گروه فرهنگ و هنر: همزمان با جنگ اوکراین، حواشی اجتماعی و فرهنگی و بویژه ورزشی پیرامون این ماجرا ایجاد شده است؛ حواشیای که در تضاد با ادعاهای پیشین در استقلال نهادهای بینالمللی است. به گزارش «وطنامروز»، در حالی که فیفا در عالیترین سطح، تیم ملی فوتبال و باشگاههای روسیه را تحریم کرده و بخشی از فعالیتهای ورزشی این کشور نیز با محدودیتهایی مواجه شده، در عالم هنر هم تحریمهایی برخلاف ادعاهای پیشین مجموعههای هنری صورت گرفته است. برای سالها روشنفکران و بخشی از جریان غربزده در کشور تبلیغ «هنر برای هنر» میکردند. این ادعا بویژه در اروپا بعد از جنگ دوم جهانی بیشتر سر زبانها افتاد. اتفاقات امروز بعد از جنگ اوکراین اما تناقضات عجیب و غریب عالم غرب را آشکار میکند. در یکی از این برخوردهای دور از هنر، والری گرگیف روس از برجستهترین رهبران ارکستر جهان به خاطر امتناع از اظهارنظر درباره مناقشه روسیه و اوکراین به دستور شهردار مونیخ از رهبری ارکستر بزرگ فیلارمونیک این شهر اخراج شد. «والری گرگیف» (یکی از معتبرترین رهبران ارکستر جهان) روز سهشنبه در حالی اخراج شد که هیچ دفاعی از سوی موسسات فرهنگی از او نشد. این در حالی بود که او مدیر ارشد و مدیر هنری سالن نمایشی تئاتر مارینسکی و رهبر ارشد ارکستر فیلارمونیک مونیخ و مدیر هنری جشنواره شبهای سفید در سنپترزبورگ است. وی همچنین برنده جوایزی همچون نشان افتخار مسروپ ماشتوتس مقدس، نقاب زرین، نشان الکساندر نوسکی، لژیون دونور فرانسه، نشان دوستی، قهرمان کار از فدراسیون روسیه و هنرمند مردمی روسیه شده است. والری گرگیف پس از اینکه از محکوم کردن روسیه و پوتین سر باز زد، از شغل خود به عنوان رهبر ارکستر فیلارمونیک مونیخ اخراج شد. این در حالی است که گرگیف مدتهاست از طرفداران پوتین و دوست شخصی او از دهه ۱۹۹۰ بوده است اما پس از جنگ روسیه و اوکراین، کارفرمایان آلمانی او، این مساله را برنتابیدند و او را اخراج کردند. دیتر رایتر، شهردار مونیخ روز دوشنبه در یک بیانیه مطبوعاتی از پایان کار گرگیف در ارکستر مونیخ خبر داد. رایتر روز جمعه خواستار آن شده بود گرگیف علناً پوتین و اقدام روسیه را محکوم کند اگر نه، اخراج میشود. در این میان تحریک رسانههای آمریکایی برای اخراج این چهره هنری قابل تأمل است به طوری که نیویورکتایمز روز جمعه گزارش داد این هنرمند علناً درباره حمله روسیه به اوکراین صحبت نکرده است اما در گذشته همدلیهایش با سیاسیتهای پوتین را پنهان نکرده است. بیبیسی هم در این باره نوشت: سال ۲۰۱۶ گرگیف کنسرتی را در ویرانههای پالمیرا، سوریه، مدت کوتاهی پس از آزادسازی این مناطق توسط نیروهای سوری تحت حمایت روسیه ترتیب داد.
از سوی دیگر نتفلیکس اعلام کرد از پخش کانالهای خبری و تبلیغاتی رایگان روسی خودداری میکند. طبق قراردادی که دسامبر ۲۰۲۱ بین نتفلیکس و روسیه به ثبت رسید، نتفلیکس با توجه به بالا رفتن حجم اشتراک خود در روسیه ملزم شد ۲۰ کانال خبری، ورزشی و سرگرمی روسی را به صورت رایگان ارائه کند. یکی از سخنگویان نتفلیکس گفته با توجه به شرایط پیشآمده، برنامهای برای پخش کانالهای همسو با کرملین ندارد. این در شرایطی است که برمبنای قانون باید از اول مارس این کانالها به صورت رایگان از سوی نتفلیکس در دسترس باشند. جشنواره بینالمللی فیلم کن نیز در واکنش به جنگ اوکراین، نهادهای سینمایی وابسته به دولت روسیه را از شرکت در هفتادوپنجمین دوره این رویداد منع کرد. آنطور که ورایتی نوشته است، متولیان جشنواره فیلم کن با انتشار یک بیانیه از تحریم سینمای وابسته به دولت روسیه خبر دادند. در این بیانیه آمده است: همزمان با آنکه جهان با بحران سنگینی روبهرو شده و در خلال آن بخشی از اروپا زیر آتش جنگ است، جشنواره فیلم کن میخواهد از مردم اوکراین و همه افرادی که در این منطقه هستند، حمایت کند. اگر چه این حمایت چندان بزرگ نیست اما ما با آنهایی که با این موقعیت غیرقابل قبول مخالفت کرده و رفتار روسیه و رهبرانش را محکوم میکنند، همصدا میشویم. در بخش دیگری از این بیانیه میخوانیم: جشنواره فیلم کن در زمستان سال ۲۰۲۲ وارد مرحله آمادهسازی شده است. ما تصمیم گرفتیم در این دوره حضور هیاتهای رسمی روسیه و هر کسی را که به دولت این کشور ارتباط دارد، ممنوع کنیم، مگر آنکه جنگ تمام شده و امنیت مردم اوکراین تضمین شود. اگر چه نهادهای سینمایی وابسته به دولت روسیه از حضور در جشنواره فیلم کن منع شدهاند، فیلمسازان مستقل روس همچنان اجازه حضور در این رویداد سینمایی را دارند، البته هنوز معلوم نیست آیا فیلمهای آنها شانس انتخاب برای بخش رقابتی را دارد یا نه.
