دیوان محاسبات کشور در راستای فرآیند بررسی لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ کل کشور به منظور کمک به نمایندگان مجلس سیزدهم پیرامون تصمیم‌گیری کارآمد و مطلوب، به تطبیق یکایک احکام لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ و مقایسه آنها با قانون بودجه سال ۱۴۰۰ پرداخته و آخرین تغییرات هر حکم را بر اساس مصوبات کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی مورد بررسی قرار داده است. 

بر این اساس، یکی از مهم‌ترین تغییرات مربوط به بند «هـ» از تبصره ۷ قانون بودجه است که طبق آن، اگرچه دولت سیزدهم استثنای کالاهای اساسی، دارو و تجهیزات مصرفی پزشکی در نرخ ارز محاسبه ارزش گمرکی کالاهای وارداتی را که در بودجه ۱۴۰۰ آمده بود، در لایحه بودجه ۱۴۰۱ نگنجانده اما کمیسیون تلفیق مجددا این استثنا را در قانون لحاظ کرده است. 

از دیگر تفاوت‌های عمده لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ با قانون بودجه سال ۱۴۰۰ می‌توان به موضوع دولت الکترونیک و هوشمندسازی ارکان قوه مجریه اشاره کرد. به‌ رغم اینکه هیچ حکم متناظری در حوزه دولت الکترونیک در قانون بودجه ۱۴۰۰ وجود نداشت اما در لایحه تقدیمی از سوی دولت سیزدهم به مجلس یازدهم، تحقق مواردی همچون «معماری کلان و الزامات فنی ارائه خدمات الکترونیک» و «راه‌اندازی پنجره واحد خدمات هوشمند دستگاه‌ها» در لایحه مذکور پیش‌بینی شده است. 

گفتنی است، کمیسیون تلفیق مجلس در تبصره ۷، ‌بندی را خارج از لایحه پیشنهادی دولت الحاق کرده که بر مبنای آن، به منظور تامین مالی شبکه راه‌آهن کشور و ایجاد خطوط ریلی مورد نیاز با اولویت مناطق محروم و روستایی در سال ۱۴۰۱ به دولت اجازه داده می‌شود از محل ارز غیرصادراتی نسبت به صدور مجوز واردات تعداد ۵۰ هزار دستگاه کامیون، اتوبوس، تریلی، واگن و همچنین ۱۰ هزار دستگاه ماشین‌آلات راهسازی توسط بخش خصوصی اقدام کند. کمیسیون تلفیق همچنین با توجه به سکوت لایحه بودجه ۱۴۰۱ درباره تعرفه گمرکی واردات گوشی موبایل، با الحاق‌بندی مشابه ردیف ۲ از تبصره ۸ قانون بودجه ۱۴۰۰، حقوق ورودی واردات گوشی‌های همراه خارجی بالای ۶۰۰ دلار را به میزان ۱۲ درصد تعیین کرد. 

گزارش دیوان محاسبات کشور حاکی است در بخش آب و کشاورزی، دولت سیزدهم با گنجاندن ۲ تکمله در لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ نسبت به قانون بودجه سال ۱۴۰۰، تکالیفی را برای وزارتخانه‌های نیرو و جهاد کشاورزی در موضوعات «نصب کنتور هوشمند و پروانه بهره‌برداری» و «ابلاغ الگوی کشت» تعیین کرده است.

در بخش آموزش و پژوهش و فرهنگ در راستای اعطای تسهیلات بانکی به دانشگاه‌ها، مؤسسات آموزشی و پژوهشی و پارک‌های علم و فناوری اعم از دولتی و غیردولتی، تغییری که در لایحه بودجه ۱۴۰۱ نسبت به قانون بودجه ۱۴۰۰ به چشم می‌خورد آن است که اصل و سود تسهیلات بانکی دریافتی از سوی مراکز علمی فوق‌الذکر، به عنوان بدهی دولت تلقی نمی‌شود. لازم به ذکر است کمیسیون تلفیق مجلس با اصلاح تبصره ۹ لایحه بودجه پیشنهادی دولت درباره هزینه تحصیلی دانشجویان تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی(ره) و سازمان بهزیستی، مبلغ ۲۰۰ میلیارد تومان را از محل درآمد حاصل از قانون هدفمندی یارانه‌ها به این موضوع اختصاص داده است. 

