گروه فرهنگ و هنر: عدم موفقیت فیلم‌های اکران نوروز در گیشه، چشم‌انداز بدی را پیش ‌روی مجموعه سینما قرار داده است. افزایش قیمت بلیت سینما مزید بر علت شده تا استقبال مردم از سینما کاهش پیدا کند. حالا تهیه‌کنندگان هم اذعان می‌کنند که در سینما خبری از سود نیست! به گزارش «وطن‌امروز»، اظهاراتی شبیه آنچه یکی از سرمایه‌گذاران بخش خصوصی سینما درباره گردش مالی سینمای ایران مطرح کرده بود، حالا واقعی‌تر از همیشه به نظر می‌رسد. رنجکشان که یک سرمایه‌گذار سینماست، ۳ سال پیش در گفت‌وگویی این گزاره را طرح کرده بود: «۲۴۰ میلیارد تومان در سال ۹۷ ترنور (گردش مالی) کار سینما بوده؛ یک ماشین‌فروشی در خیابان عباس‌آباد من می‌شناسم ۸۰۰ میلیارد تومان ترنور مالی‌اش بوده». حالا و پس از افزایش قیمت بلیت سینما، این اظهارات بیشتر رنگ واقعیت گرفته است چرا که عدم استقبال مردم از سینماها نیز بیشتر از ۳ سال قبل است. کاهش توجه به سینما بعد از فروکش کردن ایام کرونا می‌توانست نویدبخش روزهای خوبی برای سینما باشد اما فروش نوروز امیدواری‌ها را نسبت به استقبال از فیلم‌های سینمایی در ژانرهای مختلف کاهش داد. حالا تهیه‌کنندگان با محافظه‌کاری بیشتری دل به اکران فیلم‌های خود در سینما می‌دهند، از سوی دیگر چاره‌ای هم جز اکران ندارند. درخواست برای توجه تلویزیون به فیلم‌های حاضر در اکران و تخصیص تیزر برای آنها از ابتدایی‌ترین خواست‌های تهیه‌کنندگان است که این روزها جدی‌تر از همیشه طرح می‌شود. در تازه‌ترین اظهارات از سوی تهیه‌کنندگان سینما درباره وضعیت اکران فیلم‌های سینمایی، حسن کلامی، تهیه‌کننده فیلم سینمایی «کوزوو» گفته است همه افراد جامعه نمی‌توانند ۴۵ هزار تومان پول بلیت سینما را پرداخت کنند، بویژه مخاطبانی که به‌ صورت خانوادگی می‌خواهند به سینما بروند. او در گفت‌وگویی که با مهر داشته درباره وضعیت گیشه سینماها گفته است: بالاخره مخاطبی که تا پیش از این به‌ صورت مستمر سینما می‌رفت و فیلم می‌دید، در بحران کرونا برای ۲ سال به سینما نرفت و همزمان هزار و یک اتفاق تلخ را در اطراف خود تجربه کرد. جامعه ما هنوز از این شرایط بیرون نیامده است. روز به روز هم شاهد هستیم که همین وضعیت ادامه دارد. وی با اشاره به تأثیر شرایط اقتصادی بر کاهش اقبال مخاطبان به سینما افزود: آنقدر فشار اقتصادی روی مردم وجود دارد که کمتر فرصت می‌کنند به سینما بروند. وضعیت سینماها هنوز به شرایط عادی قبل از کرونا بازنگشته، چرا که زندگی‌مان هنوز به شرایط قبل بازنگشته است. با شرایطی هم که شاهد هستیم بعید می‌دانم در آینده نزدیک هم اتفاق ویژه‌ای را شاهد باشیم. این تهیه‌کننده با انتقاد از افزایش قیمت بلیت سینماها گفت: زمانی ۵۰۰ هزار نفر به تماشای یک فیلم می‌رفتند و فروش آن به ۱۵ میلیارد تومان می‌رسید اما در حال حاضر تعداد تماشاگران یک فیلم با فروش ۱۵ میلیاردی، نصف این آمار هم نیست! ما ارقام را دستکاری کرده‌ایم و فروش فیلم‌ها به ظاهر بالا رفته اما واقعیت این است که تعداد مخاطبان ما در حال ریزش است. همه افراد جامعه که نمی‌توانند ۴۵ هزار تومان پول بلیت سینما را پرداخت کنند، بویژه مخاطبانی که به‌ صورت خانوادگی می‌خواهند به سینما بروند و طبیعتا در کنار آن هزینه خورد و خوراک هم دارند. 

