طی سال‌های گذشته یکی از اهرم‌های فشار روسیه بر اروپا، وابستگی کشور‌های اروپایی به گاز این کشور بوده است. در دهه‌های 1960 و 1970 اروپا تقریبا همان مقدار گاز طبیعی را تأمین می‌کرد که به آن نیاز داشت اما کاهش میادین گازی دریای شمال بویژه منابع گازی انگلیس و هلند، باعث شد تولید گاز طبیعی در اروپا کاهش و وابستگی آنان به روسیه افزایش یابد. همین وابستگی باعث شد به ‌رغم تهاجم روسیه به اوکراین، اروپا همچنان نتواند بر سر تحریم کامل نفت و گاز روسیه به اجماع برسد. کشور‌های عضو اتحادیه اروپایی اخیرا درباره ششمین دور احتمالی تحریم‌ها علیه روسیه به دلیل حمله این کشور به اوکراین گفت‌وگو کرده‌اند اما اعمال تحریم بر نفت یا گاز روسیه همچنان باعث ایجاد شکاف در میان اعضای عضو شده است. در داخل این اتحادیه آلمان، ایتالیا، اتریش و مجارستان به طور خاص به گاز روسیه وابسته‌اند و همین امر اجماع بر سر تحریم انرژی روسیه را سخت کرده است. موسسات اقتصادی برتر آلمان، پیش از این گفته بودند تحریم کامل انرژی روسیه از سمت اتحادیه اروپایی باعث رکود اقتصادی بزرگی در آلمان می‌شود و بیش از 400 هزار شغل را از بین می‌برد. حال بانک آمریکایی جی‌‌پی مورگان پیش‌بینی کرده است اگر اتحادیه اروپایی ممنوعیت کامل علیه نفت روسیه اعمال کند، قیمت نفت می‌تواند تا رکورد ۱۸۵ دلار در هر بشکه صعود کند. 

ناتاشا کانوا، مدیر استراتژی کالاهای جهانی جی‌پی مورگان به بلومبرگ گفته است: اگر اتحادیه اروپایی در ششمین بسته تحریم‌ها علیه روسیه بر سر حمله مسکو به اوکراین، تدابیرش را تشدید کرده و تصمیم بگیرد تحریم فوری کامل علیه نفت روسیه اجرا کند، در آن صورت قیمت نفت برنت ممکن است به میزان ۶۵ درصد افزایش یابد و به ۱۸۵ دلار در هر بشکه صعود کند. چنانچه تحریم فوری کامل بیش از 4 میلیون بشکه در روز عرضه روسیه را از بازار حذف کند، چین و هند قادر نخواهند بود این حجم نفت را خیلی زود جذب کنند. 

با این حال تحریم فوری اتحادیه اروپایی، سناریوی پایه جی‌پی مورگان نیست و این بانک سرمایه‌گذاری کاهش 2.1 میلیون بشکه در روز عرضه روسیه به اروپا را پیش‌بینی می‌کند. اگر اتحادیه اروپایی همان‌طور که واردات زغال سنگ روسیه را به صورت تدریجی قطع خواهد کرد، نفت روسیه را در ماه‌های آینده به صورت تدریجی حذف کند، روی قیمت‌های نفت تاثیر چندانی نخواهد گذاشت. 

مقامات اروپایی هفته گذشته به خبرگزاری فرانسه گفتند: تحریم اتحادیه اروپایی علیه واردات نفت روسیه در دست بررسی قرار دارد اما تدوین و آماده‌سازی چنین ممنوعیتی احتمالا چندین ماه زمان می‌برد. 

بر اساس گزارش اویل پرایس، برونو لومر، وزیر دارایی فرانسه روز سه‌شنبه گفت تحریم علیه نفت روسیه در سطح اتحادیه اروپایی همچنان در دست بررسی قرار دارد و امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه از چنین اقدامی حمایت می‌کند. وی به رادیو اروپا وان گفت: امیدوارم در هفته‌های آتی همکاران اروپایی خود را برای متوقف کردن واردات نفت روسیه متقاعد کنیم. 

 

* روسیه چگونگی پرداخت پول گاز با روبل را تشریح کرد

وزیر خارجه روسیه جزئیات نحوه پرداخت پول گاز این کشور به روبل را تشریح کرد و گفت: مشتریان باید در «بانک گاز پروم» حساب باز کنند. سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه طی مصاحبه‌ای که روز گذشته انجام شد، گفت: تصمیم روسیه برای تغییر سازوکار پرداخت بهای گاز صادراتی خود به ارز ملی این کشور در سایه تحریم‌های غرب که باعث شده نیمی از دارایی‌های خارجی روسیه مسدود شود، واضح و قابل درک است. 

