اسدالله خسروی: «اسفند دیوانه»؛ واژه بی‌سابقه‌ای که از سوی پروفسور حسین اردکانی، پدر علم هواشناسی ایران برای نخستین بار اواخر بهمن‌ماه مطرح و پیش‌بینی شد دمای هوا با نوسان شدید همراه شود، درست از آب درآمد، چرا که طی این مدت دمای هوای کشور نوسانی و تا حدودی غیرقابل پیش‌بینی بود به طوری که در برخی روزها میزان دمای هوا بشدت افت می‌کرد و تا 7 درجه کاهش می‌یافت و در برخی روزها یا ساعات نیز دمای هوا تا بیش از 20 درجه افزایش می‌یافت. 

 به گزارش «وطن‌امروز»، اصطلاح «اسفند دیوانه» برای دمای هوای کشور آنقدر برای رسانه‌ها جذاب بود که علاوه بر انتشار گسترده این خبر در شبکه‌های اجتماعی، خوراک خبری پرمخاطبی برای رسانه‌ها شد به طوری که واکنش رئیس سازمان هواشناسی کشور را نیز در پی داشت. البته برخی رسانه‌ها چنین پیش‌بینی و تعبیری را غیرواقعی دانستند اما شرایط آب و هوایی طی این مدت طوری رقم خورد که مردم، رسانه‌ها و کارشناسان به واقعی بودن آن پی بردند. ورود توده‌های سرد به کشور همراه با تندبادها و بارش‌های پراکنده برف و باران و گرم شدن هوا با خیزش گرد و غبار پدیده‌ای کم‌نظیر بود که تا پیش از این تجربه نشده بود. 

پروفسور اردکانی پیش‌بینی وقوع این پدیده آب و هوایی را در گفت‌وگو با «وطن‌امروز» اواخر بهمن‌ماه اعلام کرد و گفت: اسفندماه چند توده جوی سرد و گرم به عنوان پدیده‌ای کم‌نظیر کشور را فرا می‌گیرد و باید آمادگی لازم را برای چنین روزهایی داشت، چرا که امکان دارد هوای بسیار سرد در روزهای پایانی سال شکوفه‌های سردرختی را از بین ببرد. وی دیروز نیز در گفت‌وگو با «وطن‌امروز» اعلام کرد که هوای سرد روزهای پایانی سال اغلب استان‌های کشور را فرا می‌گیرد و بارش‌ برف و باران در نواحی غرب و شمال غربی کشور در این روزها پیش‌بینی می‌شود. وی با بیان اینکه پیش‌بینی می‌شود هوای سرد همراه با بارش برف و باران از دوشنبه 23 اسفند (امروز) شروع شود و تا شنبه آینده ادامه یابد، اضافه کرد: البته توده بارشی در پایان آخرین روز سال از شرق کشور خارج می‌شود و طبق پیش‌بینی‌‌ها روز تحویل سال هوای نسبتا مطلوبی در کشور جز برخی استان‌های شمال شرقی احساس خواهد شد. 

پروفسور اردکانی در ادامه اظهار کرد: بارندگی در 15 روز ابتدای سال به صورت بارش پراکنده باران پیش‌بینی می‌شود و بعید است دمای هوا در این ماه همچون اسفند بسیار سرد شود، بلکه هوا فروردین‌ماه بهاری و مطبوع خواهد بود. وی اضافه کرد: بارندگی‌ها در بهار نسبتا مطلوب پیش‌بینی می‌شود و از 15 خرداد هوای گرم وارد کشور خواهد شد. اردکانی در پاسخ به اینکه کارشناسان هواشناسی معتقدند در بهار سال آینده بویژه فروردین‌ماه بارش چندانی را شاهد نخواهیم بود و فروردین خشک و کم‌بارانی خواهیم داشت، گفت: این افراد متاسفانه اطلاعات درست و علمی در دنیای امروزی ندارند و با پیش‌بینی‌‌های نزدیک به واقعیت ناآشنا نیستند، چنانکه اوایل سال جاری نیز اعلام کردند امسال سالی کم‌باران و خشک خواهد بود و وقوع «خشکسالی بی‌سابقه» را پیش‌بینی کردند اما برخلاف پیش‌بینی آنها برف و باران امسال کشور را در بر گرفت و در برخی ماه‌ها بارش‌ها از حد نرمال نیز عبور کرد.

