باربد بهراد: بعد از اتفاقات نظامی بین روسیه و اوکراین و تقابل این ۲ کشور در میدان جنگ، غربی‌ها به موازات طرح‌های اقتصادی برای تحریم روسیه، حساب ویژه‌ای هم روی ورزش این کشور بویژه فوتبال باز کردند تا از این اهرم، بیشترین فشار را به روسیه بیاورند. با این تحریم‌های ورزشی که قطعا هر روز اخبار جدیدی را پیرامونش خواهیم شنید، اینچنین فیفا و یوفا نسل جوان روسیه را مورد هدف قرار می‌دهند. شاید هیچ کشور و مردمی در جهان به اندازه ما ایرانی‌ها با انواع تحریم دست و پنجه نرم نکرده باشد و می‌دانیم چگونه در ورای شعارهای انسان‌دوستانه، پای ورزش را هم به این قضایا باز می‌کنند بی‌آنکه دلیل واضح و روشنی برایش داشته باشند. هدف غایی، قرار دادن نسل جوان برابر حاکمیت آن کشور است و چه چیزی جذاب‌تر و بهتر از ورزش بویژه فوتبال؟

نخستین و بزرگ‌ترین تحریم ورزشی بعد از اتفاقات اخیر مربوط به گرفتن میزبانی روسیه در فینال لیگ قهرمانان اروپا بود. ابتدا آسوشیتدپرس بود که پنجشنبه گذشته در خبری ادعا کرد یوفا می‌خواهد روز جمعه (دیروز) برگزاری فینال لیگ قهرمانان اروپا 2022 را از شهر سن‌پترزبورگ بگیرد. 

پیرو همین خبر اختصاصی و فوری، کمیته اجرایی یوفا دیروز جمعه یک جلسه اضطراری ترتیب داد تا بحران‌های ژئوپلیتیک شرق اروپا را ارزیابی کند. یکی از اقداماتی که به شکلی جدی مورد بحث قرار گرفت، گرفتن میزبانی فینال لیگ قهرمانان 2022 از شهر سن‌پترزبورگ روسیه بود. در این جلسه که دیروز ساعت 12:30 به وقت تهران برگزار شد، میزبانی این رویداد مهم از روسیه سلب شد. طی روزهای اخیر دولت بریتانیا از یوفا درخواست ویژه‌ای داشت که باید این میزبانی از روس‌ها گرفته شود و به ومبلی لندن برسد! اما برخلاف خواسته انگلیسی‌ها میزبانی به فرانسه رسید و فینال لیگ قهرمانان اروپا 2022 در ورزشگاه پارک‌دو‌پرنس پاریس برگزارمی‌شود. پیش از این ورزشگاه گازپروم آرنای سن‌پترزبورگ، میزبان فینال لیگ قهرمانان 2022 بود و گازپروم و در ضمن شرکت دولتی گاز روسیه شریک تجاری یوفاست و مشخص نیست در ادامه قرار است چه اتفاقی بین طرفین رخ دهد. 

 اما این پایان کار نبود. باشگاه شالکه در فوتبال آلمان که یکی از اسپانسرها و حامیان مالی اصلی‌اش همین شرکت گازپروم روسیه است، اعلام کرد با این شرکت روسی قطع همکاری خواهد کرد و بدین ترتیب لوگوی شرکت گازپروم از روی کیت‌ها و پیراهن‌های این باشگاه حذف خواهد شد. در واقع باشگاه شالکه تصمیم گرفته است ارتباط خود را با اسپانسر روسی قطع کند، چرا که برخی دیگر از ارگان‌ها در اروپا هم تصمیم گرفته‌اند ارتباط خود را با شرکت‌های روسی قطع کنند و باشگاه شالکه هم در همین راستا عمل کرده است. گفتنی است گازپروم از سال 2007 اسپانسر اصلی شالکه بوده است. باید دید این تصمیم باشگاه شالکه به صورت موقت خواهد بود یا آنها این تصمیم را به طور دائمی گرفته‌اند. همچنین پس از لغو میزبانی فینال لیگ قهرمانان اروپا در سن‌پترزبورگ روسیه، مسابقه جایزه بزرگ فرمول یک فصل ۲۰۲۲ در سوچی هم لغو شد. فدراسیون جهانی اتومبیلرانی با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد با در نظر گرفتن حمله نظامی روسیه به اوکراین، در حال حاضر برگزاری این مسابقه که پیش‌تر قرار بود ۳ مهر ۱۴۰۱ در شهر سوچی برگزار شود، امکان‌پذیر نیست. مسابقه فرمول یک روسیه از سال ۲۰۱۴ در سوچی برگزار شده و قرار است از سال ۲۰۲۳ به سن‌پترزبورگ منتقل شود. اما اتفاق دیگر در این باره اتحاد ۳ فدراسیون فوتبال لهستان، چک و سوئد بود که اعلام کردند حاضر نیستند برابر تیم‌ ملی فوتبال روسیه در مرحله پلی‌آف جام‌جهانی 2022 قطر حاضر شوند. سرویس رسانه‌ای اتحادیه فوتبال لهستان اعلام کرد این اتحادیه به همراه همتایان خود در جمهوری چک و سوئد مخالف برگزاری مسابقات فوتبال در خاک روسیه هستند. طبق گزارش‌های منتشر شده، تصمیم مشترک اتحادیه‌های فوتبال در پی پیچیده‌تر شدن اوضاع سیاسی و نظامی روسیه و اوکراین اتخاذ شده است. تیم ملی فوتبال روسیه 24 مارس (4 فروردین 1401) در یکی از دیدارهای گروه B مرحله پلی‌آف انتخابی جام‌جهانی 2022 در قاره اروپا در مسکو باید از لهستان میزبانی کند. در دیگر بازی این مرحله تیم‌های ملی سوئد و جمهوری چک رودرروی هم قرار می‌گیرند. برنده این 2 بازی مقابل هم صف‌آرایی خواهند کرد تا تیم فاتح راهی جام‌جهانی شود. این بازی نیز در زمین برنده دیدار روسیه و لهستان برگزار خواهد شد. از سوی دیگر فدراسیون فوتبال اوکراین با ارسال تقاضانامه به فیفا و یوفا خواستار محرومیت تمام تیم‌های ملی و باشگاهی روسیه از مسابقات بین‌المللی شد. در واقع اوکراین می‌خواهد تیم‌ ملی روسیه از جام‌جهانی و تیم‌های باشگاهی روسیه از مسابقات لیگ قهرمانان، لیگ اروپا و لیگ کنفرانس کنار گذاشته شوند. در صورت پذیرفته شدن درخواست اوکراین، باشگاه‌های زنیت و اسپارتاک مسکو از این فصل لیگ اروپا کنار گذاشته می‌شوند و باید غرامت بپردازند. 

باید دید شرایط به چه شکل پیش خواهد رفت و این تنش‌ها میان روسیه و اوکراین تا چه حد فوتبال اروپا را تحت تاثیر قرار خواهد داد اما آنچه واضح است اینکه واکنش‌های ابتدایی برخی باشگاه‌ها و نهاد‌های مرتبط با فوتبال در اروپا، در جهت تحریم و قطع ارتباط با شرکت‌های روسی بوده است و غرب می‌خواهد همانند همیشه، برخلاف شعارها که ورزش را نباید با سیاست درآمیزیم، از این اهرم که طبیعتا نسل جوان یک کشور را مورد هدف قرار می‌دهد، بیشترین امتیاز را بگیرد.