گروه سیاسی: آیت‌الله العظمی سیدمحمدعلی علوی‌گرگانی از مراجع تقلید شیعیان ظهر روز گذشته پس از تحمل دوره‌ای بیماری در 82 سالگی به ملکوت اعلی پیوست. 

دفتر این مرجع تقلید ضمن اعلام این خبر در بیانیه‌ای نوشت: ضمن عرض تسلیت این ضایعه جبران‌ناپذیر به پیشگاه مقدس مولا و محبوبش، حضرت بقیه..‌الله الاعظم(عج)، مقام معظم رهبری، علمای اعلام، حوزه‌های علمیه، مردم شریف ایران و دوستداران مرجعیت در همه نقاط جهان، به اطلاع می‌رساند زمان مراسم تشییع و تدفین پیکر مطهر معظم‌له، متعاقبا اعلام خواهد شد. 

آیت‌الله علوی خرداد ۱۳۱۸ شمسی در نجف اشرف به دنیا آمد. پدر ایشان مرحوم آیت‌الله حاج سیدسجاد علوی‌گرگانی، بزرگ‌ترین شخصیت علمی منطقه «گرگان و دشت» و از مشهورترین علمای استان مازندران به شمار می‌رفت. آوازه‌ و نفوذ کلمه‌اش در شهرهای گرگان، گنبد، کردکوی، علی‌آباد کتول و دیگر شهرها طنین‌افکن بود و مردم مسلمان -از شیعه و سنی- مرید ایشان و گوش به سخن‌شان بودند و در حل مشکلات دینی و اجتماعی‌شان و رفع اختلافات محلی و طائفی و زندگی روزمره‌شان (از عقد و نماز میت و وجوهات و پاسخ به مسائل شرعی) رو به سوی ایشان می‌آوردند. ایشان در ۷ سالگی (۱۳۶۵ قمری) همراه پدر بزرگوار به ایران آمد و نزد ایشان قرآن و حساب و گلستان و پس از آن ادبیات و مغنی و مطول و شرح‌ لمعه را آموخت. ایشان در خلال تحصیل در حوزه علمیه قم از محضر اساتیدی چون آیت‌الله العظمی بروجردی، امام خمینی(ره)، آیت‌الله سیدمحمد محقق‌داماد، آیت‌الله حاج‌آقا مرتضی حائری‌یزدی، آیت‌الله العظمی سیدمحمدرضا موسوی‌گلپایگانی، آیت‌الله العظمی حاج‌شیخ محمدعلی اراکی و آیت‌الله حاج‌شیخ عباسعلی شاهرودی بهره برد. 

آیت‌الله علوی‌گرگانی از همان سال‌های نخستین تحصیل علوم دینی، به تدریس آموخته‌های خود پرداخت. ایشان بارها سیوطی و مغنی و مطول: شرح شمسیه و شرح نظام را تدریس کرد و در همان زمان نوجوانی (۱۷ سالگی، ۱۳۷۵ قمری) حاشیه ملاعبدالله را به نام «رفع کشف الغاشیه عن وجه الحاشیه» شرح کرد. از سال ۱۳۸۲ قمری به تدریس سطوح (معالم، قوانین، شرح لمعه و شرح تجرید) پرداخت و بزودی درس شرح لمعه‌اش -که در زیر گنبد مسجد اعظم تشکیل می‌شد- یکی از شلوغ‌ترین درس‌های حوزه علمیه قم شد و دروس رسائل و مکاسب و کفایه‌اش هم -که در حسینیه ارک برگزار می‌شد- از پرجمعیت‌ترین دروس حوزه بود. ایشان گاه روزی ۴ درس تدریس می‌کرد و بر درس اساتیدش هم حاضر می‌شد. درس معظم‌له، از ملاحت گفتار، تتبع اقوال و دقت و بررسی آنها، تحقیق مبسوط در روایات (فقه الحدیث) و جمع بین اخبار متعارض و بررسی رجال حدیث برخوردار بود. ایشان با نظر افکندن در کتاب‌های متداول (جواهر و مستمسک و مصباح الفقیه و مدارک و مستند العروه و مستند الشیعه) و غیرمتداول (مناهج و غنائم الایام میرزای قمی، وسیله المعاد فی شرح الارشاد ملا اسماعیل عقیلی نوری، جامع المدارک آیت‌الله خوانساری) و نقد و بررسی آنها و کاویدن ادله، سرانجام قولی را برمی‌گزید. در درس به شاگردان میدان می‌داد، سخن آنها را با دقت گوش می‌کرد و پاسخ اشکال‌شان را می‌داد. از آنان سؤال می‌کرد و به تفکر و پاسخ دادن فرامی‌خواند. از شاگردان سختکوش خود به شایستگی تقدیر به عمل می‌آورد و بر فراز منبر تدریس، آنان را احترام می‌کرد. ایشان در خلال درس نیز به ذکر مطالب مناسب از تاریخ و تفسیر و رجال و مواعظ و نصایح پرداخته و درس‌شان، آمیزه‌ای از مطالب ارزشمند و گران‌قیمت بود که نتیجه سالیان فراوان مطالعات و تجربیات بسیار معظم‌له بود. همچنین در روزهای چهارشنبه به شرح حدیثی از فرمایشات پیامبر اکرم(ص) و امامان معصوم می‌پرداخت و اگر روزی چهارشنبه تعطیل بود، این کار را در روز پیشین انجام می‌داد و از این رهگذر، شرح وصایای پیغمبر(ص) به علی(ع)، ابوذر و عبدالله بن مسعود را به پایان رساند. 