این در حالی است که کن سالهاست نه تنها به پناهگاه تجزیهطلبان تبدیل شده بلکه در حمایت از آثاری که جنگافروزی و جنگ داخلی در کشورهای غرب آسیا را ترویج میدهند، میکوشد. علاوه بر کن اسکار نیز در سالهای جنگ در عراق و سوریه مواجهه اینچنینی داشته است. اعطای جایزه اسکار به The White Helmets که فیلمی کوتاه در ژانر مستند بود از این منظر قابل تحلیل است. «کلاه سفیدها» مستند کوتاهی بود که تروریستها از نبرد حلب ارائه کرده بودند؛ نبردی که در آن گروههای تروریستی به عنوان قهرمان فیلم معرفی شده و ارتش سوریه نقش «بد من» را بازی میکند. این در حالی است که هنگامی که شرق حلب از اشغال تروریستها آزاد شد، روشن شد مقر «کلاه سفیدها» چیزی جز پایگاه نظامی القاعده نبوده است. آنها پس از خروج از حلب اقدام بعدی خود را در اطراف دمشق کلید زدند. آنها با همکاری نیروهای القاعده در منطقه وادی بردی، هفتهها 5 میلیون شهروند دمشق و حومه آن را از آب آشامیدنی محروم کردند. در این بین اصلیترین کارکرد «کلاه سفیدها» تهیه فیلمهای ساختگی و تبلیغاتی برای وارونهنمایی شرایط جنگ در سوریه بود. آنها در این راه از هیچ ترفند و تقلبی دریغ نمیکردند. در همان ایام در تحلیلی پیرامون اسکار گرفتن «کلاه سفیدها» آمده بود: «اعطای جایزه اسکار به عنوان نماد داستانپردازی تصویری هالیوودی به این گروه را باید کاملا بجا دانست! امروز تروریستها در میدان نبرد سوریه درماندهتر و از هم پاشیدهتر از همیشه هستند. اعطای اسکار به «کلاه سفیدها» را میتوان تزریق امید به بازوی تبلیغاتی و جنگ روانی القاعده در جنگ سوریه دانست».
در همان ایام پایگاه کانادایی «گلوبال ریسرچ» نوشته بود: گروههای مسلح صدها خمپاره به حلب شلیک کردهاند که این موضوع موجب واکنش ارتش سوریه شده است اما رسانههای آمریکایی تصویری اشتباه را از این اقدام ارتش سوریه برای رفع تهدید از شهروندان حلب منعکس میکنند. همچنین دولت آمریکا از سازمانهای غیردولتی و برخی شبهنظامیان به صورت نیابتی استفاده میکند تا از این طریق به صورت دائمی تصویری دروغین را از ارتش سوریه نشان دهد که در آن نیروهای ارتش فقط شهروندان را هدف قرار میدهند. از جمله بارزترین این سازمانها، «کلاه سفیدها» در سوریه است که منبع اصلی برای انعکاس تصویری است که مدعی است جنگندههای روسیه و سوریه به شکل دائمی بیمارستانها را هدف قرار میدهند. در کنار این تحریمها، متولیان جوایز فیلم اروپا نیز امروز حمله روسیه به اوکراین را قویا محکوم کردند و تصمیم گرفتند فیلمهای روسی را از این جایزه کنار بگذارند. در ادامه این تحریمها همچنین ۵ استودیوی بزرگ هالیوودی از جمله دیزنی، یونیورسال، پارامونت، سونی و برادران وارنر، اکران فیلمهای جدید خود در سینماهای روسیه را متوقف کردند؛ اتفاقی که فراتر از انتظار گروهها و افرادی است که گمان میکردند هنر و بویژه سینما، در ساختار نظم فعلی جهان امری است که دور از سیاست اجازه فعالیت دارد.