به گفته این دیپلمات بلندپایه روس، مشتریان غربی دیگر امکان واریز پول گاز وارداتی از روسیه به حساب شرکت گازپروم در خارج از روسیه را‌‌‌‌‌‌‌‌ ندارند؛ چراکه به سادگی و به خاطر تحریم‌ها مسدود می‌شود. در همین راستا آنها این پول را‌‌‌‌‌‌‌‌ از طریق «گازپروم بنک» که یک موسسه مستقل به شمار می‌رود پرداخت خواهند کرد. 

لاوروف افزود: آنها همان پولی را که بر اساس قراردادهای موجود پرداخت می‌کنند ارائه خواهند داد، این پول از طریق حساب مخصوصی که در گازپروم بنک باز می‌شود، پرداخت خواهد شد. 

وزیر خارجه روسیه گفت: خریداران می‌توانند پول گاز را‌‌‌‌‌‌‌‌ به هر ارزی که می‌خواهند به حساب موجود در گازپروم بنک واریز کنند اما این بانک سپس این پول را‌‌‌‌‌‌‌‌ به روبل تبدیل می‌کند تا شرکت گازپروم روسیه بتواند پول گاز صادراتی را‌‌‌‌‌‌‌‌ بدون نگرانی از تحریم‌ها برداشت کند. لاوروف می‌گوید: آنها همچنان پول را‌‌‌‌‌‌‌‌ به دلار یا یورو پرداخت می‌کنند اما دیگر امکان نگه داشتن این پول در بانک‌های خارجی وجود نخواهد داشت و ما تضمین دریافت خواهیم کرد. 

 

* ایتالیا، آفریقا را جایگزین انرژی روسیه خواهد کرد؟

ایتالیا، یکی دیگر از اقتصادهای بزرگ اتحادیه اروپایی، طی سال‌های اخیر با دور شدن از زغال‌سنگ، وابستگی خود به گاز روسیه را افزایش داد. مقامات ایتالیایی می‌گویند روسیه 38 درصد گاز طبیعی مورد استفاده برای برق و صنایع سنگین از جمله کارخانه‌های فولاد و کاغذ این کشور را تامین می‌کند. 

11 آوریل، ایتالیا قراردادی را با الجزایر امضا کرد تا وابستگی خود را به سوخت‌های فسیلی روسیه کاهش دهد. الجزایر در حال حاضر دومین تامین‌کننده گاز ایتالیاست و 21 میلیارد مترمکعب گاز به این کشور ارسال می‌کند. 

«ماریو دراگی» نخست‌وزیر ایتالیا در مصاحبه‌ای با روزنامه «کوریره دلا سرا» چاپ ایتالیا گفت: ما نمی‌خواهیم دیگر به گاز روسیه وابسته باشیم، همان‌گونه که وابستگی اقتصادی نباید به تابعیت سیاسی بدل شود. دراگی افزود: امکان تنوع‌سازی در سبد تامین‌کنندگان انرژی وجود دارد و این امر می‌تواند در مدت زمان نسبتا کوتاهی محقق شود، سریع‌تر از چیزی که یک ماه پیش تصور می‌کردیم. 

تلاش دولت ایتالیا برای پیدا کردن جایگزین در آفریقا در حالی صورت می‌گیرد که این کشور در هفته‌های اخیر توافقنامه‌هایی را با الجزایر هم به امضا رسانده است. 

از سوی دیگر، کارشناسان هشدار داده‌اند تنوع‌بخشی به سبد تامین‌کنندگان گاز کشور ارزان نخواهد بود، چراکه این امر بی‌تردید مالیات‌های بیشتری را بر مشاغل و خانواده‌ها تحمیل می‌کند. دولت دراگی امیدوار است با تسریع در سرمایه‌گذاری انرژی‌های تجدیدپذیر مصرف سوخت فسیلی را کاهش دهد. دولت ایتالیا همزمان در حال آماده شدن قانونی است که بر اساس آن گرمایش بخش عمومی در مدارس و ادارات تا یک درجه در زمستان کاهش می‌یابد. این قانون قرار است برای خانواده‌ها و شرکت‌های خصوصی نیز اعمال شود.