ثمانه اکوان: سرانجام پس از هفته‌ها رایزنی و گفت‌وگوهای فشرده و البته فضاسازی‌های سیاسی، هیات امنای توئیتر قبول کرد ایلان ماسک، میلیاردر بزرگ آمریکایی تمام سهام این شرکت را بخرد. یکی از مهم‌ترین گمانه‌هایی که درباره خرید توئیتر توسط ایلان ماسک مطرح می‌شود این است که به ‌احتمال زیاد او - که در زمان ریاست‌جمهوری ترامپ نیز بشدت از برخی سیاست‌های جمهوری‌خواهان مانند سیاست‌های مخالفت با قرنطینه‌های کرونایی حمایت می‌کرد - در نهایت مقدمات لازم برای بازگشت ترامپ به توئیتر را فراهم خواهد کرد. ماسک در زمانی‌ که پیشنهاد خرید توئیتر را مطرح کرده بود ادعا می‌کرد می‌خواهد به توئیتر فشار بیاورد که آزادی بیان را بیشتر به رسمیت بشناسد. روزنامه‌های آمریکایی در همین باره نوشته‌اند یکی از اهداف اولیه ایلان ماسک به ‌احتمال زیاد بازگرداندن اکانت توئیتری دونالد ترامپ است که به دلیل حمایت او از حوادث مرتبط با ۶ ژانویه، پیش ‌از این تعلیق شده بود. 

 

* بازگشت ترامپ به توئیتر؟

در همین‌ حال به‌ نظر می‌رسد مهم‌ترین مساله‌ای که می‌تواند خرید توئیتر توسط ماسک را بشدت دارای اهمیت کند، احتمال بازگشت ترامپ به این شبکه اجتماعی است. ترامپ که از همان دوران انتخابات ریاست‌جمهوری در سال 2016 هیچ رسانه‌ای به ‌غیر از صفحه توئیترش در اختیار نداشت، توانست بخوبی از این فرصت استفاده کرده و توانایی‌های خود برای به دست گرفتن نبض رسانه‌ها را به نمایش بگذارد. ترامپ اوایل ماه ژانویه 2021پس ‌از حمله طرفدارانش به ساختمان کنگره که در تلاش برای تغییر نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری سال 2020 بودند، از فعالیت در توئیتر محروم شد. سیاست‌گذاران توئیتر اعلام کرده بودند رئیس‌جمهور سابق آمریکا در همان روز ششم ژانویه توئیتی در حمایت از شورشیان منتشر کرده بود که باعث شد این مؤسسه به این نتیجه برسد که ترامپ در تلاش برای تحریک خشونت سیاسی در جامعه آمریکاست. بر همین اساس توئیتر، ترامپ را برای همیشه تحریم کرد. ترامپ بعد از آن تلاش کرد شبکه اجتماعی خودش را راه‌اندازی کند اما شبکه اجتماعی وی با نام (Truth) «حقیقت» هنوز نتوانسته‌ از زیرساخت‌های لازم برخوردار شده تا بتواند طرفدارانی در آمریکا برای خود دست‌وپا کند. با وجود اینکه بسیاری بر این عقیده‌اند خریدن توئیتر توسط ایلان ماسک می‌تواند موفقیت بسیار بزرگی برای ترامپ باشد، شبکه خبری فاکس‌نیوز و برخی نزدیکان ترامپ بر این عقیده‌اند ایلان ماسک درواقع ضربه بسیار مهلکی به شبکه اجتماعی شخصی ترامپ زده ‌است و از این ‌پس این شبکه اجتماعی نمی‌تواند با مخاطبان زیادی روبه‌رو باشد زیرا نام ایلان ماسک باعث توجه بیش ‌از پیش به توئیتر می‌شود. 

رسانه‌های دموکرات آمریکا بر این عقیده‌اند اقدام ماسک در خرید سهام شرکت توئیتر اقدامی از پیش تعیین‌شده و برنامه‌ریزی‌شده برای بازگرداندن ترامپ به فضای سیاسی آمریکا و پیروزی وی در انتخابات ۲۰۲۴ است. بسیاری بر این گمان هستند که تسلط ماسک بر توئیتر باعث تغییر هیات سیاست‌گذاری این شبکه اجتماعی می‌شود و فضا را به سمت حمایت از جمهوری‌خواهان هدایت خواهد کرد. 

