با توجه به افزایش قیمت گندم در سراسر جهان، وزارت جهاد کشاورزی باید صرفه اقتصادی قاچاق را حتی‌المقدور در اقتصاد کشورمان کاهش دهد و از خروج پنهان آرد یارانه‌ای که بعضا با دلار 4 هزار و 200 تومانی تامین می‌شود در قالب ماکارونی یا دیگر مشتقات گندم جلوگیری کند. طبق گزارش‌ها، قاچاق گندم به کشورهای همسایه همچنان ادامه دارد و این نگرانی را ایجاد کرده که در صورت ادامه این روند، تأمین این کالای استراتژیک در داخل کشور به خطر بیفتد، اگرچه آمار دقیقی از قاچاق وجود ندارد اما مسؤولان ارشد کشور وجود آن را تأیید می‌کنند. مهم‌ترین دلایل قاچاق در سال‌های گذشته پایین بودن قیمت گندم در داخل نسبت به قیمت‌های جهانی مطرح می‌شد که فروش آن در خارج از مرز سودآوری برای قاچاقچیان را بیشتر می‌کرد، حتی گزارش‌هایی وجود داشت که گندم وارداتی را که با ارز 4200 تومانی وارد می‌شد هم قاچاق می‌کردند. نکته دوم؛ صادرات محصولات صنعتی تولید شده با گندم‌های وارداتی است که باعث شده یارانه این محصول به جیب کشورهای خارجی برود. کشور به صنایع و کارخانه‌های تولید آرد، گندم یارانه‌ای می‌دهد و آنها محصولات خود را به خارج از کشور صادر می‌کنند، سالانه حدود 300 تا 400 هزار تن ماکارونی را کارخانه‌دارانی که گندم ارزان دولتی دریافت کرده‌اند به خارج از کشور صادر می‌کنند، بنابراین در شرایطی که تمام کشورها به دنبال افزایش تولید و ذخیره‌سازی گندم و دیگر کالاهای اساسی هستند سیاست داخل کشور هم باید طوری باشد که حداقل یارانه این محصول به سفره مردم بیاید. 

امسال وزارت جهاد کشاورزی خرید تضمینی گندم را 50 درصد افزایش داده و قرار است هر کیلو گندم تولید کشاورزان را در سال جدید زراعی 11500 تومان خریداری کند؛ حال این سؤال مطرح است که آیا این میزان افزایش خواهد توانست مانع قاچاق گندم به کشورهای دیگر شود؟‌ آیا وزارت جهاد کشاورزی برنامه‌ای برای جلوگیری از خروج محصولات یارانه‌دار مانند ماکارونی از کشور دارد؟

 

* چرا گندم اهمیت دارد؟

گندم راهبردی‌ترین محصول اساسی در جهان برای تأمین امنیت غذایی به حساب می‌آید و بر اساس گزارش‌ها یک‌سوم پروتئین مصرفی در برخی کشورها از نان به عمل می‌آید. علاوه بر تأثیر در امنیت غذایی، امروزه گندم به عنوان عامل تأثیرگذار در مناسبات سیاسی دولت‌ها هم به حساب می‌آید و به همین دلیل است که اشتیاق عجیبی در کشورها بویژه پس از دوران کرونا و درگیری نظامی روسیه و اوکراین برای کشت این محصول ایجاد شده است. کشورها هم در زمینه افزایش کشت و تولید فعالیت می‌کنند و هم ذخایر انبارهای خود را روز به روز افزایش می‌دهند. 

 

* آیا نرخ جدید گندم مانع قاچاق و خروج یارانه از کشور می‌شود؟

وزارت جهاد کشاورزی امسال نرخ جدید گندم را 11500 تومان اعلام کرده و می‌گوید رقم بسیار مناسبی است، حتی از آن به عنوان عیدی مناسب برای کشاورزان تعبیر کرد. اما سؤال اصلی این است که آیا قیمت جدید خواهد توانست مانع قاچاق گندم و خروج یارانه از کشور در قالب صادرات محصولات غذایی شود؟ واقعیت این است که کارشناسان به این امر با تردید نگاه می‌کنند، زیرا هنوز نرخی که وزارت جهاد کشاورزی افزایش داده نسبت به نرخ بازار جهانی پایین‌تر است.

  قیمت هر تن گندم در بازار جهانی 550 دلار است و با دلار آزاد هر کیلوی آن برای کشور بیش از 14 هزار تومان تمام می‌شود، بنابراین روشن است که اگر چه وزارت جهاد کشاورزی قیمت را افزایش داده اما هنوز پایین‌تر از قیمت‌های جهانی است. 

امسال آنطور که مسؤولان وزارت جهاد کشاورزی می‌گویند حدود 9 میلیون تن گندم در کشور تولید می‌شود که حدود 5 تن آن توسط دولت خریداری می‌شود، بنابراین امسال هم حداقل 5 میلیون تن گندم باید وارد کنیم تا نیاز داخل کشور تأمین شود.  بنابراین مسؤولان وزارت جهاد کشاورزی باید از همین الان نه‌تنها به فکر واردات بویژه در شرایط سخت بازارهای جهانی باشند، بلکه باید از قاچاق و خروج پنهان آرد یارانه‌ای در قالب صادرات ماکارونی و دیگر محصولات غذایی نیز جلوگیری کنند.