گروه سیاسی: سرنوشت احیای توافق هسته‌ای برجام با تعلل واشنگتن در عدم تصمیم‌گیری سیاسی، در شرایطی در هاله‌ای از ابهام قرار گرفته که در طرف دیگر ماجرا، از سوی تهران تمام گام‌های مورد نیاز برداشته شده است. 

به گزارش «وطن‌امروز»، برچیدن محل استقرار خبرنگاران در مقابل هتل کوبورگ طی روزهای اخیر با بازتاب گسترده‌ای مواجه شده است؛ اتفاقی که حکایت از وقفه‌ای دیگر در روند گفت‌وگوها دارد. دلیل این وقفه به مقاومت و طفره دولت بایدن در پذیرش برخی خطوط قرمز و مشروع کشورمان بازمی‌گردد. این در حالی است که تهران به عنوان تنها عضو خسارت دیده از توافق تا همین جای کار هم انعطاف زیادی برای حصول توافق از خود نشان داده اما روشن کرده بدون لحاظ کردن خطوط قرمز اعلامی ایران (که مهم‌ترین آنها مختومه شدن موضوع PMD- ابعاد نظامی احتمالی- از سوی آژانس، خارج کردن سپاه پاسداران از لیست سازمان‌های تروریستی و اخذ برخی تضامین از سوی واشنگتن است) انتفاع اقتصادی ایران از توافق منتفی شده و به همین خاطر حاضر به توافق به هر قیمتی نیست. در همین حال وزیر امور خارجه بار دیگر تصریح کرد توافق در دسترس است، به شرطی که آمریکا تصمیم لازم را اتخاذ کند. حسین امیرعبداللهیان در تماس تلفنی با آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد درباره آخرین تحولات مربوط به مذاکرات رفع تحریم‌های ایران در وین اظهار داشت: ما در مذاکرات به توافق نزدیک هستیم و پیشنهادات‌مان را درباره موضوعات باقیمانده از طریق مذاکره‌کننده ارشد اتحادیه اروپا به طرف آمریکایی منتقل کرده‌ایم و اکنون توپ در زمین آمریکاست. دبیر کل سازمان ملل هم در این تماس مذاکرات انجام شده در وین را حائز اهمیت خواند و ابراز امیدواری کرد طرفین هر چه زودتر به توافق برسند. 

 

* از سرگیری گفت‌وگوها به روایت مسکو

«میخائیل اولیانوف» نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین اتریش در پیامی در توئیتر دیدار مشارکت‌کنندگان در گفت‌وگوهای وین را به زمانی موکول کرد که ایران و آمریکا اختلافات نهایی خود را حل کنند. وی این پیام توئیتری را در واکنش به پیام توئیتری خبرنگاری منتشر کرد که به برچیده شدن چادر خبرنگاران در بیرون هتل کوبورگ، محل برگزاری گفت‌وگوهای وین اشاره کرده بود. اولیانوف در این پیام توئیتری نوشت: «چادر رسانه‌ها در این مرحله حیاتی نیست. زمانی که ایران و آمریکا اختلافات نهایی خود را از دور حل کنند، مشارکت‌کنندگان در گفت‌وگوی وین با یکدیگر دیدار خواهند کرد و به احتمال زیاد، این دیدار کوتاه و برای تصمیم‌گیری رسمی درباره احیای برجام خواهد بود». اولیانوف چند روز پیش نیز در پیامی توئیتری نوشته بود: «دور هشتم گفت‌وگوهای وین هنوز تکمیل نشده است. این گفت‌وگوها هنوز ادامه دارد اما در حالت وقفه (یا سکته) قرار گرفته است. من معتقدم زمانی که اختلافات نهایی میان ایران و آمریکا حل شد، شرکت‌کنندگان کنونی برجام به وین باز خواهند گشت تا توافق را نهایی کنند». 

 

* ترامپ برمی‌خیزد!