 

* علت مخالفت با فعالیت ترامپ در توئیتر

دموکرات‌ها بر این عقیده‌اند حزب جمهوری‌خواه با همراهی نکردن با سایر اعضای مجلس نمایندگان و مجلس سنای آمریکا اجازه نداد استیضاح ترامپ به نتیجه رسیده و او از کار برکنار شود و تنها هزینه‌ای که ترامپ به دلیل ایجاد آشوب در آمریکا و همچنین زیر سؤال بردن ساختارهای دموکراسی در این کشور متحمل شد از دست دادن شبکه‌ اجتماعی مورد علاقه‌اش بود. از نظر آنها هزینه زیادی نیست اما مواجه شدن او با این مساله بشدت ترامپ را عصبانی کرد و این «از هیچ بهتر بود». با این‌ حال ترامپ، دوستان قدرتمند زیادی دارد و یکی از آنها کسی است که صاحب توئیتر شد. 

 

* رابطه ترامپ و ماسک

ایلان ماسک با ترامپ روابط دوستانه بسیار خوبی از گذشته تاکنون داشته‌ است. ترامپ نیز از ماسک با عنوان یک «نابغه» یاد کرده و او را تحسین می‌کند. ماسک علنا با بسیاری از سیاست‌های ترامپ از مقابله با قرنطینه‌های کرونایی گرفته تا اکتشافات فضایی در ماه موافقت کرده‌ است. زمانی‌ که ایلان ماسک در انتخابات سال 2020 و در زمان قرنطینه‌های کرونایی در ایالت کالیفرنیا به ‌دنبال مستثنا شدن کمپانی تسلا از قوانین قرنطینه و فعال شدن دوباره این شرکت بود، ترامپ به او پیشنهاد همکاری و کمک داد و از برنامه‌ او برای جابه‌جایی کارخانه تسلا از کالیفرنیا به تگزاس حمایت کرد. از آن‌ پس با وجود اینکه ماسک ادعا می‌کند طرفدار هیچ کدام از ۲ حزب سیاسی در آمریکا نیست اما مواضع او بیشتر به سمت جمهوری‌خواهان متمایل شده است. یکی دیگر از دلایل مخالفت او با دموکرات‌ها بالا بردن میزان مالیات ثروتمندان توسط دولت بایدن بود. این در شرایطی است که ترامپ غیر از پایین آوردن مالیات ثروتمندان، راه‌های زیادی را برای آنها برای مالیات پرداخت نکردن باز می‌گذاشت و همین مساله باعث می‌شود ثروتمندان آمریکایی اگر در ظاهر هم از ترامپ حمایت نکنند، در باطن یکی از حامیان او باقی بمانند. ماسک با همین قوانین توانست به ثروتمندترین فرد جهان در زمان ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ تبدیل شود. 

 

* میلیاردرهای آمریکایی و دموکراسی در ایالات متحده

 مسلما ماسک بیش از هر کسی در دنیا منابع مالی در اختیار دارد و از ثروت هنگفت خود برای پیشبرد اهداف سیاسی نیز استفاده می‌کند. 

رسانه‌های دموکرات معتقدند او در عرصه سیاست یک عوام‌فریب مانند ترامپ است. آنها معتقدند دموکراسی در ایالات‌متحده دچار مشکل شده‌ است زیرا همین عوام‌فریبان ثروتمند و الیگارش‌های بسیار قدرتمند، دموکراسی را دوست ندارند و البته منابع لازم برای کمک به دشمنان دموکراسی را نیز در اختیار دارند. بر همین اساس دموکرات‌ها بر این عقیده‌اند باید درباره تهدیدی که شبکه‌های اجتماعی و اینترنت می‌توانند برای دموکراسی به همراه داشته باشند واقع‌بین باشیم. 

 نکته جالب‌ توجه در این ماجرا این است که یک روز پیش ‌از اینکه توئیتر با درخواست ایلان ماسک برای خرید تمام سهام این شرکت موافقت کند، باراک اوباما در سخنانی از تهدیداتی که اینترنت و شبکه‌های اجتماعی برای دموکراسی به ‌همراه می‌آورند سخن گفته بود. 

