گروه اقتصادی: روز گذشته پس از اینکه آمریکا اعلام کرد در حال بررسی ممنوعیت واردات نفت روسیه است، قیمت نفت و سایر حامل‌های انرژی روند شدیدا صعودی را دنبال کردند؛ قیمت نفت برنت برای ساعاتی با افزایشی 20 درصدی به 139 دلار در هر بشکه رسید و بیشترین میزان از زمان بحران مالی سال 2008 را ثبت کرد. قیمت گاز طبیعی در اروپا نیز با افزایشی 74 درصدی در یک روز برای نخستین‌بار در تاریخ به رقم بی‌سابقه 3800 دلار در هر هزار مترمکعب (345 یورو به ازای هر مگاوات ساعت) رسید. این رقم معادل این است که هر بشکه نفت به 600 دلار برسد. یک سال پیش قیمت گاز در اروپا 16 یورو به ازای هر مگاوات ساعت بود. همچنین متوسط قیمت بنزین معمولی در آمریکا در روز یکشنبه به 4.009 دلار به ازای هر گالن رسید که بیشترین میزان از سال 2008 است.

این جهش قیمت پس از آن صورت گرفت آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا روز یکشنبه گفت این کشور در حال گفت‌وگو با متحدان خود درباره ممنوعیت واردات نفت روسیه است. کاخ سفید قبلا تمایلی به بررسی این اقدام نداشت و هشدار داده بود که این اقدام قیمت‌ها را برای مصرف‌کنندگان افزایش می‌دهد. وزیر خارجه آمریکا روز جمعه تقاضا برای تحریم انرژی روسیه را رد کرده و گفته بود این اقدام بیش از مسکو به آمریکا آسیب می‌رساند. یک مقام ارشد فرانسوی در رابطه با افزایش قیمت‌ها به واسطه تنش در اوکراین گفته است: مساله اصلی امروز این است که ببینیم چگونه می‌توانیم به ذخایر استراتژیک متوسل شویم تا از افزایش بیشتر قیمت‌ها در بازارهای نفت و گاز جلوگیری کنیم و همچنین در بلندمدت چگونه ذخایر و عرضه خود را مدیریت کنیم. مقامات انگلیسی نیز ممنوعیت کامل واردات نفت روسیه را رد نکرده‌اند اما این ایده را «اقدامی شدید» توصیف کرده‌اند. لیز تراس، وزیر خارجه بریتانیا خواسته است سقفی برای واردات انرژی از روسیه تعیین شود که به مرور کاهش ‌یابد و شوک اقتصادی احتمالی را کاهش ‌دهد.

 

* قیمت بنزین در آمریکا رکورد زد!

با افزایش قابل توجه قیمت نفت به دنبال تحریم‌های روسیه، قیمت بنزین در آمریکا طی ۲ هفته گذشته 11 درصد و نسبت به مدت مشابه پارسال 45 درصد افزایش قیمت را ثبت کرد. طبق اعلام انجمن اتومبیل آمریکا، به دنبال تحریم‌های غرب علیه روسیه، قیمت بنزین در آمریکا طی ۲ هفته گذشته ۱۱ درصد افزایش یافته و به بالاترین رقم از جولای ۲۰۰۸ تاکنون رسیده است.

بر اساس اعلام این موسسه، متوسط قیمت بنزین معمولی در آمریکا در روز یکشنبه به 4.009 دلار به ازای هر گالن رسید که ۴۵ درصد از قیمت 2.760 دلار در مدت مشابه سال گذشته بیشتر است. قیمت بنزین در آمریکا در ۱۷ جولای ۲۰۰۸ به 4.114 دلار به ازای هر گالن رسیده بود، همان زمانی که قیمت نفت خام آمریکا به رکورد 147.27 دلار در هر بشکه رسیده بود.

گران‌ترین بنزین در آمریکا در حال حاضر در کالیفرنیا فروخته می‌شود که هر گالن 5.288 دلار است و حتی تا 6 دلار هم به فروش می‌رسد. پس از آن، قیمت بنزین در ایالت‌های هاوایی (4.695 دلار)، نِوادا (4.526 دلار) و اورگان (4.466 دلار) بالاترین قیمت بوده است.

موسسه «گَس بادی» که قیمت سوخت در آمریکا را دنبال می‌کند، اعلام کرد این دومین افزایش هفتگی بی‌سابقه قیمت بنزین در تاریخ آمریکاست. نخستین‌بار پس از توفان کاترینا در خلیج آمریکا در سال ۲۰۰۵ ثبت شد. بنا بر اعلام انجمن اتومبیل آمریکا، «افزایش قیمت نفت همچنان دلیل اصلی افزایش قیمت بنزین در آمریکاست. قیمت در پمپ بنزین‌ها با افزایش قیمت نفت نیز احتمالا بالاتر خواهد رفت».

