گروه اقتصادی: قاره آفریقا به اعتقاد بسیاری از کارشناسان یکی از بازارهای صادراتی است که ظرفیت‌های اقتصادی متنوعی دارد و برای توسعه صادرات کشور، به قاره آفریقا می‌توان به عنوان یکی از قطب‌های ویژه نگاه کرد. سال گذشته رکوردشکنی صادرات کشور به آفریقا نسبت به سال‌های گذشته اتفاق افتاد و میزان صادرات ایران به آفریقا در سال ۱۴۰۰ به میزان ۱۰۷ درصد افزایش یافت. 

به گزارش «وطن‌امروز»، دیپلماسی اقتصادی به مفهوم اولویت یافتن موضوعات اقتصادی در سیاست خارجی، یکی از ابزارهای مهم در پیشبرد اهداف بلندمدت رشد و توسعه اقتصادی کشورها به حساب می‌آید که در این باره شناخت ظرفیت‌های اقتصادی قاره‌های مختلف جهان برای فعال شدن دیپلماسی اقتصادی کشور از اهمیت زیادی برخوردار است. 

یکی از سیاست‌های محوری دولت سیزدهم در حوزه سیاست خارجی در راستای اجرای دیپلماسی اقتصادی، گسترش تعاملات اقتصادی با همسایگان و کشورهای منطقه و سایر کشورها در قاره‌های مختلف جهان است. 

قاره آفریقا از نظر رشد جمعیت در میان سایر قاره‌های جهان رتبه نخست را دارد و طبق پیش‌بینی‌‌ها با توجه به پتانسیل بالای آن، از نظر اقتصادی به یکی از قطب‌های برتر اقتصادی در قرن ۲۱ تبدیل می‌شود. البته بسیاری از کشورها که در قرن ۲۱ برنامه جهش اقتصادی دارند مانند چین، ترکیه، هند، فرانسه و... قصد دارند حضور و سطح روابط خود را در قاره آفریقا ارتقا و گسترش دهند و این امر بیانگر این موضوع است که این قاره آینده درخشانی از نظر تجاری، اقتصادی، علمی و صنعتی دارد و کشورهایی که بیشتر در این حوزه ورود و سرمایه‌گذاری کنند از این ظرفیت‌ها بهتر می‌توانند برای توسعه اقتصاد ملی خود استفاده کنند. 

مدیرکل دفتر عربی و آفریقای سازمان توسعه تجارت ایران در رابطه با آمارهای صادرات کشور به آفریقا اظهار داشت: صادرات ایران به آفریقا در سال ۱۳۹۹ حدود ۵۷۹ میلیون دلار بوده است که با افزایش ۱۰۷ درصدی به رقم ۱۱۹۵ میلیون دلار در سال ۱۴۰۰ رسیده است و از این جهت ما شاهد رکوردشکنی صادرات کشور به قاره آفریقا نسبت به سال‌های گذشته بودیم. 

فرزاد پیلتن درباره طرف‌های عمده صادراتی ایران به قاره آفریقا در سال ۱۴۰۰ گفت: غنا با ۳۵۳ میلیون دلار در رتبه اول، آفریقای جنوبی با ۲۵۴ میلیون دلار در رتبه دوم، نیجریه با ۱۲۵ میلیون دلار در رتبه سوم، موزامبیک با ۹۸ میلیون دلار در رتبه چهارم، کنیا با ۷۷ میلیون دلار در رتبه پنجم، سودان با ۷۳ میلیون دلار در رتبه ششم، الجزایر با ۶۷ میلیون دلار در رتبه هفتم، تانزانیا با ۵۵ میلیون دلار، سومالی با ۲۹ میلیون دلار و اتیوپی با ۱۱ میلیون دلار در رتبه‌های بعدی قرار دارند. 

مدیرکل دفتر عربی و آفریقای سازمان توسعه تجارت ایران ادامه داد: صادرات ایران به سایر کشورهای آفریقایی در سال ۱۴۰۰ زیر ۱۰ میلیون دلار بوده و به بعضی کشورها هم سال ۱۴۰۰ صادراتی نداشتیم که می‌توان در این باره به برخی کشورهای آفریقایی مانند بورکینافاسو، کامرون، نیجر، گینه، موریس، آنگولا، سیشل، سیرالئون، کنگو، زیمبابوه، نامیبیا و گابن اشاره کرد. 

پیلتن با اشاره به اقلام صادراتی ایران به قاره آفریقا گفت: این اقلام شامل شمش آهن و فولاد، مصنوعات آهن و فولاد، اوره، بوتان مایع، پروپان مایع، کفپوش‌ها، پروفیل آهن و فولاد و برخی مصالح ساختمانی می‌شود. 

به گفته وی، واردات ایران در سال ۱۴۰۰ از قاره آفریقا حدود ۶۰ میلیون دلار بوده که نسبت به سال ۹۹ حدود ۳۷ درصد کاهش داشته است. طرف‌های وارداتی ایران در سال ۱۴۰۰ از قاره آفریقا به ترتیب تانزانیا، غنا، اتیوپی، آفریقای جنوبی و کنیا بوده‌اند. 

مدیرکل دفتر عربی و آفریقای سازمان توسعه تجارت ایران با تحلیل شرایط و دلایل افزایش صادرات ایران به قاره آفریقا و کسب رکورد جدید در این حوزه گفت: در برخی زمینه‌ها در کشور سرمایه‌گذاری‌های زیادی صورت گرفته و تولیدات محصولاتی مانند آهن، فولاد، لوله و همچنین پروفیل رو به افزایش است. 

