واکنش نخستوزیر سابق و حزب«تحریک انصاف» پاکستان به توطئه خارجی شکل گرفته در پارلمان این کشور
گروه بینالملل: پارلمان پاکستان موسوم به مجلس ملی در ادامه تحولات سیاسی روزهای اخیر در پاکستان که منجر به برکناری عمران خان (نخستوزیر سابق) از سمت خود شد، دیروز شهباز شریف را به عنوان نخستوزیر جدید این کشور انتخاب کرد. این اقدام در حالی انجام شد که عمرانخان به همراه نمایندگان حزب «تحریک انصاف پاکستان» (PTI) به طور دسته جمعی استعفا دادند و انتخاب شریف را تحریم کردند. روز یکشنبه، حزب تحریک انصاف با ارسال مقاماتی، شاه محمود قریشی، وزیر سابق خارجه را به عنوان نامزد خود برای نخستوزیری معرفی کرد. در پی برکناری عمران خان از سمت نخستوزیری، یکشنبهشب تظاهرات گسترده چند ده هزار نفری در مناطق مختلف پاکستان در حمایت از نخستوزیر عزل شده پاکستان شکل گرفت. در همین راستا «عمران خان» در توئیتی با درخواست از مردم این کشور برای دفاع از «حاکمیت» و «دموکراسی» اعلام کرد مبارزه علیه «توطئه خارجی» آغاز میشود.
عمران خان در توئیتی نوشت: پاکستان در سال 1947 به یک کشور مستقل تبدیل شد اما امروز دوباره مبارزه برای آزادی علیه یک توطئه خارجی جهت تغییر رژیم آغاز میشود. همیشه این مردم کشور هستند که از حاکمیت و دموکراسی خود دفاع میکنند. به باور برخی تحلیلگران سیاسی، جرقه اولیه این آتش در نهاد نخستوزیری پاکستان را میتوان دقیقا در زمان حمله روسیه به اوکراین و سفر از پیش تعیین شده وی به مسکو یعنی ۴ اسفندماه ۱۴۰۰ دانست. سفر عمران خان به مسکو به دعوت «ولادیمیر پوتین» رئیسجمهوری فدراسیون روسیه انجام شد و وی نخستین سفر خود را به عنوان نخستوزیر پاکستان به روسیه طی ۲۳ سال اخیر انجام داد. آخرین سفر یک مقام بلندپایه از اسلامآباد به مسکو در سال ۲۰۱۱ روی داد که طی آن رئیس دولت وقت پاکستان با مقامهای روسیه دیدار کرد.
* شهباز شریف نخستوزیر جدید پاکستان
پارلمان پاکستان دیروز 11 آوریل (22 فروردین) با 174 رای از مجموع 342 کرسی موجود «شهباز شریف» 70 ساله را به عنوان نخستوزیر جدید این کشور انتخاب کرد. شریف پس از رای پارلمان در سخنرانی خود گفت دولت جدیدش با چالش بزرگ بازگرداندن اقتصاد به مسیر اصلی پس از سوءمدیریت خان مواجه است. این در حالی است که ناظران سیاسی تغییر نخستوزیر پاکستان را سناریوی سیاسی خارجی عنوان کردهاند. با توجه به رای پارلمان به شریف، وی اکنون دولت جدیدی را تشکیل خواهد داد که میتواند تا آگوست 2023، یعنی زمانی که انتخابات عمومی برگزار میشود، باقی بماند.
«شهباز شریف» برادر نواز شریف و رئیس حزب مسلملیگ (شاخه نواز) است. وی تاکنون ۳ دوره سروزیری ایالت پنجاب به عنوان دومین ایالت بزرگ این کشور را بر عهده داشته است. «مایکل کوگلمن» دستیار ارشد آسیای جنوبی در مرکز ویلسون مستقر در واشنگتن در این باره نوشت: «هیچیک از رهبران ارشد اپوزیسیون پاکستان با ارتش رابطه نزدیکتری از شهباز ندارند. او از مواضع متخاصم نسبت به ارتش اجتناب کرده و این به او کمک کرده از موقعیت مطلوبی در ارتش برخوردار شود».
او همچنین رابط برادرش و ارتش بود که جنجالهای رسانهای زیادی داشت.
نکته جالب توجه اینکه ارتش پاکستان در بیش از نیمی از عمر 70 ساله خود در سیاست پاکستان تاثیر مستقیم داشته است. بدون شک با انتخاب شریف، تغییرات سیاسی در پنجمین کشور پرجمعیت جهان فورا به سمت تعادل رابطه با آمریکا و اروپا در سیاست خارجی سوق مییابد.