 

* افزایش قیمت نفت تا کجا ادامه خواهد یافت؟

از آغاز حمله نظامی روسیه به اوکراین، پیش‌بینی‌‌های گوناگونی از آینده قیمت نفت مطرح شده است. بانک سرمایه‌گذاری «جی‌پی مورگان» چند روز پیش پیش‌بینی کرده بود در صورت ادامه اختلال در عرضه نفت روسیه و تأخیر در حضور نفت ایران در بازار، قیمت نفت به ۱۸۵ دلار در هر بشکه برسد. برخی دیگر از کارشناسان حتی ارقام بالاتری نظیر 200 دلار را برای نفت در صورت ادامه بحران پیش‌بینی می‌کنند. اسکات شفیلد، مدیرعامل بزرگ‌ترین شرکت نفت شیل آمریکا اعلام کرد اگر نفت و گاز روسیه تحریم شود، قیمت نفت تا 200 دلار در هر بشکه بالا می‌رود. وی گفت: «تنها راه متوقف کردن روسیه تحریم صادرات نفت و گاز روسیه است اما اگر غرب اعلام کند قصد تحریم نفت و گاز این کشور را دارد، قیمت نفت می‌تواند به‌راحتی تا 200 دلار در هر بشکه بالا رود». شفیلد با تاکید بر اینکه ماه‌ها طول می‌کشد تا صنعت شیل آمریکا افزایش تولید لازم را انجام دهد، هشدار داد آمریکا نمی‌تواند در سال جاری میلادی محموله‌های نفت خام روسیه را جایگزین کند.

شفیلد گفته است: «ما نمی‌توانیم روند کار خود را در سال جاری میلادی تغییر دهیم. من درباره یک برنامه 2 تا 3 ساله صحبت می‌کنم. حتی اگر چاه‌های جدید حفاری شود، 6 ماه طول می‌کشد تا به نخستین تولید برسند. ما با کمبود نیروی کار، کمبود تجهیزات حمل‌ونقل و کمبود چاه‌های نفتی مواجه هستیم».

در همین رابطه «اتان هریس» اقتصاددان ارشد بانک آمریکا به رویترز گفت: اگر غرب عمده صادرات انرژی روسیه را کاهش دهد، شوک بزرگی برای بازارهای جهانی خواهد بود. از دست رفتن ۵ میلیون بشکه نفت روسیه، باعث ۲ برابر شدن قیمت‌ نفت و رسیدن آن به ۲۰۰ دلار در هر بشکه و رشد کمتر اقتصاد جهانی می‌شود. طبق گزارش بانک آمریکا، نفت تنها کالایی نیست که قیمت آن رو به افزایش است و قیمت سایر کالاها نیز شدیدترین افزایش قیمت از شروع سال را از سال ۱۹۱۵ به این طرف داشته‌اند. پر واضح است این وضعیت تورم جهانی را تشدید می‌کند. 

بر اساس گزارش اینوستینگ، شرایط فعلی، بانک مرکزی اروپا را که قرار است تصمیم سیاست پولی خود را اواخر هفته اعلام کند به دردسر می‌اندازد. «تاپاس استریکلند» اقتصاددان موسسه NAB گفت: با توجه به اینکه احتمال رکود تورمی واقعی است، بانک مرکزی اروپا احتمالا حداکثر انعطاف‌پذیری را درباره برنامه خرید دارایی به میزان ۲۰ میلیارد یورو تا ۳ ماهه دوم سال میلادی جاری و پس از آن حفظ می‌کند و به این ترتیب زمان افزایش نرخ‌های بهره را عقب می‌اندازد. با این حال پیش‌بینی‌های شاخص قیمت مصرف‌کننده بالاتر به معنای آن است که افزایش نرخ‌های بهره در آینده ضروری خواهد بود. عامل دیگری که باعث افزایش قیمت نفت شد تعطیلی میادین نفتی الفیل و شراره در لیبی بود که به از دست رفتن تولید ۳۳۰ هزار بشکه در روز منتهی شد. لیبی که یکی از اعضای اوپک است، حدود 1.2 میلیون بشکه در روز در سال ۲۰۲۱ نفت تولید کرده است.