وی افزود: در واقع تولیدکنندگان و صادرکنندگان به سمت شناسایی بازارهای جدید حرکت کرده‌اند و توانایی شرکت‌های ایرانی در انطباق شرایط خود با محدودیت‌های ناشی از تحریم‌ها بوده است. همچنین کاهش محدودیت‌های ناشی از شیوع ویروس کرونا نیز در این زمینه تاثیر داشته است و صدالبته تلاش بخش‌های خصوصی و دولتی از سال‌های قبل در زمینه فعالیت‌های مربوط به تحقیقات بازار، بازاریابی، برگزاری نمایشگاه‌ها و رویدادهای تجاری، جذب هیات‌های تجاری مختلف و همچنین برگزاری رویدادها بین دولت جمهوری ایران و دولت‌های آفریقایی در قالب کمیسیون‌ها و کمیته‌های مشترک بازرگانی‌ و رایزنی‌هایی که در چارچوب دیپلماسی تجاری ایران با کشورهای آفریقایی در سازمان توسعه تجارت ایران و همچنین در سطح وزارت امور خارجه و نمایندگی‌های ایران در کشورهای آفریقایی بوده را می‌توان از جمله مهم‌ترین دلایل و عوامل رسیدن به این حدنصاب جدید صادرات ایران به قاره آفریقا از طرف ایران عنوان کرد. 

پیلتن اظهار کرد: از طرف دیگر برنامه‌های توسعه‌محوری که در برخی کشورهای آفریقایی در دستور کار قرار گرفته و نیازهای بیشتر و جدیدتری که در این کشورها ایجاد شده است نیز در افزایش صادرات ایران به این کشورها موثر بوده است. وی ادامه داد: ما در سازمان توسعه تجارت ایران معتقد هستیم ظرفیت افزایش روابط تجاری ایران با کشورهای آفریقایی بویژه در حوزه صادرات، بیشتر از سطح موجود و تا ۵ برابر قابل افزایش است؛ به همین دلیل برنامه‌های مختلفی در دستور کار قرار گرفته و با همکاری معاونت اقتصادی وزارت امور خارجه و همچنین نمایندگی‌های ایران در کشورهای آفریقایی قرار است این برنامه‌ها در سطح بالاتری نسبت به گذشته دنبال شود. 

مدیرکل دفتر عربی و آفریقای سازمان توسعه تجارت ایران گفت: با شرایط جدیدی که هم در داخل و هم در سطح بین‌المللی و منطقه‌ای ایجاد شده و با تاکیدات و سیاست‌های دولت جدید در زمینه افزایش سطح همکاری‌ با کشورهای آفریقایی و با برنامه‌ریزی و تلاش‌هایی که در چارچوب ستاد آفریقا و همچنین کمیسیون اقتصادی ستاد آفریقا در سازمان توسعه تجارت ایران در زمینه تسهیل زیرساخت‌های تجاری و افزایش رویدادهای تجاری در حال انجام است، این امیدواری وجود دارد که روابط تجاری با کشورهای آفریقایی افزایش یابد. 

پیلتن اظهار داشت: از جمله اقدامات مهمی که در دولت جدید و در سازمان توسعه تجارت ایران اتفاق افتاده، ایجاد یک دفتر جدید و مستقل ویژه روابط تجاری با قاره آفریقاست که این اقدام می‌تواند در زمینه تحقق برنامه‌های کشور در قاره آفریقا بسیار موثر واقع شود. 

 

* آفریقا؛ قاره فرصت‌های اقتصادی

آفریقا، قاره فرصت‌هاست و برخی کشور‌ها توانسته‌اند بخوبی از ظرفیت‌های آن استفاده کنند. فرصت‌ها و ظرفیت‌های قاره آفریقا معطوف به پتانسیل‌های اقتصادی و تجاری نمی‌شود؛ حجم مبادلات تجاری این قاره با دنیا حدود هزار میلیارد دلار است که فقط ۵۲۰ میلیارد دلار آن شامل واردات است که این نشان‌دهنده بازار خوب در این قاره است. در عین حال حدود کمتر از ۵ هزار میلیارد دلار صادرات دارد. صادرات کشور‌های آفریقایی به نوبه خود می‌تواند برای همه کشورها مخصوصا کشور‌هایی که می‌خواهند صنعت داشته باشند، مفید باشد؛ چرا که تمام مواد معدنی و مواد اولیه صنایع در آفریقا موجود است. آفریقا از لحاظ برخورداری از منابع طبیعی و معدنی یکی از ثروتمندترین قاره‌ها به شمار می‌رود. برخی کشور‌ها معدن‌هایی را در این قاره در اختیار گرفته و در حال استفاده از این معادن هستند، برخی از کشور‌ها هم این مواد معدنی را استخراج و برخی دیگر آن را به کشور‌های خود وارد می‌کنند. 

وجود محصولاتی مانند مواد غذایی، مواد کشاورزی، میوه‌جات، کاکائو، قهوه و امثال آن و همچنین مواد معدنی فراوان، زمینه بسیار خوبی برای صادرات محصولات تولیدی و همچنین واردات مواد اولیه مورد نیاز این قاره را فراهم کرده است.