده از جایگزین‌هایی برای ساز‌و‌‌کار‌های مالی) یا اینکه گره خوردن منافع اقتصادی سایر کشور‌ها به اقتصاد ایران، به‌ گونه‌ای باشد که وضع تحریم‌ها علیه کشورمان، هزینه دوچندان برای آمریکا داشته باشد و با تحریم ایران، منافع سایر کشور‌ها نیز به خطر بیفتد. برای مثال یکی از روش‌های موثر بی‌اثر کردن تحریم‌ها، تهاتر کالاست که منجر به حذف دلار از مبادلات و کاهش هزینه تجارت به دلیل حذف سازوکار‌های انتقال ارز می‌شود. در اینگونه مبادلات ارزهای رایج میان کشور‌ها مانند دلار، برای تسویه مبادلات استفاده نمی‌شود و ارزش‌گذاری کالاها و خدمات مورد معامله از طریق برقراری تعادل قیمتی بین آنها انجام می‌شود. یکی از نکات مثبت تجارت با کشور‌های همسایه سهولت به‌کار‌گیری این نوع ابتکار‌ها و روش‌هاست. 

به نظر می‌رسد استفاده از ظرفیت سازمان‌ها و گروه‌های منطقه‌ای می‌تواند فرصت‌های تجاری مناسبی را در اختیار ایران قرار می‌دهد. برای مثال، سازمان همکاری اقتصادی (اکو) به لحاظ پتانسیل‌های اقتصادی و منابع غنی و سرشار مهم‌ترین سازمان همکاری در منطقه محسوب می‌شود که ایران نیز عضو آن است. بررسی وضعیت اقتصادی کشورهای عضو نشان می‌دهد برای مثال بخش کشاورزی سهم عمده‌ای در تولید ناخالص داخلی و درآمدهای صادراتی آنها دارد و نسبت قابل توجهی از جمعیت فعال این کشورها در بخش کشاورزی اشتغال دارند. از این رو این بخش بویژه تجارت خارجی آن از اهمیت کلیدی برخوردار است و می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در تعیین جهت و موقعیت کلی توسعه اقتصادی اعضا داشته باشد و ایران می‌تواند نقش خود را در این بخش پررنگ‌تر کند. به دلیل کم‌توجهی سال‌های اخیر به بازارهای تجاری منطقه‌ای ایران، ظرفیت کشور به تصرف دیگر رقبا درآمده و حضور اقتصادی ایران را با دشواری‌هایی رو‌به‌رو کرده است. با این حال بررسی وضعیت تجارت خارجی ایران با این کشور‌ها در ماه‌های اخیر حاکی از تغییر این روند است. در همین راستا جدیدترین آمار منتشر شده از رشد ۵۱ درصدی صادرات ایران به اکو در ۱۰ ماهه امسال حکایت می‌کند. 

به گزارش «وطن‌امروز»، بر اساس آخرین آمار گمرک، تجارت خارجی ایران با کشورهای عضو اکو در 10 ماهه 1400 به ۱۳ میلیارد و ۱۱۰ میلیون و ۸۱۲ هزار و ۹۷۱ دلار و به وزن ۲۴ میلیون و ۷۵۸ هزار و ۸۲۷ تن کالا رسیده است که نسبت به مدت مشابه پارسال ۴۱ درصد در ارزش و ۲۵ درصد در وزن، افزایش نشان می‌دهد. گفتنی است ایران، ترکیه، پاکستان، افغانستان، آذربایجان، قزاقستان، ترکمنستان، قرقیزستان، ازبکستان و تاجیکستان ۱۰ کشور عضو اکو هستند. 

 

* رشد 36 درصدی وزن و 51 درصدی صادرات ایران به اکو

به گفته سخنگوی گمرک، میزان و حجم کالاهای صادراتی ایران به ۹ کشور عضو سازمان اکو در ۱۰ ماهه سال ۱۴۰۰ از نظر وزنی ۳۶ درصد و از لحاظ ارزش نسبت به مدت مشابه پارسال ۵۱ درصد افزایش داشته است. سیدروح‌الله لطیفی درباره میزان صادرات کالا به هر یک از اعضای اکو خاطرنشان ‌کرد: از بین ۹ کشور عضو اکو، صادرات به کشورهای ترکیه با ۱۲ میلیون و ۷۴ هزار و ۶۲ تن کالا به ارزش ۴ میلیارد و ۵۳۰ میلیون و ۸۴۰ ‌هزار و ۱۰۷ دلار و رشد ۱۲۲ درصدی در ارزش، افغانستان با ۳ میلیون و ۵۸۴ هزار و ۳۸۹ تن به ارزش یک میلیارد و ۵۳۹ میلیون و ۳۰۱ هزار و ۵۹۶ دلار و کاهش ۱۹ درصدی در ارزش و پاکستان با ۲ ‌میلیون و ۴۰۰ هزار و ۵۲ تن کالا به ارزش یک میلیارد و ۱۸ میلیون و ۱۲۲ هزار و ۲۰۵ دلار و رشد ۲۶ درصدی در ارزش، اصلی‌ترین مقاصد کالاهای ایرانی به اکو بودند. 