 

* مذاکرات ژاپن با آمریکا و اروپا درباره ممنوعیت واردات نفت روسیه

خبرگزاری کیودو گزارش کرد ژاپن سرگرم گفت‌و‌گو با آمریکا و کشورهای اروپایی درباره احتمال ممنوعیت واردات نفت روسیه است. این گزارش پس از آن منتشر شد که آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا روز یکشنبه گفت: آمریکا و متحدان اروپایی در حال بررسی چنین گزینه‌ای هستند. وزیر خارجه آمریکا اعلام کرد واشنگتن و متحدان اروپایی‌اش در حال بررسی ممنوعیت واردات نفت روسیه هستند و کاخ سفید با کمیته‌های اصلی کنگره برای پیشبرد این ممنوعیت هماهنگی لازم را انجام داده است. یک منبع آگاه از مذاکرات به رویترز گفت: اروپا به نفت خام و گاز طبیعی روسیه متکی است اما در ۲۴ ساعت گذشته پذیرش بیشتری در برابر پیشنهاد ممنوعیت محصولات روسیه پیدا کرده‌اند.

در این بین، «نانسی پلوسی» رئیس کنگره آمریکا در نامه‌ای به تاریخ روز یکشنبه اعلام کرد کنگره در حال بررسی قانونی برای ممنوعیت واردات نفت روسیه است و قصد دارد هفته جاری ۱۰ میلیارد دلار کمک به اوکراین را در واکنش به حمله نظامی روسیه به همسایه خود تصویب کند. همچنین بلینکن بر اهمیت باثبات نگه داشتن عرضه نفت در سطح جهانی تاکید کرد و گفت: ما سرگرم مذاکرات جدی با شرکای اروپایی خود درباره ممنوعیت واردات نفت روسیه به کشورهای‌مان و همزمان باثبات نگه داشتن عرضه نفت هستیم.

«کویچی هاگیدا» وزیر صنعت ژاپن گفت: اگرچه انتظار نمی‌رود وضع تحریم‌ها علیه روسیه روی توانایی ژاپن برای تضمین تامین باثبات گاز طبیعی مایع (LNG) تاثیر بگذارد اما تاثیر غیرمستقیمی روی پروژه‌های مربوط به انرژی خواهد داشت. ما به دقت تحولات را زیر نظر خواهیم داشت و ژاپن به طور متناسب و هماهنگ با گروه ۷ عمل خواهد کرد. بر اساس گزارش رویترز، دولت و شرکت‌های ژاپن که در پروژه‌های نفت و گاز طبیعی مایع در روسیه از جمله ۲ پروژه در جزیره ساخالین سهم داشتند، اعلام کردند که از این پروژه‌ها خارج خواهند شد.

 

* ونزوئلا جایگزین روسیه در عرضه نفت می‌شود؟

با افزایش قیمت نفت و انرژی، برخی منابع اعلام کردند آمریکا و ونزوئلا درباره کاهش تحریم‌های نفتی علیه کاراکاس گفت‌وگو کرده‌اند. ۵ منبع اعلام کردند مقام‌های ایالات متحده و ونزوئلا درباره کاهش تحریم‌های نفتی علیه ونزوئلا گفت‌وگو کرده‌اند. در نخستین مذاکرات دوجانبه مقامات عالی‌رتبه این ۲ کشور در سال‌های اخیر پیشرفت کمی در جهت دستیابی به توافق صورت گرفته است، زیرا واشنگتن به‌ دنبال جدا کردن روسیه از یکی از متحدان کلیدی این کشور است.

یک منبع در واشنگتن گفت مقام‌های آمریکایی این دیدار را فرصتی برای ارزیابی این مساله می‌دانند که آیا ونزوئلا، یکی از نزدیک‌ترین متحدان روسیه در آمریکای لاتین، حاضر است از ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه به‌ دلیل تهاجم او به اوکراین فاصله بگیرد یا خیر. واشنگتن همچنین خواهان شناسایی منابع جایگزین نفت روسیه - در صورت تحریم صنعت انرژی مسکو - است. اگر واشنگتن تحریم‌ها را کاهش دهد، ونزوئلا می‌تواند صادرات نفت خام را افزایش دهد.

به نظر می‌رسد تمایل ایالات متحده برای تعامل مجدد، پس از سال‌ها اجتناب از چنین تماسی، فرصتی برای «نیکلاس مادورو» رئیس‌جمهوری ونزوئلا باشد. کاراکاس از این مذاکرات برای کاهش تحریم‌های آمریکا استفاده کرده است. ۲ منبع جداگانه گفتند: ونزوئلا در روزهای اخیر از مسکو خواسته است درآمدهای نفتی چند بانک روسیه را که در فهرست سیاه ایالات‌متحده قرار گرفته‌اند و شرکت دولتی نفت پدوسا و وزارت دفاع ونزوئلا در آنها حساب‌ دارند، آزاد کند.