با نزدیک شدن به انتخابات کنگره آمریکا و با تضعیف پایگاه دموکرات‌ها در این انتخابات، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا فعالیت‌های رسانه‌ای خود را برای تاثیرگذاری بر انتخابات پیش رو تشدید کرده و طبیعی است محور مهم کارزار او توافق احتمالی آتی با ایران باشد. به همین منظور ترامپ در آخرین نطق خود با انتقاد از عملکرد دولت بایدن در مذاکرات وین مدعی شد اگر به ‌عنوان رئیس‌جمهور انتخاب شده بود، ظرف یک هفته به توافق با ایران دست پیدا می‌کرد. رئیس‌جمهور پیشین آمریکا در سخنرانی خود در جمع هوادارانش در واشنگتن‌تاون‌شیپ بار دیگر از دولت فعلی آمریکا برای احیای توافق هسته‌ای انتقاد کرد و مدعی شد دولت او می‌تواند ظرف یک هفته با ایران به یک توافق جدید دست یابد. بنا بر گزارش شبکه نیوزمکس، ترامپ خطاب به هواداران خود گفت بایدن نه تنها در حال بازبینی یک توافق هسته‌ای جدید با ایران است، بلکه به روسیه و چین اجازه داده است مذاکرات (رفع تحریم‌ها در وین) را هدایت کنند. وی افزود: اکنون این روسیه است که برای یک توافق مذاکره می‌کند و چین نیز پشتیبان است. چقدر این کشور (آمریکا) احمق است. آنها (دولت بایدن) خیلی احمق هستند. چهل‌و‌پنجمین رئیس‌جمهور آمریکا که 4 سال قبل به مشارکت کشورش در برجام خاتمه داد و آمریکا را از توافق خارج کرد، در ادامه به انتقاد از توافق جدید پرداخت و گفت: این توافق یک فاجعه است. مشخص خواهد شد این توافق فاجعه است. هیچ‌کس حتی نمی‌تواند باور کند اما ما در حال از دست دادن همه چیز هستیم؛ تمام چیزهایی که به خاطر آن‌ با ایران جنگیدیم. ترامپ همچنین مدعی شد اگر بار دیگر به ‌عنوان رئیس‌جمهور آمریکا انتخاب می‌شد، به یک توافق هسته‌ای جدید با ایران دست پیدا می‌کرد. وی ادعا کرد آنها به یک توافق دست می‌یافتند. آنها (ایران) ظرف یک هفته پس از آنکه ما ریاست‌جمهوری را بر عهده می‌گرفتیم، توافق می‌کردند. آنها برای توافق بسیار آماده بودند. 

رئیس‌جمهور پیشین آمریکا همچنین از عدم توانایی دولت بایدن برای توقف برنامه هسته‌ای ایران انتقاد کرد و گفت: ما کارت‌هایی داریم. ما پیش‌تر نیز تمام کارت‌ها را داشتیم. هنوز هم داریم. اگر می‌دانستند چطور با آنها بازی کنند، هنوز هم کارت داشتند. وی افزود: تنها کاری که آنها (دولت بایدن) در آن مهارت دارند، برگزاری انتخابات است؛ برگزاری و تقلب در انتخابات. 

 

* باز هم شکاف!

در اردوگاه آمریکا اوضاع همچنان بر وفق مراد بایدن و تیم سیاست خارجی‌اش نیست. در کنار فشار فزاینده نمایندگان کنگره به دولت در مخالفت و رد توافق احتمالی با ایران و رفع برخی تحریم‌ها، پس از کناره‌گیری 3 عضو تیم مذاکره‌کننده آمریکایی در وین شامل «ریچارد نفیو» و «آرین طباطبایی» عضو ایرانی‌تبار هیات آمریکایی در زمستان سال گذشته، یکی دیگر از اعضای این تیم نیز کناره‌گیری کرد. بر این اساس، «دن شپیرو» که در دولت اوباما به عنوان سفیر ایالات متحده در فلسطین اشغالی مشغول بود، پس از ۷ ماه کار به عنوان کارمند ویژه دولت آمریکا و مشاور ارشد پاره‌وقت، تیم ایران در دولت بایدن به رهبری «رابرت مالی» را ترک کرد. شپیرو که یک دموکرات طرفدار اسرائیل محسوب می‌شود، جدیدترین خروجی تیم رابرت مالی نماینده ویژه آمریکا در امور ایران است. شپیرو در پیامی که در توئیتر منتشر کرد، نوشت: من آگوست گذشته برای یک مشاوره ۶ ماهه به وزارت خارجه [آمریکا] پیوستم، زیرا از سیاست دولت بایدن در حصول اطمینان از اینکه ایران هرگز به سلاح هسته‌ای دست نیابد، حمایت می‌کردم. هنوز هم امروز در حالی که یک فرصت جدید عالی را می‌پذیرم، از آن حمایت می‌کنم. 