امیر بنان، تهیه‌کننده فیلم سینمایی «مرد بازنده» نیز در گفت‌وگویی که اخیرا با تسنیم داشته‌، با اشاره به دلایل افت فروش فیلم‌های سینمایی اکران نوروز گفت: درست است که اکنون ظرفیت سالن‌های سینما صددرصد شده اما باید به این نکته توجه داشت که طی ۲ سال اخیر به‌ دلیل فراگیری ویروس کرونا عادات مردم تغییر کرده است. اقبال کنونی مخاطبان به سینما، یک‌سوم اقبالی است که در سال 1398 شاهد بودیم. لازم است سیاست‌گذاران حوزه اکران به این نکته توجه داشته باشند که عادات مردم به این زودی تغییر نخواهد کرد و تغییر در عادت، مستلزم گذر زمان است. اکنون ظرفیت سالن‌ها صد درصد شده است اما آیا صد درصد جمعیتی که سال 1398 به سینما می‌آمدند، حالا نیز به سینما می‌آیند؟ طبیعتا پاسخ منفی است. شاید لازم باشد سینماها دست‌کم یک سال با ظرفیت صد درصدی به فعالیت خود ادامه دهند تا رفته‌رفته عادات مردم نیز تغییر کند. وی همچنین گفته است: عامل دیگری که در زمینه افت فروش فیلم‌های سینمایی باید به آن توجه داشت، وضعیت اقتصادی مردم است که باید از سوی کارشناسان مورد بررسی قرار گیرد. عامل دیگری که در این راستا مطرح است، به کم بودن زمان اکران فیلم‌های روی پرده بازمی‌گردد. تصور می‌کنم زمان اکران فیلم‌های روی پرده باید افزایش پیدا کند، چرا که ظرف 7 هفته، امکان بازگشت سرمایه صرف‌شده وجود ندارد و هیچ فیلمی در مدت زمان 7 هفته به فروش لازم و کافی نمی‌رسد. تصور کنید یک فیلم در بهترین حالت، هفته‌ای ۲ میلیارد تومان بفروشد، پس از 7 هفته به فروشی 14 میلیاردی می‌رسد؛ کدام فیلم با کیفیتی را می‌توان با 7 میلیارد تومان ساخت؟ منظورم فیلم‌های کم‌هزینه یا لوباجت نیست، درباره فیلم‌های دارای پروداکشن حرف می‌زنم. اکنون مردم به پروداکشن اهمیت می‌دهند و حاضر نیستند برای تماشای هر فیلمی بلیت بخرند و به سینما بیایند.  

 

* سود سینما کجاست؟

یکی از مواردی که در وضعیت فعلی سینما مورد سوال است، ادامه فرآیند تولید، به‌ رغم شکست‌های پیاپی در گیشه است، آن هم تولید فیلم‌های سینمایی با هزینه‌های کلان و با پول‌هایی که مبدا آنها مشخص نیست. حسن کلامی، تهیه‌کننده در گفت‌وگوی تازه‌ای که با مهر انجام داده در پاسخ به این پرسش که با توجه به وضعیت نابه‌سامان اکران سینما و تراکم بالای فیلم‌های اکران‌نشده چگونه است که تولید آثار جدید همچنان ادامه دارد، بیان کرد: دلیلش این است که در سینمای ایران، سود در تولید است نه در اکران و نمایش! شما همین الان یک فیلم تولید کنید، در فرآیند تولید آن به سود می‌رسید اما اگر بخواهید آن را راهی نوبت اکران و انتظار برای فروش در گیشه کنید، ضرر می‌کنید. به همین دلیل همه به دنبال تولید فیلم هستند و کاری ندارند که بعدها قرار است چه اتفاقی برای آن رخ دهد. تهیه‌کننده که با پول خودش فیلم نمی‌سازد! در شرایط فعلی هم هزینه تولید یک فیلم در حد ۱۰ میلیارد تومان می‌شود و غیر از نهادهای دولتی بعید می‌دانم کسی برای تولید فیلم جدید ریسک کند!

برای اینکه عدد تولید یک فیلم در گیشه به دست بیاید، باید چه اتفاقی در گیشه بیفتد؟ امیر بنان، تهیه‌کننده فیلم‌های خورشید، ملاقات خصوصی و مردبازنده در پاسخ به این سوال می‌گوید: اکنون هر فیلم دست‌کم باید به ‌مدت 10 هفته در سرگروهی خود حضور داشته باشد و پس از آن نیز اکرانش با سانس‌های کمتر در سینماهای مختلف تداوم پیدا کند تا فیلم‌ها بتوانند سرمایه‌ای که صرف تولیدشان شده است را بازگردانند، در غیر این ‌صورت هزینه تولید باز نخواهد گشت. اینک در حالت عادی، تولید یک فیلم سینمایی معمولی بین 8 تا 10 میلیارد تومان هزینه برمی‌دارد. این فیلم در زمان اکران باید 25 میلیارد تومان بفروشد که بتوانیم بگوییم سرمایه خود را بازگردانده است اما چنین اتفاقی رخ نمی‌دهد. اینچنین است که چرخه اقتصاد سینما رو به نابودی حرکت می‌کند. در شرایط کنونی تنها فیلم‌های کمدی توان سودآوری و بازگشت سرمایه خود را خواهند داشت و باقی فیلم‌ها، جز زیان چیزی نصیب سازندگان‌شان نمی‌کنند. در این وضعیت، کمتر تهیه‌کننده‌ای ریسک اکران فیلمش را می‌پذیرد. باید دید شورای راهبردی اکران که اعضای آن بتازگی از سوی رئیس سازمان سینمایی منصوب شده‌اند برای بهبود وضعیت کنونی چه تدبیری خواهد داشت؛ قطعا این شورا در سیاست‌گذاری‌های خود اقتضائات اقتصادی سینما را در نظر خواهد گرفت. 

عدم بازگشت سرمایه در سینمای ایران، البته حرف تازه‌ای نیست. یکی از صریح‌ترین اظهارنظرها در این باره را حبیب ایل‌بیگی، مدیرکل ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی مطرح کرده است. وی مدتی پیش گفت: «اگر از زاویه بازگشت سرمایه بخواهیم نگاه کنیم، ۹۰ تا ۹۵ درصد فیلم‌های سینمای ایران نباید ساخته شوند، چرا که بازگشت سرمایه ندارند». تاییدی مهم بر وضعیت غیرطبیعی سینما که معلوم نیست تا چه زمانی ادامه خواهد یافت!