آیت‌الله علوی سال ۱۴۰۵ قمری، به امر آیت‌الله حاج‌آقا مرتضی حائری و درخواست گروهی از شاگردان درس مکاسب و کفایه‌اش، تدریس خارج فقه و اصول را آغاز کرد و در حدود ۳۰ سال تدریس خارج، کتاب‌های طهارت و زکات و ۲ دوره اصول را به پایان برد. 

این مرجع تقلید همچنین برای ادای وظیفه، از همان آغاز طلبگی‌اش به تبلیغ دین پرداخت و سالیان فراوان در ایام ماه مبارک رمضان و محرم و صفر بر مسند وعظ و ارشاد تکیه ‌زد و هزاران نفر را از سرچشمه فیض علوم اهل‌بیت(ع) سیراب کرد. 

آیت‌الله علوی‌گرگانی، پیش از انقلاب در راهپیمایی‌های طلاب و فضلای حوزه علمیه قم همواره شرکت داشت و پس از پیروزی انقلاب هم از سوی حضرت امام به عضویت «دادگاه عالی قم» درآمد و بسیاری از پرونده‌های سخت و مشکل قضایی را به سرپنجه تدبیر علم خود، رسیدگی کرد و برای شرکت در جبهه‌های نبرد حق و دفاع‌مقدس، چند بار جلسه درس خود را تعطیل کرد و خود همراه با شاگردانش به جبهه‌ها شتافت. 

المناظر الناضره فی احکام العتره الطاهره (ج ۱، بخشی از کتاب طهارت)، لئالی لاصول (۶ ج. مباحث الفاظ و اصول عملیه)، نور الهدی فی التعلیق علی العروه الوثقی، التعلیقه علی تحریر الوسیله (۲ ج)، انوار اخلاقی یا ره‌توشه پارسایان (۳ ج) شرح وصایای پیامبر اکرم به امیر المؤمنین علیه‌السلام و ابوذر غفاری و عبدالله بن مسعود، استفتائات و مناسک و ادعیه حج، احکام جوانان، احکام بانوان و روزه سپر مؤمن از جمله آثاری است که از این مرجع عالیقدر به جا مانده است. 

 

*   پیام تسلیت رئیس‌جمهور

رئیس‌جمهور در پیامی رحلت آیت‌الله‌العظمی سیدمحمدعلی علوی‌گرگانی را تسلیت گفت. متن پیام رئیس‌جمهور بدین شرح است:

بسم‌‏الله‌الرحمن‌الرحیم

انا لله و انا الیه راجعون

رحلت مرجع عالیقدر تشیع حضرت آیت‌الله‌العظمی سیدمحمدعلی علوی‌گرگانی موجب تألم و ثأثر فراوان شد. 

این عالم برجسته که از دانش‌آموختگان ممتاز اساتید بزرگ حوزه‌های علمیه من‌جمله آیات عظام بروجردی، گلپایگانی و بویژه حضرت امام خمینی(ره) به شمار می‌رفت، سال‌ها با تدریس فقه و اصول، ترویج معارف اهل‌بیت علیهم‌‏السلام و تألیف آثار ارزنده فقهی به زبان‌های فارسی، اردو و عربی، به گسترش مرزهای فرهنگی شیعه پرداخت. 

این فقیه پارسا و وارسته در کنار هدایت و ارشاد مردم و پرورش شاگردان علوم دینی و نیز انجام امور خیر و عام‌المنفعه، در میدان دفاع از آرمان‌های انقلاب اسلامی، تلاشی مجدانه داشت که بی‌شک توشه شایسته‌ای برای آن عالم ربانی در سرای آخرت خواهد بود. 

اینجانب مصیبت وارده را به بیت مکرم، حوزه‌های علمیه، شاگردان آن عالم و مردم شریف استان گلستان تسلیت می‌گویم و از درگاه خداوند منان برای ایشان رحمت واسعه الهی و همجواری با جد بزرگوارشان و برای عموم بازماندگان صبر و سلامتی مسألت دارم. 

***