گروه بین‌الملل: بامداد پنجشنبه ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه اعلام کرد در پاسخ به درخواست رهبران ۲ منطقه دونتسک و لوهانسک تصمیم به انجام یک عملیات نظامی ویژه برای حفاظت از مردم غیرنظامی دونباس گرفته است. پس از دستور پوتین، نیروهای نظامی روسیه حملات زمینی، هوایی و دریایی خود را به خاک اوکراین آغاز کردند.

با اینکه پوتین در پیام  روز پنجشنبه خود تاکید کرد روسیه چاره‌ای جز این اقدام نداشته و قصد اشغال خاک اوکراین را ندارد، نیروهای زمینی ارتش روسیه روز پنجشنبه کنترل تاسیسات هسته‌ای چرنوبیل در شمال اوکراین را به دست گرفتند.

در همین حال نیروهای هوایی و دریایی روسیه نیز تاسیسات و زیرساخت‌های نظامی و صنعتی اوکراین را در کی‌یف و خارکی‌یف و دیگر شهرهای اوکراین هدف موشک و بمب قرار دادند. 

روز جمعه نیز رسانه‌ها از ورود نیروهای ارتش روسیه به مناطق حاشیه‌ای کی‌یف (پایتخت اوکراین با جمعیت ۳ میلیون نفر) خبر دادند. 

از ساعات آغازین حمله روسیه به اوکراین آژیرهای هشدار برای حمله هوایی در این شهر به صدا درآمد.  یک مقام ارشد اوکراینی دیروز اعلام کرد نیروهای روس عصر جمعه وارد مناطقی خارج از پایتخت شدند و نیروهای اوکراینی که تعدادشان بیشتر است از مواضع خود در 4 جبهه دفاع کردند. 

در همین حال  شورای شهر کی‌یف به ساکنان منطقه «اوبولون» در نزدیکی پایگاه هوایی که روز پنجشنبه توسط چتربازان روس تصرف شد، هشدار داد به دلیل «نزدیک شدن به خصومت‌های فعال» در خانه بمانند.  

سازمان ملل هشدار داد بر اثر این تهاجم بیش از 100 هزار نفر آواره خواهند شد.  تاکنون ده‌ها هزار نفر از شهرهای بزرگ فرار کرده‌اند.  شهروندان اوکراینی که‌ از روز پنجشنبه به لهستان، رومانی، مجارستان و اسلواکی گریخته‌اند، اکثرا شامل زنان و کودکان هستند.  در عین حال دولت اوکراین عبور از مرزها را برای مردان 18 تا 60 ساله محدود کرد. بر اساس اعلام مقامات اوکراینی بیش از 100  نفر نیز تاکنون جان خود را بر اثر این حملات از دست داده‌اند. 

بنا بر گزارش رویترز، این بزرگ‌ترین حمله به یک کشور اروپایی از زمان جنگ دوم جهانی است. رویترز در ادامه آورده است: «اهداف پوتین از دستور حمله به اوکراین همچنان مبهم است. او می‌گوید قصد اشغال نظامی ندارد، فقط برای خلع سلاح اوکراین و برکناری رهبران آن این کار را کرده است. اما مشخص نیست چگونه می‌توان یک رهبر طرفدار روسیه را بدون در اختیار داشتن بخش زیادی از کشور منصوب کرد.  روسیه هیچ نامی از چنین شخصیتی ارائه نکرده و هیچ کدام مطرح نشده است».

با این حال پوتین دیروز در سخنانی تلویحا به این سوال رسانه‌ها پاسخ داد. او از ارتش اوکراین خواست کنترل اوضاع را به دست بگیرد. 

 

* وقتی رفیقت ناتو باشد

یک روز پس از حمله نظامی روسیه به اوکراین، ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور این کشور گفت کشورش در برابر روسیه «تنها گذاشته شده است». خبرگزاری فرانسه با انتشار این خبر نوشت زلنسکی با صدور فرمان بسیج عمومی در این کشور مدعی حضور «گروه‌های خرابکاری» روسی در کی‌یف شد. وی در صفحه شخصی خود در توئیتر نوشت: «اوکراین در مقابل تجاوز روسیه تنها مانده است. کشورهای غربی تنها از حمایت از اوکراین سخن می‌گویند. من کشور را ترک نکرده‌ام». رئیس‌جمهور اوکراین تاکید کرد: بر اساس اطلاعات موجود باید بگویم من هدف شماره یک روسیه هستم و خانواده‌ام نیز هدف شماره ۲ مسکو است. زلنسکی در پایان از مردم کشورش خواست با بسیج عمومی در مقابل تجاوزگری‌های روسیه بایستند. وی با اشاره به وعده‌های کشورهای غربی تاکید کرد: آنها باید تحریم‌های سخت‌تر و موثرتری را علیه مسکو اعمال کنند؛ کاری که تاکنون از اعمال آن سر باز زده‌اند.  

