کنگره آمریکا روز پنجشنبه با اکثریت آرا به تعلیق روابط تجاری با روسیه و ممنوعیت واردات نفت این کشور رای داد. بایدن پیش از این دستوری مبنی بر ممنوعیت واردات نفت، گاز طبیعی مایع و زغالسنگ روسیه به ایالات متحده صادر کرده بود. این قانون -که کنگره آمریکا به آن رای مثبت داد - اختیارات دولت را در اعمال جریمههای تجاری جدید برای کالاهای روسی افزایش میدهد و ممنوعیت واردات انرژی از سوی بایدن را به قانون تبدیل میکند.
لایحه ممنوعیت واردات نفت روسیه با ۴۱۳ رای موافق در برابر ۹ رای مخالف، در مجلس نمایندگان آمریکا تصویب شد و اکنون باید توسط رئیسجمهور آمریکا امضا شود. این اقدام کنگره به دنبال مجموعهای از اعلامیههای آمریکا و متحدانش درباره تحریمهای جدید علیه روسیه صورت میگیرد. دولت بایدن چهارشنبه گذشته دور جدیدی از تحریمهای هدفمند را اعلام کرد که سرمایهگذاریهای مستقیم آمریکا در روسیه را ممنوع کرده و اعضای خانواده ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور و دیگر مقامات ارشد روسیه را هدف قرار میدهد. همچنین ایالات متحده به همراه سایر کشورهای صنعتی گروه ۷ و اتحادیه اروپایی تحریمهایی را علیه اسبربانک، بزرگترین بانک روسیه و آلفا بانک بزرگترین بانک خصوصی این کشور اعمال کردند. لایحه پایان دادن به روابط تجاری با روسیه که توسط بایدن درخواست شده بود، راه را برای ایالات متحده برای اعمال تعرفههای بالاتر بر فولاد و آلومینیوم روسیه هموار میکند و اقتصاد روسیه را در دوران ریاستجمهوری پوتین با مشکل روبهرو میکند. این ممنوعیتها تنها شامل نفت نیست و گاز طبیعی مایع و زغال سنگ را هم در بر میگیرد. آمریکا حدود ۵۰۰ هزار بشکه در روز نفت و فرآوردههای نفتی روسیه را وارد میکند. این ممنوعیت احتمالا به تحریمهای خودخواسته بیشتر از سوی سایرین منجر میشود.
* تحریمهای جدید علیه روسیه چه عواقبی خواهد داشت؟
کمیسیون اروپا در راستای بسته جدید تحریمها علیه مسکو، ممنوعیت واردات زغال سنگ روسیه را پیشنهاد کرده است و مقامات اتحادیه اروپایی میگویند ممنوعیت نفت ممکن است تحریم بعدی باشد. اگر ممنوعیت واردات زغالسنگ روسیه توسط همه اعضای اتحادیه اروپایی تصویب شود، نخستین تحریم واردات انرژی روسیه از سوی این اتحادیه از زمان آغاز حمله نظامی مسکو به اوکراین در ۲۴ فوریه خواهد بود. تحریم واردات نفت، تاثیر مالی بسیار بزرگتری در مقایسه با تحریم زغالسنگ که اتحادیه اروپایی پیشنهاد کرده است، خواهد گذاشت و مسکو را از یک جریان درآمد مهم محروم میکند. طبق آمار یورواستات، روسیه بزرگترین صادرکننده نفت به اروپاست و ۲۶ درصد از واردات نفت اتحادیه اروپایی در سال ۲۰۲۰ را تامین کرد. صادرکنندگان دیگر شامل نروژ، قزاقستان، آمریکا، عربستان سعودی و نیجریه هستند.
هلند، آلمان و لهستان بزرگترین خریداران نفت روسیه در اروپا هستند. به عنوان مثال لهستان بیش از نیمی از نفت مورد نیازش را از روسیه وارد میکند. در مجموع ۹۷ درصد از نفتی که اروپا مصرف میکند از خارج این منطقه میآید. دیزل روسیه هم ۱۰ درصد از تقاضای اروپا را پوشش میدهد. نفت و فرآوردههای نفتی یکسوم از انرژی قابل دسترس اتحادیه اروپایی در سال ۲۰۲۰ را تامین کردند. در بحبوحه کمبود عرضه گاز و محدودیت زیرساخت اروپایی برای واردات گاز طبیعی مایع، تحلیلگران میگویند جایگزین کردن نفت در مقایسه با گاز برای اتحادیه اروپایی راحتتر است، زیرا سایر تولیدکنندگان نفت میتوانند حجم عرضه را افزایش دهند اما اینکه آیا آنها تمایل دارند چنین اقدامی انجام دهند، مساله دیگری است.
اتحادیه اروپایی متعهد شده است واردات سوختهای فسیلی روسیه را تا سال ۲۰۲۷ متوقف کند. سیاستگذاران اتحادیه اروپایی سرگرم بحث درباره سیاستهای اقلیمی هستند که شامل ممنوعیت خودروهای جدید سوخت فسیلی در سال ۲۰۳۵ است و انتظار میرود این سیاست، مصرف نفت اتحادیه اروپایی را تا سال ۲۰۳۰ به میزان ۳۰ درصد در مقایسه با سطح سال ۲۰۱۵ کاهش دهد. با این حال اعضای اتحادیه اروپایی شامل ۲۷ کشور هنوز نتوانستهاند درباره تحریم نفت روسیه به توافق برسند. آلمان نسبت به هر گونه اقدام عجولانهای که اقتصاد را دچار رکود میکند، هشدار داده است و بعضی از کشورها مانند مجارستان با هر گونه ممنوعیت واردات نفت مخالفت کردهاند.