وی افزود: جمهوری آذربایجان با خرید ۴۳۸ میلیون و ۳۳۲ هزار و ۳۰ دلار و رشد ۴ درصدی، ازبکستان با ۳۴۰ میلیون و ۸۲۴ هزار و ۶۷۸ دلار و رشد ۱۹۶ درصدی، ترکمنستان با ۲۶۷ میلیون و ۷۰ هزار و ۱۵۳ دلار و رشد ۱۶۳ درصدی، قزاقستان با ۱۴۹ میلیون و ۸۶۵ هزار و ۸۴۳ دلار و رشد ۱۸ درصدی، قرقیزستان با ۶۷ میلیون و ۹۳۵ هزار و ۵۰۵ دلار و رشد ۱۱۱ درصدی و در نهایت تاجیکستان با ۶۷ میلیون و ۳۰۳ هزار و ۱۸ دلار خرید از ایران و رشد ۳۸۹ درصدی نسبت به مدت مشابه پارسال، در رتبه‌های بعدی خرید کالاهای ایرانی در میان اعضای سازمان اکو قرار دارند. 

وی افزود: مشتقات نفتی، لبنیات، مواد غذایی، انواع میوه‌های تازه و خشک، آبمیوه و مرکبات، فرش، زعفران، ماهی، خاویار، آبزیان زینتی، انواع سنگ و تجهیزات ساختمانی، پوشاک، تجهیزات صنعتی، کیف و کفش، دارو و لوازم بهداشتی و مصنوعات پلاستیکی از عمده کالاهای صادراتی ایران به اکو بوده است. 

وی اضافه ‌کرد: در ۱۰ ماهه سال جاری افزون بر ۳ میلیون و ۷۲۲ هزار و ۸۷۲ تن کالا به ارزش ۴ میلیارد و ۶۹۱ میلیون و ۲۱۷ هزار و ۸۶۳ دلار، از کشورهای عضو اکو وارد شده که ۱۵ درصد از لحاظ وزنی کاهش و ۲۶ درصد از لحاظ ارزش نسبت به مدت مشابه پارسال افزایش داشته است. 

لطیفی گفت: ترکیه با ۳ میلیون و ۲۱۹ هزار تن کالا به ارزش ۴ میلیارد و ۲۳۱ میلیون و ۳۱۳ هزار و ۷۶۵ دلار و رشد ۲۴ درصدی در ارزش، پاکستان با ۲۱۵ هزار تن کالا به ارزش ۲۰۲ میلیون و ۷۴۰ هزار و ۲۰۶ دلار و رشد ۴۰ درصدی در ارزش و ازبکستان با ۵۵ ‌هزار و ۲۸۴ تن به ارزش ۱۰۱ میلیون و ۶۸۸ هزار و ۹۴۰ دلار و رشد ۳۹ درصدی، اصلی‌ترین کشورهای طرف معامله ایران برای تامین نیازهای کشور از بین کشورهای عضو اکو بودند. 

وی درباره میزان واردات ایران از سایر اعضای اکو هم تصریح ‌کرد: قزاقستان با فروش ۴۹ میلیون و ۷۳۸ هزار و ۱۲۹ دلار و رشد ۵۴ درصدی، جمهوری آذربایجان با ۳۴ میلیون و ۱۹۷ هزار و ۶۰۱ دلار و رشد ۷۵ درصدی، ترکمنستان با ۲۶ میلیون و ۶۸۰ هزار و ۵۲۰ دلار و رشد ۶۵درصدی، تاجیکستان با ۲۶ میلیون و ۴۵۵ هزار و ۱۰۵ دلار و رشد ۳۳۰ درصدی، افغانستان با ۱۵ میلیون و ۶۴۶ هزار و ۷۶۷ دلار و رشد ۴۹۰ درصدی و قرقیزستان با ۲ میلیون و ۷۵۷ هزار و ۸۳۳ دلار و کاهش ۴۱ درصدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته، به ترتیب در جایگاه بعدی تامین نیازهای ایران در بین ۹ کشور عضو اکو قرار دارند. کالاهای اساسی، ماشین‌آلات صنعتی، مواد اولیه تولید و ملزومات پزشکی و دارو، کالاهای وارداتی ایران از اکو محسوب می‌شوند. 

وی با اشاره به کشورهای عضو اکو گفت: بهبود شرایط توسعه اقتصادی پایدار، حذف تدریجی موانع تجاری در این منطقه، تهیه برنامه مشترک برای توسعه منابع انسانی در ۱۰ کشور عضو، تسریع برنامه توسعه حمل‌و‌نقل و ارتباطات از برنامه‌های سازمان اکو برای کشورهای عضو است، همچنین اکو در بسیاری از ابتکارات جهانی به عنوان یک شریک فعال و جدید می‌تواند حضور داشته و نقش سازنده و بی‌بدیلی در پیشبرد اهداف توسعه پایدار در بسیاری از حوزه‌ها ایفا کند.