با وجود حمله همه‌جانبه روسیه به اوکراین، متحدان غربی این کشور از جمله آمریکا، اتحادیه اروپایی و انگلیس به اشکال مختلف اعلام کردند قصد مداخله نظامی در اوکراین و مقابله نظامی با روسیه را ندارند. کشورهای غربی مانند گذشته به بحث تحریم روسیه اکتفا و اعلام کردند تحریم‌های جدید علیه مسکو بسیار قوی‌تر از اقدامات قبلی است. از جمله این تحریم‌ها قرار دادن بانک‌های روسیه در لیست سیاه و ممنوعیت واردات فناوری است. با این حال مساله سوئیفت فعلا در دستور کار قرار نگرفته است؛ موضعی که انتقاد کی‌یف را برانگیخت. نماینده اوکراین در سازمان ملل در واکنش به تحولات این کشور خطاب به مقامات اروپا و آمریکا  گفت: «جدی‌ترین گام‌ها باید الان برداشته شود». 

در همین حال، «اولاف شولتز» صدراعظم آلمان عصر پنجشنبه اعلام کرد با تحریم و قطع دسترسی روسیه به سیستم پرداخت بین‌المللی سوئیفت در شرایط فعلی مخالف است و اصرار دارد این گزینه باید برای بعد باقی بماند. شولتز گفت واکنش به جنگ روسیه علیه اوکراین با اعمال «تحریم‌های ضروری بیشتر» مهم است. با این حال، وقتی از او پرسیده شد آیا این تحریم‌ها باید شامل ممنوعیت روسیه از استفاده از سوئیفت باشد، او گفت با چنین اقدامی مخالف است. مخالفت شولتز با تحریم سوئیفت علیه روسیه پس از آن صورت گرفت که «دیمیترو کولبا» وزیر خارجه اوکراین نیز در توئیتی علنا از اتحادیه اروپایی خواست روسیه را از سوئیفت خارج کند. برونو لومه، وزیر اقتصاد و دارایی فرانسه گفت تحریم روسیه از دسترسی به سوئیفت، به عنوان سامانه پرداخت بین‌بانکی هنوز مطرح نیست ولی به عنوان آخرین راه چاره مدنظر است. جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا با اشاره به اینکه کشورش قصد مداخله نظامی در اوکراین برای مقابله با روسیه را ندارد، اعلام کرد تحریم‌های جدید آمریکا و متحدانش علیه روسیه شامل محروم کردن این کشور از انجام معاملات مبتنی بر دلار، یورو و ین ژاپن خواهد بود. دولت انگلیس نیز بارها اعلام کرده است در صورت حمله نظامی روسیه به اوکراین، به صورت نظامی در این بحران مداخله نخواهد کرد. 

در پی اعلام موضع کشور‌های غربی، الکسی گونچارنکو، نماینده پارلمان اوکراین در مصاحبه با «فاکس‌نیوز» گفت: اوکراین تنها کشور در تاریخ بشر است که از زرادخانه هسته‌ای خود به عنوان سومین زرادخانه بزرگ جهان در سال 1994 به دلیل ضمانت‌های آمریکا، انگلیس و فدراسیون روسیه دست کشید. این تضمین‌ها کجا هستند؟ ما اکنون بمباران شده و کشته می‌شویم. 

 

