ارتش و نیروهای امنیتی اسرائیل در تداوم اقدامات اشغالگرانه خود با هدف یهودی‌سازی بیت‌المقدس و تغییر واقعیات تاریخی در فلسطین، از سال گذشته تاکنون به دنبال اشغال محله فلسطینی‌نشین شیخ‌جراح و ضمیمه آن به قلمرو اسرائیل هستند. در این نوشتار تلاش می‌شود تا ضمن بررسی اقدامات یک سال گذشته اسرائیل برای اشغال شیخ جراح و دلیل اسرائیل برای این اقدام، شرایط حقوقی اقدام اسرائیل مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد. 

بر اساس حکم اولیه دادگاه بدوی دیوان عالی اسرائیل که در نوامبر سال 2020 میلادی صادر شد، ساکنان فلسطینی محله شیخ جراح باید تا ماه مه سال 2021 منازل خود را برای سکونت شهرک‌نشینان یهودی تخلیه می‌کردند. دادگاه فوق، محله شیخ جراح را به لحاظ تاریخی متعلق به یهودیان می‌داند. تلاش ارتش اسرائیل برای اجرای این حکم در موعد مقرر خود که همان ماه مه سال 2020 میلادی و مصادف با ماه مبارک رمضان بود، منجر به درگیری چند روزه میان اعراب فلسطینی و نیروهای امنیتی اسرائیل شد. 

اما با وجود مقاومت اعراب فلسطینی در مقابل اقدامات اسرائیل در طول یک سال گذشته، کماکان نیروهای امنیتی اسرائیل اقدامات ایذایی خود علیه ساکنان عرب شیخ جراح را تداوم داده و به دنبال حذف تدریجی آنها از این منطقه هستند. برای مثال در ماه ژانویه سال 2022 میلادی پلیس اسرائیل در نیمه‌های شب به منزل یکی از ساکنان شیخ جراح حمله کرد، 15 ساکن آن را از خانه بیرون کشید و سپس خانه را با بولدوزر تخریب کرد. این اقدام با واکنش منفی کنسولگری محلی بریتانیا مواجه شد. 

همچنین ماه فوریه سال 2022 اعلام شد «ایتمار بن گویر» نماینده راستگرای افراطی کنست اسرائیل دفتر خود را به عنوان نماینده پارلمان، بار دیگر در محله شیخ جراح بازگشایی می‌کند. در آخرین تحولی که در این زمینه اتفاق افتاد، در ماه مارس سال 2022 ده‌ها نفر از شهرک‌نشینان صهیونیست تحت حمایت نیروهای امنیتی اسرائیل به شیخ جراح حمله کردند. این حملات نزدیک به 20 روز طول کشید. هدف از این حملات و تظاهرات، تحت فشار قرار دادن دولت اسرائیل برای تخلیه اجباری شیخ جراح از ساکنان عرب آن بود. 

اما در پاسخ به اینکه هدف اسرائیل از اشغال شیخ جراح چیست؟ باید گفت اسرائیل مدعی است زمینی که منازل فلسطینیان در آن بنا شده است، قبلا متعلق به خانواده‌های یهودی بوده است. در واقع تل‌آویو به ظاهر مدعی است مساله املاک شیخ جراح به دولت مربوط نیست و یک دعوای ملکی خصوصی است که تصمیم‌گیری درباره آن بر عهده دادگاه است. اسرائیل در جنگ سال 1967 شرق بیت‌المقدس را اشغال کرد و بعدها عملا آن را ضمیمه خاک خود کرد. به این ترتیب اسرائیل بیت‌المقدس شرقی را بخشی از پایتخت خود می‌داند. از سوی دیگر شیخ جراح دارای اهمیت استراتژیک برای اسرائیل است و نقطه اتصال شرق و غرب بیت‌المقدس است. در واقع اسرائیل به دنبال این است تا به وسیله اشغال شیخ جراح سلطه خود را بر بیت‌المقدس شرقی تحمیل کند. 

اما همه اقدامات و ادعاهای اسرائیل در حالی مطرح می‌شود که ساکنان شیخ جراح آوارگانی هستند که سال 1948 میلادی پس از اشغال سرزمین‌های فلسطین توسط صهیونیست‌ها از سرزمین‌های خود آواره شدند. در آن زمان دولت اردن حاکمیت کرانه باختری و قدس را بر عهده داشت و بر همین اساس این خانواده‌ها را در محله شیخ جراح اسکان داد. همچنین از سال 1956 میلادی بر اساس توافقی که میان دولت اردن (که پیش از اشغال قدس در سال 1967 حاکمیت کرانه باختری و قدس شرقی را در دست داشت) و آژانس امداد‌رسانی و کاریابی سازمان ملل (آنروا) منعقد شد 27 خانواده فلسطینی در منازل محله شیخ جراح همراه با تهدید مصادره از سوی صهیونیست‌ها سکونت یافته‌اند. 

