گروه بین‌الملل: پیش از آغاز دهمین روز جنگ اوکراین، رئیس‌جمهور این کشور که گفته می‌شود به لهستان متواری شده است، تعارف را با ناتو و اروپا کنار گذاشت و این نهادهای غربی را مسؤول اشغال کشورش و ریخته شدن خون هموطنان خود دانست. 

ولودیمیر زلنسکی جمعه‌شب از طریق ویدئوکنفرانس به طور زنده با اجتماعاتی که در شهرهای تفلیس (گرجستان)، پاریس و لیون (فرانسه)، براتیسلاوا (اسلواکی)، فرانکفورت (آلمان)، ویلنیوس (لیتوانی) و پراگ (چک) برای اعلام همبستگی با اوکراینی‌ها در برابر حملات روسیه تشکیل شده بودند صحبت کرد. او به رغم اینکه از مردم اروپا خواست ساکت ننشینند و در حمایت از کشورش به خیابان‌ها بیایند، به نهادهای حاکم بر اروپا حمله کرد. رئیس‌جمهور اوکراین در حالی برای چندمین بار خواستار حمایت اروپا از کی‌یف شد که این بار لحنش کاملا متفاوت و هشدار‌آمیز بود. او با تاکید بر ایستادگی اوکراین در برابر روسیه به عنوان سپر بلای اروپا، خطاب به کشورهای این قاره گفت: «شما نباید سکوت کنید؛ چرا که اگر اوکراین سقوط کند، شما هم سقوط می‌کنید».

زلنسکی سپس خطابه تهدیدآمیزش را متوجه آمریکا و نهاد نظامی تحت فرماندهی‌اش در اروپا یعنی سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) کرد. او در واکنش به دست رد آمریکا و ناتو به درخواست دولت در حال سقوط کی‌یف برای ایجاد منطقه پرواز ممنوع بر فراز اوکراین، گفت: «من این تصمیم را محکوم می‌کنم. امروز ناتو به بمباران بیشتر شهرها و روستاهای اوکراین چراغ سبز نشان داد و از ایجاد منطقه پرواز ممنوع خودداری کرد. نمی‌توانم درک کنم چرا متحدان ما تصمیمی برای بستن حریم هوایی اوکراین نگرفتند». در نهایت زلنسکی این جمله تاریخی را به زبان آورد: «از امروز ناتو نیز در مرگ اوکراینی‌ها مقصر است!» این دومین ابراز یأس رئیس‌جمهور اوکراین از کمک غربی‌ها به کشورش از زمان آغاز حملات روسیه است. او در روز سوم حملات در یک پیام ویدئویی مأیوسانه با اشاره به وعده‌های دروغین کشورهای اروپایی و آمریکا در حمایت از این کشور گفته بود: «ما را تنها گذاشتند!»

«ینس استولتنبرگ» دبیرکل ناتو جمعه گذشته در جمع وزرای خارجه کشورهای عضو ناتو با این بهانه که «ما به‌دنبال جنگ با روسیه نیستیم»، اعلام کرد اعضای این ائتلاف نظامی به اتفاق آرا درخواست مقامات کی‌یف برای ایجاد منطقه پرواز ممنوع بر فراز اوکراین را رد کردند. بعد آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا نیز در این نشست در بروکسل اعلام کرد به ‌دلیل خطر بروز جنگ با روسیه، ایجاد منطقه پرواز ممنوع بر فراز اوکراین ممکن نیست. 

 

* زلنسکی در کی‌یف یا لهستان؟

زلنسکی، کمدین پیشین که تبدیل به مهره مورد حمایت واشنگتن و تل‌‌آویو شده است، در حالی برای غربی‌ها خط و نشان کشید که برخی گزارش‌ها حاکی از فرار او از کشورش است. «ویچسلاو والودین» رئیس مجلس دومای روسیه و شبکه تلویزیونی روسیه یک، روز جمعه از ترک مخفیانه اوکراین توسط زلنسکی خبر دادند. آنها از دیدار نمایندگان پارلمان لهستان با رئیس‌جمهور اوکراین خبر دادند. زلنسکی اما در واکنش به این اخبار مدعی شد به هیچ جا فرار نکرده است و در کی‌یف به‌سر می‌برد. او برای اثبات ادعایش فیلمی از دفتر خود در کی‌یف را پخش کرد که در آن آندره یرماک، دستیارش نیز دیده می‌شود. «میکولای آزاروف» نخست‌وزیر اسبق اوکراین در گفت‌و‌گو با شبکه روسیه ۲۴ اعلام کرد زلنسکی ممکن است در پناهگاه اتمی مجهز در زیر ساختمان دفتر ریاست‌جمهوری اوکراین پناه گرفته باشد که برای رهبران سیاسی و نظامی جمهوری سوسیالیستی اوکراین در دوره شوروی ساخته شده بود. او همچنین از مقامات دولت فعلی اوکراین خواست برای حل بحران فعلی در این کشور استعفا کنند تا حملات به این کشور متوقف شود. 