* چراغ سبز پوتین برای گفت‌وگو با کی‌یف

روز گذشته ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه در گفت‌و‌گوی تلفنی با همتایان چینی و سوری خود، درباره اوضاع اوکراین در رابطه با آنچه وی «اجرای عملیات نظامی روسیه در این کشور» یاد کرد، تبادل نظر و به آمادگی مسکو برای مذاکره با کی‌یف در سطح عالی اشاره کرد.  به گزارش ریانووستی، دفتر مطبوعاتی کاخ کرملین روز جمعه در بیانیه‌ای اعلام کرد: رئیس‌جمهوری روسیه در گفت و گوی تلفنی با شی‌جین پینگ همتای چینی خود گفت روسیه برای مذاکره با اوکراین در سطح عالی آماده است. رئیس‌جمهوری چین هم گفت پکن خواهان حل‌و‌فصل اختلافات بین روسیه و اوکراین از راه مذاکره است. کاخ کرملین دیروز اعلام کرد «پوتین آماده اعزام هیأتی به مینسک است». برنارد اسمیت، خبرنگار الجزیره درباره موضع روسیه درباره مذاکره با اوکراین نوشت: پیشنهادات روسیه برای مذاکره با اوکراین در مینسک پس از آن مطرح شد که مسکو از کی‌یف خواست «سلاح‌هایش را زمین بگذارد» و هشدار داد هرگز نمی‌تواند دولت زلنسکی را به رسمیت بشناسد. وی افزود: «واضح است مشکل کرملین زلنسکی است و اینکه آیا آنها می‌توانند در زمانی که او در قدرت باقی بماند، گفت‌وگو کنند یا خیر، نامشخص است»؛ خبری که تلویحا از سوی زلنسکی نیز تایید شد. او با اعلام اینکه کرملین درخواست مذاکره با وی را رد کرده است، از عدم تمایل پوتین برای گفت‌و‌گو با وی خبر داد. زلنسکی پیش از پیشنهاد کرملین برای نشست سران در مینسک، پایتخت بلاروس که میزبان دورهای قبلی مذاکرات بین مقامات اوکراین و روسیه بوده است، مذاکره با پوتین را درخواست کرده بود. ساعتی پس از این اظهار نظر زلنسکی، ولادیمیر پوتین که در جلسه شورای امنیت ملی روسیه صحبت می‌کرد، خطاب به ارتش اوکراین گفت: «اگر قدرت در دستان شما باشد، توافق آسان خواهد بود». این اظهار نظر پوتین به منزله قطعی بودن عدم مذاکره با زلنسکی یا هر مقام سیاسی فعلی دولت اوکراین تلقی شد. پوتین در ادامه افزود: «من از ارتش اوکراین می‌خواهم اجازه ندهد از غیرنظامیان به عنوان سپر انسانی استفاده شود». رئیس‌جمهور روسیه گفت: حکومت اوکراین به دستور بیگانگان شهرهای خود را با سلاح‌های سنگین بمباران می‌کند. وی تاکید کرد نظامیان کشورش در حال نبرد با «تروریست‌ها» و «نئونازی‌ها» هستند.

 

* زلنسکی: موقتا  از دسترس خارج شد

مقامات آمریکایی بر این باور بودند که هدف اولیه روسیه سرنگونی ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین و  برکنار کردن  دولت وی است. زلنسکی نیز دیروز در پیامی ویدئویی گفت: «دشمن من را به عنوان هدف شماره یک مشخص کرده است». او تاکید کرد پایتخت را ترک نخواهد کرد. 

با این حال «ماریو دراگی» نخست‌وزیر ایتالیا ظهر جمعه با ابراز نگرانی درباره وضعیت «ولودیمیر زلنسکی» رئیس‌جمهور اوکراین، گفت قادر به برقراری تماس تلفنی از پیش برنامه‌ریزی شده با او نشده است. 

به نوشته وبگاه خبری «اردو پوینت»، دراگی گفت: «روز پنجشنبه در جلسه اضطراری شورای اروپا شرکت کردم که رئیس‌جمهور زلنسکی نیز در آن حاضر بود. تماس با زلنسکی واقعا لحظه‌ای مهم بود». 

نخست‌وزیر ایتالیا افزود که زلنسکی در این جلسه ویدئویی گفت اوکراین زمان زیادی ندارد و خانواده او در معرض حملات روسیه هستند. 

دراگی افزود: «او (زلنسکی) امروز صبح با من تماس گرفت و موافقت کردیم ساعت ۸:۳۰ به وقت گرینویچ (۱۲ ظهر به وقت تهران) به صورت تلفنی صحبت کنیم اما این گفت‌وگو غیرممکن شد، زیرا زلنسکی دیگر در دسترس نبود»؛ اظهارنظری که به نظر می‌رسد زلنسکی پایتخت را ترک کرده است. 

در همین راستا شبکه تلویزیونی سراسری «ان.‌ت.‌و» روسیه روز جمعه در خبری فوری اعلام کرد زلنسکی، کی‌یف را ترک کرده است و هم‌اکنون در یک پناهگاه زیرزمینی در منطقه‌ای خارج از پایتخت به سر می‌برد. رسانه روسی گفت رئیس‌جمهوری اوکراین از این پناهگاه زیرزمینی فرامین را صادر می‌کند و سخنان وی درباره آمادگی کی‌یف برای مذاکره با روسیه درباره موقعیت بی‌طرف اوکراین از این محل بیان شده است. با این حال زلنسکی دیشب با انتشار ویدئویی از حضور خود در کی‌یف خبر داد.

زلنسکی همچنین در توئیتی نوشت: دفعه بعد سعی می‌کنم برنامه جنگ را تغییر دهم تا در یک زمان خاص با ماریو دراگی صحبت کنم. در همین حال، اوکراین به مبارزه برای مردم خود ادامه می‌دهد. 

خبرنگار پایگاه خبری آکسیوس گزارش داد «ولودیمیر زلنسکی» رئیس‌جمهور اوکراین شامگاه گذشته در ویدئوکنفرانس با سران کشورهای اروپایی گفت این شاید آخرین باری باشد که من را زنده می‌بینید. 

***

آخرین خبرها از بحران اوکراین تا شامگاه جمعه