از سوی دیگر در بسیاری از قطعنامه‌های مجمع عمومی سازمان ملل متحد مانند قطعنامه «حاکمیت دائمی فلسطین بر اراضی اشغالی فلسطینی از جمله بیت‌المقدس شرقی» بر حق حاکمیت دولت فلسطین بر بخش‌های شرقی بیت‌المقدس مانند شیخ جراح تاکید شده است. اما دولت اسرائیل مانند بسیاری از موارد دیگر در این پرونده هم با بی‌توجهی تمام به این اقدامات و سوابق، همچنان در پی الحاق شیخ جراح به قلمرو خود است. 

 

* تداوم سیاست ازدیاد قوم یهود توسط اسرائیل

از آغاز تهاجم نظامی روسیه به اوکراین هزاران نفر از شهروندان یهودی اوکراین به اسرائیل پناهنده شده‌اند و این موضوع با استقبال تل‌آویو مواجه شده است. همچنین بر خلاف روابط مودت‌آمیز مسکو و تل‌آویو، اسرائیل از آغاز بحران کنونی اوکراین تاکنون در مقابل روسیه، جانب کی‌‌یف را گرفته است‌. اما اینکه چرا اسرائیل از مهاجرت یهودیان اوکراین به تل‌آویو استقبال کرده یا چرا صرف نظر از همپیمانی استراتژیک خود با آمریکا بنا به دلایل دیگری بر خلاف روابط حسنه خود با روسیه، اقدام به حمایت از اوکراین و دولت مستقر این کشور کرده است باید گفت از آنجا که اسرائیل طی 74 سالی که از تاریخ تاسیسش می‌گذرد با استفاده از هر وسیله ممکن، به دنبال تثبیت مشروعیت و حضور خود در منطقه خاورمیانه است، یکی از این ابزارها این است که بتواند بدون وقفه میزان جمعیت خود را گسترش دهد 

و برای اجرای این هدف استراتژیک، از هر راه ممکن استفاده می‌کند. یعنی به موازات اینکه شهروندان خود را تشویق به فرزندآوری هرچه بیشتر می‌کند و هیچ حد و مرزی در این زمینه ندارد، همچنان مانند دهه‌های گذشته، یکی از راه‌های افزایش جمعیت خویش را وارد کردن افراد یهودی مهاجر از سرتاسر دنیا به سرزمین خویش می‌داند. این استراتژی به حدی برای تل‌آویو حائز اهمیت است که حتی حاضر به خراب کردن روابط حسنه خود با مسکو شده است، چرا که اگر بخواهیم بدبینانه به ماجرا نگاه کنیم، تنش آلود شدن رابطه روسیه و اسرائیل می‌تواند در نهایت منجر به در تنگنا قرار دادن شهروندان یهودی روسیه از جانب کرملین شود. همین موضوع می‌تواند باعث مهاجرت شهروندان یهودی روس‌تبار به سمت اسرائیل شود. اما به طور کلی ۲ دلیل ایدئولوژیک و استراتژیک را می‌توان برای پذیرش جمعیت یهودی از سراسر دنیا به سمت اسرائیل از سوی تل‌آویو برشمرد:

1- پیگیری شعار دیرینه ارض موعود و جمع کردن همه یهودیان دنیا در خاک اسرائیل به منظور تثبیت مشروعیت اسرائیل در ذهن پیروان آیین موسایی به عنوان تنها وطن مادری آنها

2- پیگیری فرامین دین یهود و کتاب تورات مبنی بر لزوم ازدیاد نسل یهود و تاکید بر فرزندآوری بیشتر هر چه جمعیت یهودی بیشتری وارد اسرائیل شود، زاد و ولد در این کشور بیشتر می‌شود. 

3- به این وسیله سیاست یکدست‌سازی و پاکسازی نژادی سرزمین‌های اشغالی تداوم می‌یابد و هرچه بیشتر مسلمانان فلسطینی به لحاظ جمعیتی در اقلیت قرار خواهند گرفت. 

بنابراین از هر منظر که به این ماجرا نگریسته شود، سیاست ورود جمعیت یهودی به سرزمین‌های اسرائیل را می‌توان حائز اهمیت و فواید فراوانی برای تل‌آویو تلقی کرد.