سعودی نفتش را به یوآن می‌فروشد؟

دولت سعودی، مهم‌ترین رژیم دست‌‌نشانده آمریکا در جهان عرب هم از تبعات به چالش کشیده شدن معاملات دلاری نفت نگران است و گفت‌وگوهایی جدی را با چینی‌ها برای فروش بخشی از نفت خود به یوآن (واحد پول چین) انجام می‌دهد. مذاکرات مزبور در طول ۶ سال گذشته در جریان بوده اما امسال به دلیل نارضایتی فزاینده سعودی‌ها نسبت به تعهدات بلندمدت امنیتی آمریکا درباره این پادشاهی، سرعت گرفته است. به گزارش روزنامه وال‌استریت ژورنال، این اقدام خدشه دیگری بر سلطه دلار آمریکا بر بازار جهانی نفت و نشانه دیگری از تغییر از سوی بزرگ‌ترین صادرکننده نفت خام به آسیاست. 

آل‌سعود بشدت از حمایت ناچیز دولت بایدن از دخالت آنها در جنگ داخلی یمن و همچنین تلاش‌های کاخ سفید برای رسیدن به توافق با ایران بر سر برنامه هسته‌ای کشورمان عصبانی است. از سوی دیگر مقامات ریاض گفتند از تصمیم پنتاگون برای خروج ناگهانی از افغانستان شوکه شده‌اند. چین خریدار بیش از ۲۵ درصد از کل نفت صادراتی عربستان است و در صورتی که این معاملات به یوآن انجام شود، شاهد تقویت جایگاه پول ملی چین خواهیم بود. در حال حاضر، 80 درصد فروش جهانی نفت به دلار - مشهور به پترو دلار - انجام می‌شود و سعودی‌ها از سال 1974 منحصرا با واحد پول آمریکا معامله می‌کنند؛ زمانی که واشنگتن در ازای وفاداری ریاض به سیستم دلاری، تضمین‌های امنیتی را به ریاض ارائه کرد. با این حال تصویب قانون جاستا در کنگره آمریکا و اجرای آن از سال 2016 با وجود وتوی باراک اوباما، رئیس‌جمهور وقت، نخستین زنگ خطر را از ناحیه پترو دلار به صدا درآورد. آل‌سعود که ذخایری کلان در بانک‌ها، بازار سهام و اوراق قرضه ایالات متحده به ارزش بیش از 900 میلیارد دلار دارد، با اجرای قانون جاستا در معرض خطر بلوکه شدن بخش بزرگی از دارایی‌هایش توسط آمریکایی‌ها قرار دارد. 

از وقتی خانواده‌های قربانیان حادثه 11 سپتامبر ارائه کیفرخواست‌های خود برای دریافت غرامت از خاندان سعودی را آغاز کرده‌‌اند، همواره هشداری برای بحران اقتصادی عربستان تلقی شده است. بنابر‌این از 6 سال پیش مشاوران اقتصادی ریاض به دنبال راهکارهایی برای مقابله با این تهدید بوده‌اند. 

***

سقوط بازار سهام شیخ‌نشین‌ها

بازار سهام اغلب شیخ‌نشین‌های خلیج‌فارس در بحبوحه بحران اوکراین سقوط کرده است.کاهش شاخص بورس‌های عربی خاورمیانه  از روز دوشنبه آغاز شده بود، آن هم در حالی که  ارزش سهام سعودی‌ها برای چهارمین جلسه متوالی با کاهش قیمت نفت دچار نوسان شد.  کاهش ارزش سهام این بازارها جز بورس عمان در روز سه‌شنبه گذشته در نتیجه کاهش قیمت نفت خام به زیر 100 دلار در هر بشکه بود. به گزارش المیادین، قراردادهای نفت خام برنت برای تحویل در ماه مه، 98.90 دلار در هر بشکه معامله شد که 8 دلار یا 7.48 درصد کاهش داشت. همچنین قراردادهای نفت خام وست تگزاس اینترمدیت آمریکا برای تحویل در آوریل 8.35 دلار یا 8.11 درصد کاهش یافت و به 94.66 دلار در هر بشکه رسید.

