گروه فرهنگ و هنر: چند ماه پس از آغاز اکران فیلم سینمایی قهرمان، هنوز حاشیههای شکایت کارگردان مستند «دوسر برد، دوسر باخت» از اصغر فرهادی ادامه دارد. آزاده مسیحزاده، کارگردان مستندی که مدعی نقض حقوق کپیرایت از سوی فرهادی شده، بتازگی گفته است بازپرس دادسرای فرهنگ و رسانه، پرونده مستندات و دلایل ارائه شده مبنی بر وقوع جرم و ارتکاب آن توسط آقای فرهادی را کافی تشخیص داده است. وکیل اصغر فرهادی اما اعلام کرده: «قرار صادره به منزله حکم نهایی دادگاه نیست و بخشی از روند رسیدگی محسوب میشود». به گزارش «وطنامروز»، در روزهایی که ماجرای دفاع از حقوق زنانی که در سینمای ایران تحت آزار و خشونت جنسی قرار گرفتهاند، خبری شده است، پرونده شکایت کارگردان مستند «دوسر برد، دوسر باخت» به مراحل تازهای رسیده است. در خبری که در برخی رسانهها درباره فرآیند دادرسی شکایت آزاده مسیحزاده از اصغر فرهادی به دلیل نقض حقوق مولف، منتشر شده، این مستندساز گفته است: دهها ساعت فیلم، صدای ضبط شده، شهادت شهود و مطلعین، دهها صفحه استدلال مبنی بر تناقضات اظهارات آقای فرهادی، وکیل و شهود ایشان با هم و با فیلمها و صداها و نیز تغییر اظهارات هر کدام از افراد نامبرده با اظهارات قبلیشان در جریان دادرسی و در نهایت بازبینی هر دو فیلم توسط بازپرس محترم و علم و تشخیص ایشان از جمله مستندات و دلایلی بودهاند که مبنای صدور قرار دادسرا بوده است. مسیحزاده درباره شکایت فرهادی از خود نیز اینطور توضیح داده است: «آقای فرهادی یک بار علیه من در تاریخ 15/08/1400 شکایت افترا و نشر اکاذیب طرح کردند و یک بار هم به دلیل اظهار من مبنی بر اینکه دستخطی که از من گرفتهاند تحت فشار روانی و بدون رضایتم بوده، در تاریخ 29/10/1400 علیه من شکایت افترا و نشر اکاذیب طرح کردند. دادسرا در ضمن همین قرار مذکور، مستندات و دلایل آقای فرهادی را مبنی بر ارتکاب نشر اکاذیب و افترا توسط من در هر ۲ پرونده ناکافی تشخیص داده و به نفع من قرار منع تعقیب صادر کرد».
در پی این اظهارات، وکیل اصغر فرهادی در متنی شبهاعتراضی به قرار صادره دادسرای فرهنگ و رسانه، توضیحات تازهای پیرامون شکایت مسیحزاده مطرح کرده است. در توضیحات وکیل فرهادی، داستان فیلم قهرمان، در مالکیت عمومی تلقی شده است. در متن وکیل فرهادی آمده است: درباره اتهام «نقض حقوق مولف»، همچنان که در لوایح دفاعیه و با ذکر مستندات و ارائه نظرات اساتید برجسته دانشگاه در حوزه حقوق مؤلف و نظر کارشناسی کانون کارگردانان درباره این پرونده و نمونههای پرشمار مشابه داخلی و خارجی مطرح گردید، آن میزان از ابعاد زندگی زندانی شیرازی که در فیلم قهرمان با برداشتی آزاد مورد استفاده قرار گرفته، دارای وصف «افشاشدگی» بوده و به دلیل انتشار اخبار آن در رسانههای جمعی (به عنوان نمونه ۲ لینک خبر مربوط به این رخداد واقعی در پینوشت این مطلب قرار داده شده که مربوط به ۲ سال قبل از ساخت مستند است) در مالکیت عمومی (Public Domain) قرار داشته و هیچ کس نمیتواند مدعی مالکیت آن باشد.
کاوه راد، وکیل اصغر فرهادی با تایید صدور قرار جلب به دادرسی نوشته است: «اما بهرغم تاکید ماده ۱۵۵ قانون آیین دادرسی کیفری و رویه قضایی دادسرای فرهنگ و رسانه در پروندههای مشابه، که به جهت رسیدگیهای فنی، دعاوی تخصصی حوزه فرهنگ و سینما به کارشناسان متخصص این حوزه ارجاع میگردد، بازپرس محترم، با تلقی سینما به عنوان موضوعی «عرفی» و نه تخصصی، پرونده را به کارشناسی ارجاع نداده و بدون جلب نظر کارشناسان حوزه سینما و حقوق مولف، راساً اقدام به صدور قرار کردهاند».
وکیل فرهادی امیدوار است با جلب نظر تخصصی اساتید حوزه حقوق مولف، قرار جلب به دادرسی نقض شود، در حالی که هنوز دادسرای فرهنگ و رسانه پیرامون این موضوع اطلاعرسانی نکرده است. به نظر میرسد استفاده از کارشناسان حقوق مولف در این مرحله نیز لحاظ شده است اما باید دید در ادامه فرآیند دادرسی چه اتفاقی برای این پرونده پرحاشیه خواهد افتاد.
اما یکی از موضوعاتی که پرونده مستندساز شاکی از فرهادی را حساستر میکند، عدم واکنشهای سینمایی مدعیان حقوق مولف در سینماست. به نظر میرسد به دلیل سایه سنگین اصغرفرهادی که یک طرف این دعوای حقوقی- سینمایی است، چهرهها و جریانهای سینمایی مصلحت میبینند ورودی به این ماجرا نداشته باشند. همان چهرههایی که در هر موضوع دیگری با ورود هیجانزده و شتابزده مدعی پیگیری هستند و نقشآفرینی میکنند، در ماجرای شکایت از اصغر فرهادی حتی خواستار پیگیری موضوع هم نشدند. از این منظر طرح این سؤال اساسی و جدی بویژه از زنان سینماگر، لازم است که چرا در این موضوع کمترین ورودی نداشته و خواستار بررسی ماجرا نشدهاند؛ با آنکه در ماجرای شکایت از فرهادی هم پای یک زن در میان است؟