وی در توئیت دیگری نوشت: زمانی که توافقی وجود داشته باشد - که هنوز مشخص نیست [وجود داشته باشد یا خیر] - در آن زمان چیزهای بیشتری برای گفتن خواهم داشت. رسانه صهیونیستی «هاآرتص» در این باره نوشت: دن شپیرو دیپلمات کهنه‌کار، تیم ایران [در وزارت خارجه آمریکا] را تنها پس از ۷ ماه ترک می‌کند و به شورای آتلانتیک مستقر در واشنگتن می‌پیوندد. اوایل بهمن سال گذشته منابع آمریکایی گزارش دادند، در پی شکاف عمیق میان اعضای تیم مذاکره‌کننده آمریکا در مذاکرات وین، «ریچارد نفیو» و «آرین طباطبایی» مشاور ارشد دفتر کنترل تسلیحات وزارت خارجه ایالات متحده به دلیل اختلاف نظر با «راب مالی» نماینده آمریکا در امور ایران از تیم آمریکا در مذاکرات وین جدا شدند. «لورا روزن» خبرنگار آمریکایی وبگاه «دیپلماتیک» به نقل از برخی منابع گزارش کرد که خروج ۲ نفر از تیم مذاکره‌کننده آمریکا در گفت‌وگوهای هسته‌ای ایران در نتیجه اختلافات سیاسی‌ای است که بین اعضای تیم آمریکایی به وجود آمده است. بر اساس این گزارش، نفیو معاون نماینده آمریکا در امور ایران در ماه دسامبر از تیم مذاکره‌کننده آمریکا در مذاکرات هسته‌ای ایران کناره‌‌گیری کرد و در وزارت خارجه ایالات متحده باقی ماند. وی که از او به عنوان معمار تحریم‌های آمریکا علیه ایران یاد می‌شود، اواخر بهمن در حساب کاربری خود در توئیتر تأیید کرد از وزارت خارجه آمریکا جدا شده است. نفیو در توئیتر نوشت: با توجه به اینکه این موضوع در هفته‌های گذشته مورد توجه عده‌ای قرار گرفته باید درباره چند مساله توضیحاتی ارائه کنم. من روز ششم دسامبر به دلیل یک اختلاف نظر صادقانه درباره سیاست‌ها، تیم ایران [در وزارت خارجه آمریکا] را ترک کردم. هفته گذشته از وزارت خارجه آمریکا جدا شدم. او در ادامه نوشت: با آنکه دیدگاه‌ها و سوابق من همچنان توسط عده معدودی سوءتعبیر می‌شود قصد ندارم در حال حاضر با توجه به ادامه رایزنی‌ها در وین در این باره به صورت علنی جزئیات بیشتری ارائه دهم. 

 

* درخواست برای جایگزین برجام

از دیگر تحولات چند روز گذشته پیرامون مذاکرات نیز گزارش وبگاه خبری «آکسیوس» درباره اختلاف نظر میان واشنگتن و تل آویو است. این رسانه آمریکایی به نقل از یک مقام ارشد وزارت خارجه آمریکا و یک مقام اسرائیلی گزارش داد «آنتونی بلینکن» وزیر خارجه ایالات متحده از «نفتالی بنت» نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی و دیگر مقامات اسرائیلی خواسته که جایگزین خود برای یک توافق هسته‌ای با ایران که غنی‌سازی اورانیوم تهران را محدود می‌کند، ارائه کنند. طبق این گزارش، بلینکن از بنت خواسته که جایگزین خود را برای توافق هسته‌ای و اینکه چگونه ایران را از دستیابی به توانایی ساخت سلاح اتمی باز می‌دارد، ارائه دهد، در حالی که ادعا شده سرعت فعلی غنی‌سازی ایران به این کشور اجازه می‌دهد ظرف چند هفته به این توانایی دست یابد. به نوشته آکسیوس، مقام‌های اسرائیلی گفتند بنت به بلینکن گفته که می‌توان مانع ایران از حرکت به سمت غنی‌سازی اورانیوم تا سطح نظامی ۹۰ درصد شد، در صورتی که تهران بداند ایالات متحده و کشورهای اروپایی تحریم‌ها را به سطحی که علیه روسیه اعمال کرده‌اند، افزایش خواهند داد.

بنت همچنین به بلینکن گفت که توافق هسته‌ای تنها برای چند سال یک راه‌حل «سطحی و موقت» خواهد بود و در عین حال میلیاردها دلار به ایران می‌دهد که بتواند از آن برای «فعالیت‌های بد منطقه‌ای و تسلیح نیروهای نیابتی‌اش» استفاده کند. به گفته یک مقام ارشد صهیونیست، بنت به بلینکن گفت: این ما هستیم که باید بعدا اینجا در منطقه با آن روبه‌رو شویم. به گزارش این رسانه آمریکایی، «مساله توافق [هسته‌ای با] ایران یک روز بعد از این گفت‌وگو در اجلاس نقب در سرزمین‌های اشغالی هم مطرح شد. ۲ مقام ارشد اسرائیلی گفتند که همتایان مصری، مغربی، اماراتی و بحرینی یائیر لاپید وزیر خارجه [رژیم صهیونیستی]، نگرانی‌های خود را درباره توافق هسته‌ای و پیامدهای منطقه‌ای آن مطرح و تاکید کردند مخالف حذف سپاه پاسداران از فهرست سیاه سازمان‌های تروریستی خارجی [آمریکا] توسط دولت بایدن هستند».