عربستان: شاخص بازار بورس عربستان با افت 0.68 درصدی در 12407.6 واحد بسته شد و سهام هیدروکربنی در رأس آنها «سابیک» و «آرامکو» به ترتیب 2.17 و 1.4 درصد کاهش یافت.

امارات:  شاخص بورس دوبی با افت 1.43 درصدی به 3305.3 واحد رسید و سهم املاک 7.65 درصد و سهام بانک اسلامی دوبی 2.37 درصد کاهش یافت.

شاخص بازار ابوظبی با افت 0.65 درصدی به 9480.4 واحد رسید و سهام املاک و مستغلات و «بانک تجاری ابوظبی» به ترتیب با افت 3.87 و 3.04 درصدی بیشترین کاهش را به خود اختصاص دادند.

قطر: شاخص بورس این شیخ‌نشین گازی نیز با 1.74 درصد کاهش به 13236.7 واحد رسید و سهام «برق و آب» با کاهش 8.85 درصدی و «صنایع قطر» با کاهش 3 درصدی مواجه شد.

کویت: شاخص اول در بازار سهام این کشور غرب خلیج‌فارس با 0.53 درصد کاهش به 8608.3 واحد رسید و سهم «هتل‌های کویت» 13.14 درصد و بانک ملی کویت 0.63 درصد کاهش یافت.

بحرین: شاخص سهام این جزیره کوچک با افت 1.79 درصدی به 1969.4 واحد رسید و سهام مالی «آلومینیوم بحرین» و «GFH» به ترتیب 10 و 1.82 درصد کاهش یافت.

عمان: تنها شاخص بورس مسقط با افزایش 0.43 درصدی به 4343.1 واحد رسید که با حمایت از افزایش سهام انرژی و بانکی تحت رهبری «ولتامپ انرژی» و «بانک صحار» به ترتیب 7.45 و 4.2 درصد افزایش یافت.

***

افزایش ماهانه نرخ تورم عربستان

اقتصاد عربستان به دنبال شکست در جنگ یمن، کاهش تولید و قیمت نفت و هزینه مقابله با ویروس کرونا دچار بحران عمیقی شده است. دولت عربستان اکنون با درآمدهای پایین و نرخ تورم بالا در یک مخمصه شدید قرار گرفته و این امر مستلزم اتخاذ تدابیر سختگیرانه در زمینه کاهش هزینه‌های عمومی و به تعویق انداختن بسیاری از پروژه‌های بزرگ مانند پروژه‌ نئوم است. در همین راستا، دولت رسما کاهش 5 درصدی هزینه‌های سالانه را اعلام کرد و از وزارتخانه‌ها، سازمان‌های دولتی و شرکت‌ها خواست 20 تا 30 درصد هزینه‌ها را کاهش دهند تا از کسری بودجه مورد انتظار کاسته شود.

نرخ تورم در عربستان در ماه فوریه 2022،  1.6 درصد در مقایسه با ماه مشابه سال گذشته افزایش یافت. اداره کل آمار سعودی این هفته  در بیانیه‌ای اعلام کرد که افزایش نرخ تورم در این کشور  به دلیل افزایش 4.3 درصدی قیمت حمل‌و‌نقل و 2.4 درصدی قیمت مواد غذایی و نوشیدنی است. افزایش قیمت بنزین بیشترین تأثیر را بر افزایش تورم در ماه فوریه نسبت به فوریه 2021 داشته است. بخش حمل‌و‌نقل با افزایش 26.7 درصدی قیمت بنزین 4.3 درصد افزایش داشته است. بخش مواد غذایی و آشامیدنی نیز افزایش 2.4 درصدی را در پی افزایش 2.6 درصدی قیمت مواد غذایی را که متأثر از افزایش 7.9 درصدی قیمت سبزیجات بوده است، ثبت کرد.