از دیگر تغییرات لایحه بودجه سال آتی در قیاس با قانون بودجه سال جاری، می‌توان به گنجاندن بندهای «ز» و «ح» در تبصره ۹ لایحه بودجه ۱۴۰۱ اشاره کرد که هیچ حکمی در این باره در بودجه سال ۱۴۰۰ وجود نداشته است. بر این اساس، دستگاه‌های اجرایی مجازند تا ۲ درصد از بودجه هزینه‌ای خود را به ارتقای تولیدات فرهنگی در بخش‌های قرآنی، نمایشی، مطبوعاتی، نشر و گردشگری اختصاص دهند. افزون بر این، شرکت‌های دولتی نیز اجازه دارند ضمن هماهنگی با وزارت آموزش‌و‌پرورش، تا یک درصد از درآمد شرکت‌ها و سود خالص بانک‌ها و مؤسسات انتفاعی را صرف احداث مدرسه در روستاهای فاقد مدرسه و توسعه عدالت آموزشی کنند. در عین حال، در بند «ی» از تبصره ۹ لایحه بودجه ۱۴۰۱ صراحتا قید شده است وزارت آموزش‌و‌پرورش مجاز است بازنشستگی معلمان دارای مدرک تحصیلی کارشناسی و بالاتر را تا سن ۶۵ سالگی و در صورت رضایت معلمان به تعویق بیندازد. 

در حوزه قضایی، انتظامی و دفاعی، افزایش تکلیف شرکت‌های بیمه‌ای از ۴۰۰ میلیارد تومان در سال ۱۴۰۰ به ۵۰۰ میلیارد تومان در سال ۱۴۰۱، پیرامون واریز وجوه بیمه شخص ثالث به خزانه‌داری کشور به منظور در اختیار قرار دادن منابع حاصله در راستای کاهش تصادفات، مرگ‌و‌میر و حوادث رانندگی، از دیگر تغییرات احصا شده از سوی دیوان محاسبات کشور است. 

همچنین در بند ۳ الحاقی کمیسیون تلفیق به تبصره ۱۰ لایحه بودجه ۱۴۰۱، عنوان شده است مشمولان نظام وظیفه عمومی مقیم خارج از کشور که حداقل ۵ سال از زمان فراخوان آنها به خدمت وظیفه عمومی گذشته باشد، می‌توانند با پرداخت معادل ریالی ۱۵ هزار یورو، کارت معافیت از خدمت سربازی دریافت کنند. گفتنی است در بخش دیگری از همین بند الحاقی، در راستای توجه به استحکام خانواده و امر فرزندآوری، معافیت رایگان از خدمت وظیفه عمومی برای مشمولان متاهل و بالای ۳۰ سال دارای ۲ فرزند در نظر گرفته شده است. 

بررسی‌ها از تغییرات بخش «پاداش پایان خدمت کارکنان دولت» در لایحه پیشنهادی بودجه ۱۴۰۱ نشان می‌دهد به ‌رغم تعیین سقف ۴۴۵ میلیون تومان از سوی دولت سیزدهم اما کمیسیون تلفیق با ملاک عمل قرار دادن پاداش پایان خدمت مندرج در قانون بودجه ۱۴۰۰، همان سقف پیشین ۴۷۲ میلیون تومان را مصوب کرده است. 

در پایان، گزارش دیوان محاسبات کشور درباره مقایسه سقف معافیت مالیاتی درآمد سالانه در قانون بودجه ۱۴۰۰ و لایحه بودجه ۱۴۰۱ نیز حکایت از آن دارد که دولت سیزدهم با افزایش ۱۲ میلیون تومانی، سقف معافیت مالیاتی را به میزان ۶۰ میلیون تومان تعیین کرده است. لازم به ذکر است در کمیسیون تلفیق، سقف معافیت مالیاتی سالانه به ۶۷ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان افزایش یافت.