دموکرات‌ها بر این باورند آزادی بیان آن‌ چیزی نیست که جمهوری‌خواهان در فضای مجازی به ‌دنبال آن باشند. آنها بر این باورند آزادی بیان محدودیت‌هایی دارد و انتشار اطلاعات غلط و گمراه‌کننده در فضای مجازی بویژه شبکه‌های اجتماعی ارکان دموکراسی در آمریکا را از بین می‌برد. ایلان ماسک 50 ساله که در آفریقای جنوبی به‌ دنیا آمده و از سال 2002 به بعد شهروند آمریکا به حساب می‌آید، معتقد است دوگانه «دموکرات / جمهوری‌خواه» در فضای سیاسی آمریکا با واقعیات موجود در فضای سیاسی این کشور همخوانی ندارد. با وجود اینکه در سال‌های گذشته بسیاری از ماسک به‌ عنوان طرفدار لیبرال- ‌دموکراسی یاد کرده‌اند اما بسیاری از سیاست‌های او در تناقض شدید با آرمان‌های لیبرالیسم قرار دارد. اظهارنظرهای ماسک راجع ‌به همجنس‌گرایان و مخالفتش با از بین رفتن محدودیت‌های مهاجرتی، از او یک محافظه‌کار در آمریکا می‌سازد. بسیاری او را مانند ترامپ یک تاجر می‌دانند که کاری به کار سیاست ندارد و از تمام احزاب سیاسی می‌تواند در راستای رسیدن به اهداف تجاری و منافع مالی خود استفاده کند. چند روز پیش ایلان ماسک اعلام کرد میزان تورم در آمریکا که ناشی از شرایط جنگی در اوکراین و همچنین شرایط کرونایی در سراسر جهان است، بسیار بیشتر از آمارهایی است که در شرایط فعلی اعلام می‌شود و تاثیرات این تورم حداقل تا پایان سال 2030 در ایالات متحده باقی می‌ماند. او گفته بود از افزایش میزان تولیدات نفت و گاز توسط آمریکا حمایت می‌کند؛ اگر چه شخصا منفعتی در این مساله برای خودش نمی‌بیند و شرکت ساخت خودروهای الکتریکی او نفعی در این ماجرا نمی‌برد. طرفداران محیط‌زیست که فکر می‌کردند او یکی از حامیان آنهاست و همین مساله او را به لیبرال‌ها نزدیک‌تر می‌کند، از این صحبت‌های ماسک بشدت عصبانی شدند. 

تاکر کارلسون، مجری مشهور فاکس‌نیوز که از طرفداران سرسخت ترامپ است، زمانی‌ که اخبار درباره احتمال خرید توئیتر توسط ایلان ماسک مطرح‌ شد، بیان کرد به ‌نظر می‌رسد ماسک آخرین امید برای جمهوری‌خواهان در مساله مقابله‌شان با دموکرات‌ها در فضای مجازی باشد. تاکنون فعالیت‌های ایلان ماسک در فضای سیاسی آمریکا منتهی به برخی حمایت‌های مالی از تعدادی از نامزدهای انتخاباتی دموکرات یا جمهوری‌خواه می‌شده‌ است. او در سال‌های گذشته به کمپین انتخاباتی هیلاری کلینتون و باراک اوباما کمک کرده بود اما در عین‌ حال بیشتر به نمایندگان کنگره کمک می‌کرد که در ۲ ایالت کالیفرنیا و تگزاس فعالیت داشتند؛ یعنی ۲ ایالتی که کارخانه تسلا در آنها فعالیت می‌کند. در این ۲ ایالت، ماسک هم به جمهوری‌خواهان و هم دموکرات‌ها کمک کرده بود. آخرین کمک مالی او به فرماندار تگزاس «گرک ابوت» بوده ‌است و این نشان می‌دهد که گاهی او در فضای سیاسی تمایلات راست‌گرایانه نیز دارد. ماسک اخیرا از قانون مقابله با سقط‌جنین در تگزاس نیز حمایت کرده بود و همین مساله نشان می‌دهد در طول زمان، سیاست‌های او به‌طرف حمایت از محافظه‌کاران رفته ‌است. او همچنان اعتقاد دارد وارد فضای سیاسی نمی‌شود اما خرید توئیتر نشان می‌دهد ظاهرا ماسک تمایل زیادی برای ورود به عرصه سیاست دارد و احتمالا گام‌های جدی‌تری نیز در این عرصه بر ‌دارد.  اگر تنها دستاورد خرید توئیتر بازگرداندن ترامپ به این شبکه اجتماعی باشد، می‌توان با جدیت بیان کرد دموکرات‌ها در انتخابات پیش رو اعم از انتخابات کنگره در سال ۲۰۲۲ و انتخابات ریاست‌جمهوری در سال ۲۰۲۴ با مشکلات و موانع بسیار شدیدی روبه‌رو خواهند شد. بازگرداندن ترامپ به توئیتر در واقع مهم‌ترین گام برای احیای او در فضای سیاسی آمریکاست و می‌تواند شرایط را به‌ کلی به نفع جمهوری‌خواهان و شخص ترامپ تغییر دهد. 

 ایلان ماسک با اقدام اخیر خود در خرید توئیتر نشان داد دموکراسی آمریکایی بشدت خریدنی است و ثروتمندان می‌توانند فضای عمومی و افکار عمومی را براحتی اداره کنند. شاید حق با اوباما باشد که معتقد است فضای مجازی دموکراسی را از بین می‌برد اما او تا زمانی‌ که شبکه‌های اجتماعی در دست دموکرات‌ها بود، چنین صحبتی را مطرح نمی‌کرد. در واقع دیکتاتوری حزبی این ‌بار خود را در فضای شبکه‌های اجتماعی آمریکا به نمایش گذاشته ‌است.