وی با بیان اینکه عمده بارندگی‌ها در سال جاری مطلوب و قابل توجه بود به طوری که اغلب استان‌های کشور با بارش‌های سیل‌آسا و برف سنگین همراه بودند، افزود: به نظر می‌رسد کارشناسانی که پیش‌بینی می‌کردند امسال خشکسالی بی‌سابقه را خواهیم داشت اگر از ارتفاع به رشته‌کوه‌های زاگرس و البرز نگاه کنند خواهند دید که این رشته‌کوه‌ها هم‌اکنون نیز پوشیده از برف است، بنابراین بارندگی‌های پرتراکم در پاییز و زمستان سال جاری مشخص کرد که پیش‌بینی خشکسالی بی‌سابقه نیم‌قرن اخیر در سال جاری اظهار نظری غیرکارشناسانه بوده است. این کارشناس خبره هواشناسی که بیش از 60 سال سابقه کار کارشناسی و مطالعات علمی و پژوهشی در حوزه هواشناسی دارد، گفت: بنده کارشناسان هواشناسی را به مناظره درباره اظهارات غیرمعقول و کارشناسی درباره پیش‌بینی هوا فرا خواندم اما حاضر نشدند در این زمینه از خود دفاع کنند یا به بحث و تبادل نظر کارشناسی در این حوزه بپردازند. وی ادامه داد: اگر سازمان هواشناسی مدیریت خوبی داشته باشد و از ظرفیت‌هایش بخوبی استفاده کند، پیش‌بینی‌های نزدیک به واقعیتی نیز ارائه خواهد کرد اما متأسفانه پیش‌بینی‌های خلاف واقع زیادی در این سازمان انجام می‌شود و بعد از وقوع حوادث و صدمات وارده اعلام می‌کنند که امکانات موجود برای پیش‌بینی این اتفاقات را نداشته‌اند یا اینکه خارج از وظیفه‌شان بوده است. 

 

* فروردین خشک و کم‌بارش کشور

با آنکه پرفسور اردکانی میزان بارش‌ها را در فروردین و فصل بهار مناسب پیش بینی می‌کند اما رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی معتقد است فروردین خشک  کم‌بارشی‌را خواهیم داشت. احد وظیفه، رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی با اشاره به اینکه مجموع بارندگی‌های امسال 15.5 درصد کمتر از حد نرمال بوده است، گفت: فروردین سال آینده نیز ماهی نسبتا خشک همراه با بارندگی‌های کمتر از نرمال خواهد بود. 

وی درباره میزان بارندگی و وضعیت دما در کشور طی هفته جاری اظهار کرد: طی هفته جاری در پی بارش در نیمه شمالی کشور، از چهارشنبه هوای نسبتا سردی از عرض‌های شمالی وارد می‌شود که کاهش دمای موقت را در پی دارد. از چهارشنبه تا اوایل هفته بعد هوای نسبتا سردی را در کشور و بویژه در نیمه شمالی کشور انتظار داریم. وی در گفت‌و‌گو با ایسنا  افزود: در نتیجه از امروز (‌۲۲ اسفندماه) به مدت یک هفته بویژه در عرض‌های شمالی کشور و از جمله در استان‌های آذربایجان غربی و شرقی، اردبیل و سواحل شمالی کشور و در شمال شرق در خراسان شمالی و خراسان دمای هوا با افت نسبی همراه شده و در عرض‌های شمالی کشور به طور موقت بین ۵ تا ۱۰ درجه کمتر از نرمال هفته خواهد رسید. رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی ادامه داد: طی هفته جاری در سواحل جنوبی دریای خزر و استان‌های آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی، تهران، خراسان شمالی و خراسان رضوی بارش‌های خوبی را انتظار داریم و استان‌های غرب و جنوب غرب شامل چهارمحال‌وبختیاری، لرستان و همدان بارش دریافت خواهند کرد ولی نواحی جنوبی تقریبا بدون بارش خواهند بود و در نواحی غربی بویژه کرمانشاه، ایلام و خوزستان در هفته جاری و هفته آینده به‌ طور نسبی بارش کمتر از نرمال خواهد بود. وی اظهار کرد: طبق نقشه الگوهای جوی، به نظر می‌رسد بارش‌های تجمعی در فروردین‌ماه ۱۴۰۱ به طور نسبی کمتر از نرمال شود، ضمن اینکه طی این هفته و هفته آینده در نیمه جنوبی و غرب کشور بارندگی‌ها بشدت کمتر از نرمال خواهد بود. این شرایط و در ادامه بارش‌های کمتر از نرمال در فروردین سال آتی، در برخی مناطق و از جمله در مناطق غرب و جنوب غرب و بویژه حوزه کرخه و شمال شرق و تهران می‌تواند کم‌آبی‌ و خشکسالی موجود را تشدید کند. این سناریو وضعیت جوی، دسترسی به آب را برای کشت آبی در برخی مناطق مانند استان‌های خوزستان و ایلام دشوارتر می‌کند.

***