* استعفای عمران خان و حزب تحریک از پارلمان
پیش از انتخاب نخستوزیر جدید پاکستان، حزب عمرانخان موسوم به حزب تحریک انصاف پاکستان از تصمیمش برای تحریم نشست پارلمان این کشور برای انتخاب نخستوزیر جدید خبر داد. به گزارش هندوستانتایمز، روز یکشنبه حزب تحریک انصاف، شاه محمود قریشی، وزیر سابق خارجه را به عنوان نامزد خود برای نخستوزیری معرفی کرد. «فواد چودری» رهبر حزب تحریک انصاف در توئیتی نوشت: «همه قانونگذاران حزب او به طور دسته جمعی از مجلس ملی استعفا خواهند داد. کمیته پارلمانی تحریک انصاف پاکستان تصمیم به استعفا از مجلس ملی گرفته است. تمام نمایندگان مجلس استعفای خود را تقدیم رئیس مجلس میکنند. ما برای آزادی خواهیم جنگید». علی حیدر زیدی، مقام ارشد حزب تحریک انصاف پاکستان و وزیر سابق امور دریایی این کشور هم در توئیتر اعلام کرد از نمایندگی مجلس ملی کشورش کنارهگیری میکند. زیدی با انتشار تصویر نامه استعفایش در توئیتر نوشت، این سند تحویل عمران خان رئیس حزب شده است. زیدی در توئیتر نوشت: «ما به هیچ وجه به این تغییر رژیم برخوردار از حمایت مالی خارجی در پاکستان مشروعیت نمیبخشیم. نبرد بر سر حاکمیت پاکستان اکنون در خیابانها توسط مردم تعیین خواهد شد نه این غارتگران».
* انتقاد وزیر پیشین خارجه پاکستان از رأی پارلمان به شهباز شریف
«شاه محمود قریشی» وزیر پیشین خارجه پاکستان گفته است حزب تحریک انصاف تصمیم گرفته است از مجلس شورای ملی استعفا دهد. قریشی گفت: «این مجلس قرار است نخستوزیر جدیدی را انتخاب کند اما همه میدانند که او (شریف) تحمیلی است و مأموریت مردم را ندارد». وی افزود: «ما این روند را رد میکنیم و همچنین انتخابات نخستوزیری را تحریم میکنیم». در ویدئویی که حزب تحریک انصاف در توئیتر خود منتشر کرده، میتوان شنید که عمران خان میگوید: چه کسی مردی که پروندههای فساد ۱۶ میلیاردی و ۸ میلیارد روپیهای دارد را به عنوان نخستوزیر انتخاب میکند، این انتخاب توهین بزرگی به کشور است. ما از مجلس شورای ملی استعفا میدهیم. منظور عمران خان در این ویدئو شهباز شریف است که سال ۲۰۱۹، دفتر ملی پاسخگویی، شریف و پسرش حمزه شریف را به اتهام پولشویی دستگیر کرده بود.
* شعلهور شدن اعتراضات ضدآمریکایی در پاکستان
پس از برکناری عمران خان، هزاران نفر از حامیان حزب تحریک انصاف در شهرهای مختلف پاکستان برای ابراز همبستگی با نخستوزیر برکنار شده از سوی مجلس و محکومیت توطئه خارجی برای تغییر حکومت در این کشور در شهرهای مختلف پاکستان دست به تظاهرات زدند. به استناد گزارشها و تصاویر خبری، حامیان عمران خان در اسلامآباد، کراچی، پیشاور، لاهور و دیگر شهرهای کوچک و بزرگ این کشور بشدت دخالت آمریکا برای تغییر حکومت در پاکستان را محکوم کردند و گفتند هرگز دولت تحمیلی در این کشور را نمیپذیرند و خواستار برچیده شدن عاملان وابسته به آمریکا از صحنه سیاست پاکستان شدند.
حامیان وی معتقدند یکی از مهمترین دلایل طرحریزی آمریکا علیه عمران خان سیاست خارجی متوازن وی در سالهای اخیر بود که از سوی آمریکاییها تحمل نشد و ایالات متحده تصمیم گرفت از طریق ایجاد آشوب و بینظمی، این کشور را به خود وابسته و زمینه روی کار آمدن طیفهای غربگرا را فراهم کند، بویژه پس از خروج آمریکا از افغانستان، کاخ سفید انتظار همراهی بیشتری از این قدرت اتمی داشت که چنین امری محقق نشد. واقعیت این است که آمریکا پس از خروج از افغانستان علاقهمند بود با محوریت مساله افغانستان، میان ایران و پاکستان تنش یا حداقل اختلافات سیاسی شکل دهد اما مدیریت روابط تهران- اسلامآباد به نحوی صورتبندی شد که ۲ طرف نقش همافزا را در تامین امنیت منطقه در پی تحولات اخیر داشته باشند.
