کد خبر: 248729تاریخ: 1401/2/27 00:00
پس از سفر هفته گذشته انریکه مورا به تهران، تحرکات و گمانه‌زنی‌ها درباره امکان توافق در وین افزایش پیدا کرده است
وضعیت خاکستری
خطیب‌زاده: راه‌حل‌های ایران قابل اجراست و منتظر پاسخ واشنگتن هستیم
گروه سیاسی: سفر هفته گذشته معاون مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپایی و هماهنگ‌کننده مذاکرات وین به تهران تا حدی یخ مذاکرات را آب کرده و گمانه‌زنی‌ها درباره احتمال توافق میان ایران و 1+4 را افزایش داده است. در همین زمینه وزارت خارجه آمریکا در بیانیه‌ای از دیدار و گفت‌وگوی وزیر خارجه این کشور با همتایان اروپایی خود درباره برجام و مذاکرات احیای آن خبر داد.
به گزارش «وطن‌امروز»، مذاکرات برای بازگشت آمریکا به برجام در رکود بی‌سابقه‌ای قرار گرفته است. از سویی بیش از 2 ماه است هیات‌های مذاکره‌کننده راهی وین نشده‌اند و از سوی دیگر هیچ کدام از دولت‌های حاضر در مذاکرات خبر از پایان مذاکرات و منتفی شدن توافق نمی‌دهند. در این میان واشنگتن هم رویه دوگانه خود را کمافی‌السابق ادامه می‌دهد و در عین اینکه حاضر به تصمیم‌گیری سیاسی برای بازگشت به توافق نیست با ادبیات تهاجمی سعی می‌کند توپ را به زمین ایران بیندازد.
با این حال سفر هفته گذشته انریکه مورا به تهران تا حدی فضا را از بن‌‌بست خارج کرد و گمانه‌زنی‌ها را درباره امکان توافق افزایش داد. اروپا در این میان البته اشتیاق بیشتری به احیای توافق دارد. افزایش تنش‌ها میان اروپا و روسیه، قاره سبز را با خطر بالقوه محرومیت از انرژی روسیه مواجه کرده است و دولت‌های اروپایی امیدوارند با آزاد شدن مسیر مبادله با تهران، بخشی از نیاز خود را از طریق ایران برطرف کنند؛ مساله‌ای که هفته گذشته جوزپ بورل، مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپایی و هماهنگ‌کننده کمیسیون مشترک برجام در گفت‌وگویی با روزنامه فایننشال تایمز نیز به آن اشاره کرد و گفت: این توافق منفعت زیادی برای ما اروپایی‌ها خواهد داشت، در حال حاضر شرایط تغییر کرده است. [در ابتدای این توافق] برای ما مثل این بود که «خب! به آن نیاز نداریم» اما الان برای‌مان خیلی خوب خواهد شد که تامین‌کننده دیگری [برای نفت خام] داشته باشیم و آمریکاییها هم به یک موفقیت دیپلماتیک نیاز دارند.
در این میان روز گذشته وزارت خارجه آمریکا در بیانیه‌ای از دیدار و گفت‌وگوی وزیر خارجه این کشور با همتایان اروپایی خود درباره برجام و مذاکرات احیای آن خبر داد. وبگاه وزارت خارجه آمریکا در این بیانیه از دیدار آنتونی بلینکن، وزیر خارجه این کشور با ژان ایو لودریان، همتای فرانسوی‌اش در فرانسه خبر داد و در بخشی از آن نوشت: آنها درباره تلاش‌ها برای دستیابی به بازگشت دوجانبه با ایران به اجرای کامل برجام[توافق هسته‌ای] صحبت کردند. وزارت خارجه آمریکا علاوه بر این در بیانیه دیگری خبر داد بلینکن با آنالنا بِربوک و لیز تراس، وزرای خارجه آلمان و انگلیس، همچنین با فیلیپ ارا، مدیرکل سیاسی و امنیتی فرانسه دیدار کرده و درباره مذاکرات ادامه‌دار با ایران و تلاش‌ها برای رسیدن به توافقی بر سر بازگشت دوجانبه به اجرای کامل برجام گفت‌وگو کردند.