 

* خط و نشان پوتین برای غرب

ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه دیروز در دیدار با خدمه شرکت هواپیمایی آئروفلوت روسیه برای غربی‌ها خط و نشان کشید. او بار دیگر بر شرط همیشگی روسیه مبنی بر خلع سلاح اوکراین و بی‌طرفی آن میان روسیه و ناتو تاکید کرد. او مقامات اوکراین را مسؤول قتل ۱۳ هزار اتباع روس در منطقه دونباس در سال‌های اخیر دانست. پوتین همچنین بار دیگر به بیانیه‌های هسته‌ای سران کی‌یف اشاره و از تلاش‌های دولت اوکراین با حمایت غرب برای رسیدن به تسلیحات هسته‌ای انتقاد کرد. رهبر کرملین سپس مقامات اوکراینی را متهم کرد که از غیرنظامیان به عنوان سپر انسانی استفاده می‌کنند و دانشجویان خارجی را به گروگان گرفته‌اند. 

مهم‌ترین بخش سخنان دیروز پوتین اما خطاب به غرب بود. او گفت: «تحریم‌هایی که علیه ما وضع شده، شبیه به اعلام جنگ علیه روسیه است». رئیس‌جمهور روسیه علاوه بر این ضمن غیرممکن دانستن ایجاد منطقه پرواز ممنوع بر فراز اوکراین توسط ناتو و آمریکا، آن را مصداق دیگری از اعلان جنگ علیه روسیه دانست. 

 

* مأموریت آمریکا در اوکراین از زبان سخنگوی پنتاگون

در پی انتقاد زلنسکی از ناتو، «جان کربی» سخنگوی وزارت دفاع آمریکا روز شنبه در مصاحبه با شبکه «فاکس‌‌نیوز» توضیحاتی درباره مأموریت و نقش آمریکا در اوکراین ارائه کرد. مجری فاکس‌نیوز در مصاحبه با کربی سوال یکی از مقامات ارشد سابق ناتو را پخش کرد که می‌پرسید: «مأموریت آمریکا در اوکراین، مدیریت سقوط این کشور است یا جلوگیری از این اتفاق؟» سخنگوی پنتاگون در پاسخ گفت: «خیلی واضح به شما می‌گویم تمرکز پنتاگون در واقع روی ۲ چیز است؛ اول اینکه مطمئن شویم اوکراین می‌تواند از خود دفاع کند و آنها در حال دفاع از خود هستند. مأموریت شماره ۲ این است که مطمئن شویم ناتو می‌تواند از خود دفاع کند و به همین دلیل است که رئیس‌جمهور [آمریکا] دستور داد نیروهای بیشتری به اروپا اعزام شوند. به همین دلیل است که نیروها در اروپا و مناطق دیگر جناح شرقی ناتو در حال بازآرایی هستند». این مقام پنتاگون افزود: «قصد ما این است مطمئن شویم ناتو می‌تواند از قلمرو خود دفاع کند و چیزی که برای آقای [ولادیمیر] پوتین و متحدان خود روشن می‌کنیم این است که تا چه اندازه بند پنجم پیمان ناتو را جدی می‌گیریم». 

 

* منطقه پرواز ممنوع و ملاحظات امنیتی

ایجاد منطقه پرواز ممنوع (NFZ) نشانگر افزایش شدید تنش‌ها در دوره جنگ است و به طور بالقوه و مستقیم ناتو را که اوکراین عضوی از آن نیست، وارد نبرد با یک قدرت هسته‌ای می‌کند. در واقع منطقه پرواز ممنوع به فضایی گفته می‌شود که فقط هواپیماهای مشخص اجازه ورود به آن را دارند. در زمان جنگ، ایجاد چنین منطقه‌ای با هدف منع ورود برخی هواپیماها به حریم هوایی برای انجام حملات، حمل‌و‌نقل نیروها و سلاح‌ها و نظارت استفاده می‌شود. مناطق پرواز ممنوع باید از نظر نظامی اعمال شود که می‌تواند شامل سرنگونی هواپیماهای ممنوعه باشد اما آمریکا و دیگر قدرت‌های بزرگ تاکنون ایجاد منطقه پرواز ممنوع را بر فراز اوکراین رد کرده‌اند. زلنسکی در گفت‌وگویی با اکسیوس تاکید کرد اوکراین خواهان ایجاد منطقه پرواز ممنوع بر فراز بخش‌های مهمی از کشور است. زلنسکی در این باره افزود: اگر غرب این کار را انجام دهد، اوکراین، نیروهای روسیه را با خونریزی کمتری شکست خواهد داد. رئیس‌جمهوری اوکراین که چندین بار تاکنون ایجاد منطقه پرواز ممنوع را مطرح کرده است، روز پنجشنبه گفت اگر آمریکا و ناتو از برقراری چنین فضایی خودداری کنند، باید برای آنکه اوکراین بتواند از خود دفاع کند، هواپیماهای جنگی بفرستند اما ناظران معتقدند چنانچه کشورهای غربی، بویژه ناتو، منطقه پرواز ممنوع بر فراز اوکراین اعلام کنند، مسؤولیت اجرای آن را بر عهده خواهند داشت که می‌تواند به معنای سرنگون کردن هواپیماهای نظامی ممنوعه روسیه باشد. «هاوارد استوفر» استاد دانشگاه نیوهیون می‌گوید: «اگر ناتو به چنین اقدامی تن دهد و ما حتی یک هواپیمای روسی را ساقط کنیم، وارد جنگ با روسیه می‌شویم». این استاد دانشگاه اضافه کرد این امر می‌تواند به معنای دامن زدن به جنگ باشد و چیزی نیست که ناتو دست‌کم در حال حاضر بخواهد آن را انجام دهد.

***

آخرین خبرها از حمله روسیه به اوکراین تا شامگاه شنبه