***
عمران خان در مسیر مخالفت با سیاستهای آمریکا در منطقه
«عبدالباری عطوان» سردبیر روزنامه اینترنتی عربی «رأی الیوم» با انتشار یادداشتی نوشت: «بایدن «موقتا» انتقام گرفت و موفق شد عمران خان را سرنگون کند اما ممکن است بهای سنگینی بپردازد... و اینها دلایل ما است». وی در این یادداشت به بررسی ابعاد پشت پرده این اقدام و پیامدهای آن برای آمریکا پرداخت. وی نوشت:«جو بایدن، رئیسجمهور آمریکا موفق شد عمران خان نخستوزیر پاکستان را به روش «دموکراسی آمریکایی» و از طریق رای عدم اعتماد به دولت در پارلمان تنها با ۲ رای سرنگون و در صفوف حزب متبوع او شکاف ایجاد کند. برخی از نمایندگان (۱۲ نماینده) را «خرید» و از بلوک اپوزیسیون تحت هدایت و ریاست «شهباز شریف» حمایت کرد. او برادر «نواز شریف» فاسد بزرگ است که به فساد و پولشویی محکوم شده بود و تنها به دلیل وخامت وضعیت جسمانیاش آزاد شد». در ادامه این یادداشت آمده است: «بزرگترین گناهی که عمران خان از نظر ایالات متحده مرتکب شد و بایدن از زمان ورودش به کاخ سفید هرگز با او تماس نگرفت، مبارزه با فساد، تقویت روابط سیاسی و اقتصادی با چین، و امتناع از محکوم کردن حمله روسیه به اوکراین بود. مهمتر از همه اینها، مقاومت عمران خان در برابر فشارهای شدید آمریکا برای عادیسازی روابط با دولت اشغالگر اسرائیل و مقابله با آن، تقویت روابط با محور مقاومت به رهبری ایران و رد درخواست اعزام نیرو برای شرکت در جنگ یمن تحت لوای ائتلاف سعودی- اماراتی و شماتت کردن و افشاگری نژادپرستی صهیونیسم و جنایات آن در دوران دانشجوییاش در دانشگاه آکسفورد بود. در رابطه با ارتش، عمرانخان منکر این نیست که در آغاز حکومتش از ارتش و نهادهای امنیتی کمک و حمایت شده است و چرا باید از این موضوع شرم کند؟ ارتش مذکور، پاکستانی است، نه آمریکایی یا چینی و منبع اصلی قدرت در کشور است، مانند اکثر کشورهای جهان سوم. اما زمانی که با برخی از ژنرالهای خود مخالفت کرد و اجازه ایجاد پایگاههای آمریکایی را نداد که حاکمیت آن را نقض کنند و آن را به عروسکی در دست واشنگتن بدل کنند، «طلاق» میان عمرانخان و ارتش اتفاق افتاد که در هر حال، موضعی افتخارآمیز برای عمران خان بود». عطوان در ادامه نوشت: «جنگ آمریکایی علیه رئیسجمهور عمران خان در سالهای پایانی دولت دونالد ترامپ، رئیسجمهور سابق آمریکا آغاز شد، زیرا وی از «استفاده» از قابلیتهای نظامی و امنیتی پاکستان در مبارزه با طالبان در افغانستان و نجات اشغالگران آمریکایی در این کشور خودداری کرد، لذا گام نخست انتقامی، تلافیجویانه و تنبیهی با توقف کمکهای سالانه آمریکا به ارزش حدود ۳ میلیارد دلار برداشته شد. گام دوم، تحریک جنبشهای تجزیهطلب پاکستان و حمایت از فعالیتهای نظامی آنها بود». در ادامه این یادداشت آمده است: «توطئه آمریکا برای نابودی پاکستان و ایجاد هرج و مرج خونین در آن محقق نمیشود و اگر محقق هم شود، دوام نخواهد داشت و با شکست بزرگی به پایان میرسد، زیرا بخش بزرگی از مردم پاکستان تحت هدایت عمران خان با آن مقابله کرده و در برابر آن مقاومت خواهند کرد. این مرد «کاریزما» دارد و بسیار محبوب است، مگر اینکه ترور وی برنامهریزی شود؛ همانطور که برای «ذوالفقار علی بوتو» که پس از کودتای نظامی به رهبری ژنرال «ضیاء الحق» که خودش نیز در جریان انفجار و سقوط هواپیمایش در سال ۱۹۸۸ کشته شد به اعدام محکوم شد، اتفاق افتاد.