حنیف غفاری*: «امانوئل مکرون» رئیس‌جمهوری فرانسه پیش از گشایش نشست سران اتحادیه اروپایی در کاخ ورسای، ناامیدی خود را برای دست یافتن به یک «راه‌حل دیپلماتیک» در جنگ روسیه علیه اوکراین در کوتاه‌مدت ابراز داشته است. این اظهارات در حالی است که رایزنی‌های دیپلماتیک اخیر میان «سرگئی لاوروف» و «دیمیتری کولبا» وزرای خارجه روسیه و اوکراین نیز در آنکارا بی‌نتیجه پایان یافت. اگر چه این مذاکرات در دور اول نتیجه‌بخش نبوده است اما امکان دارد در ادوار بعدی و تحت تاثیر شرایط خاص حاکم بر میدان جنگ، شاهد انعطاف یا تجدیدنظر هر یک از طرفین در راستای رسیدن به یک آتش‌بس موقت یا دائمی باشیم. به‌راستی چرا در چنین شرایطی رئیس‌جمهور فرانسه اصرار بر نتیجه‌بخش نبودن مذاکرات و عدم دستیابی به یک راهکار دیپلماتیک کوتاه‌مدت در قبال جنگ اوکراین دارد؟ 

واقعیت امر این است که مکرون در عین ابراز همدردی ظاهری با شهروندان اوکراینی و ابراز تأسف از جنگی که در این کشور در گرفته است، «ایجاد صلح در اوکراین» را خط قرمز خود و حزب متبوعش در فرانسه قلمداد می‌کند. اردیبهشت‌ سال آینده (حدود ۲ ماه دیگر) انتخابات ریاست‌جمهوری فرانسه برگزار خواهد شد و ۳ نامزد رقیب مکرون به واسطه روابط نسبتا مساعدی که از قبل با مسکو داشته و دارند، بخشی از محبوبیت خود را در نظرسنجی‌های داخلی از دست داده‌اند. این همان چیزی است که مکرون می‌خواهد! کاهش محبوبیت نامزدهای رقیب مانند «مارین لوپن»، «ژاک ملانشون» و «اریک زمور»، هدایت آرای سلبی (رأی «نه» به نامزدهای دیگر) به سبد رأی مکرون و حزب «جمهوری به پیش» و در نهایت، حضور 5 ساله دوباره در کاخ الیزه، نقشه راه انتخاباتی مکرون در فرانسه محسوب می‌شود. طی شدن دقیق این نقشه راه، یک پیش‌شرط دارد و آن، استمرار بحران اوکراین است. در صورتی که جنگ اوکراین در همین لحظه پایان یافته و جو هیجانی ناشی از این بحران در داخل فرانسه فروکش کند، جریان‌های «ملی‌گرای افراطی» و «چپ افراطی»، قدرت تمرکز بیشتری روی نقاط ضعف کاخ الیزه را خواهند داشت. فراتر از آن، بخشی از شهروندان فرانسوی نیز در عین انتقاد از رقبای مکرون، از گردش آرای سلبی خود به سود رئیس‌جمهور این کشور خودداری خواهند کرد. در این صورت، شانس پیروزی دوباره مکرون در انتخابات ریاست‌جمهوری کاهش پیدا خواهد کرد. این همان خط قرمز رئیس‌جمهور فرانسه و اطرافیانش در حزب تازه‌تاسیس «جمهوری به پیش» محسوب می‌شود. 

جنگ اوکراین باید استمرار پیدا کند تا ترکش‌های آن، گریبانگیر رقبای مکرون در فرانسه شود! از این رو کاخ الیزه به همراه واشنگتن و لندن (۲ مولد اصلی دیگر بحران اوکراین) هرگز اجازه نتیجه‌بخشی مذاکرات مستقیم میان مسکو و کی‌یف را نمی‌دهند. در این معادله، زلنسکی و کولبا نه به نمایندگی از ملت خود و کسانی که به سبب وقوع جنگ در سختی و آوارگی به سر می‌برند، بلکه به نمایندگی از سران ناتو با مسکو مذاکره می‌کنند! این بدترین خطا و خیانتی است که مقامات اوکراینی در حق ملت خود مرتکب می‌شوند. بدیهی است مکرون، بایدن و جانسون در صورت پایان جنگ اوکراین، کاسبی خود با خون اوکراینی‌ها را پایان‌یافته خواهند دید. متاسفانه در جریان مذاکرات اخیر در بلاروس و ترکیه، نمایندگان اوکراین به مثابه سیاستمدارانی مستقل در میدان دیپلماسی حاضر نشدند. بهتر بود زلنسکی و دیگر مقامات اوکراینی تنها به این حقیقت تلخ فکر می‌کردند که اگر واقعا ناتو و اتحادیه اروپایی دلسوز اوکراین بودند، چرا از سال 2004 میلادی یعنی زمان وقوع انقلاب نارنجی تاکنون این کشور را به عضویت خود نپذیرفتند؟ زمانی که اوکراین در آرامش و ثبات نسبی به سر می‌برد و خبری از وقوع جنگ در مناطق شرقی، لوهانسک و دونتسک نبود، بازیگران غربی ریسک ناشی از عضویت این کشور در ناتو و اتحادیه اروپایی را نپذیرفتند و الان تکلیف ماجرا از قبل نیز مشخص‌تر است!

رئیس‌جمهور جوان فرانسه با اشتیاق فراوان، مشغول شمردن تعداد کشته‌های نبرد در اوکراین است. سرسره‌بازی مکرون روی خون اوکراینی‌ها به تفریح وقیح و کثیفی تبدیل شده است که در آن نشانه‌ای از انسانیت مشاهده نمی‌شود. رمزگشایی از سخنان مکرون درباره عدم اعتقاد وی به نتیجه‌بخشی مذاکرات روسیه و اوکراین در کوتاه‌مدت اصلا دشوار نیست! منظور رئیس‌جمهور فرانسه این است که جنگ باید تا زمانی که وی بتواند نهایت بهره‌برداری سیاسی را در انتخابات سراسری کشورش از آن ببرد، ادامه یابد. پس از اینکه خیال مکرون از پیروزی در انتخابات راحت شد، ناگهان «دیپلماسی» بار دیگر به لقلقه زبان او تبدیل می‌شود. پس تا اطلاع ثانوی قرار نیست شعار «زنده‌باد جنگ» از ذهن رئیس‌جمهور فرانسه پاک شود. 

* دکترای روابط بین‌الملل