اظهار نظر درباره آینده برجام البته تنها به تروئیکای اروپا و آمریکا محدود نماند و معاون وزیر خارجه روسیه نیز در اظهاراتی درباره گفت‌وگوهای ایران و 1+4 تاکید کرد متن احیای توافق هسته‌ای تقریبا آماده است و تنها تصمیمات سیاسی باقی مانده است. سرگئی ریابکوف در این باره گفت: در حال حاضر احتمال زیادی برای پذیرش متن [توافق] وجود دارد. برخی مشکلات سیاسی وجود دارد که ارتباطی به نهایی‌سازی این سند ندارد. تمام چیزهایی را که برای نهایی‌سازی این سند لازم است واقعا ظرف چند روز می‌توان انجام داد. وی ادامه داد: همان‌‌طور که بارها گفته شده، روسیه روی رسیدن به یک نتیجه کار کرده است و متن توافق در زمینه منافع‌مان از جمله در چارچوب همکاری هسته‌ای صلح‌آمیز با ایران تا اندازه زیادی [برای ما] رضایت‌بخش است. دیپلمات ارشد روس همچنین با اشاره به سفر اخیر انریکه مورا، نماینده اتحادیه اروپایی در مذاکرات وین به تهران، گفت: ما لب خط قرار داریم، این اتفاق [ازسرگیری مذاکرات و حصول توافق] می‌تواند بزودی بیفتد، مادامی که تصمیمات سیاسی در پایتخت‌ها در راستای آن باشد، ما از آن استقبال خواهیم کرد.
اظهارات این روزهای مقامات غربی درباره امکان توافق با ایران در شرایطی است که واشنگتن در ماه‌های گذشته کوچک‌ترین قدمی برای اثبات حسن نیت خود در مسیر مذاکرات نشان نداده و در آخرین اقدام روز جمعه «جو بایدن» رئیس‌جمهور آمریکا در اطلاعیه‌ای به وزیران خارجه، خزانه‌داری و انرژی آمریکا اعلام کرد عرضه نفت و محصولات نفتی از کشورهای غیر از ایران به اندازه‌ای هست که بتوان خریداری نفت و محصولات نفتی از ایران را به طرز محسوسی کاهش داد.
* ایران ابتکارات ویژه خود را به اروپایی‌ها منتقل کرده است
سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان در نشست خبری روز گذشته درباره سفر انریکه مورا، معاون مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپایی و هماهنگ‌کننده مذاکرات وین به تهران گفت: در ادامه تماس‌هایی که بین ایران و هماهنگ‌کننده مذاکرات وین انجام شد، امیرعبداللهیان و بورل در گفت‌وگوی تلفنی توافق کردند این گفت‌وگوها و پیام‌هایی که رد و بدل می‌شود این بار به صورت حضوری و رو در رو انجام شود و آقای مورا به ایران بیاید که آقای مورا به تهران آمد و مذاکرات بسیار جدی و معطوف به نتیجه و همراه با ابتکارات خاص از سوی جمهوری اسلامی ایران برگزار شد. وی چند دور گفت‌وگوهای طولانی با آقای باقری داشت.
سعید خطیب‌زاده یادآور شد: راه‌حل‌هایی پیشنهاد و قرار شد طرف آمریکایی اگر پاسخ دهد ما می‌توانیم در موقعیتی قرار بگیریم که همه طرف‌ها به وین بازگردند. اگر امروز آمریکا تصمیم سیاسی خود را اعلام کند -که ما هنوز دریافت نکرده‌ایم - می‌توانیم گام مهمی در پیشرفت مذاکرات برداریم. وی همچنین در پاسخ به سوالی که آیا مورا دست خالی آمد و دست پر رفت یا آنها هم ابتکار و پیشنهادی داشتند، اظهار داشت: مورا در سفر به تهران با دستور کار مشخصی آمد. البته مذاکرات در ایران همراه با ابتکارات ویژه ایران بود. ایران از آغاز مذاکرات جدید چندین بار این خلاقیت‌ها را به کار برد که کم‌کاری‌ها و عدم تصمیمات سیاسی طرف مقابل را مرتفع کند و متاسفانه تا امروز منتظر تصمیم سیاسی در واشنگتن است. سخنگوی دستگاه دیپلماسی ادامه داد: ملاقات‌ها در تهران مسیر درستی را پیش آورده و حرکت رو به جلو بوده و ابتکاراتی که اعلام شده از سوی ایران قابل اجراست و از نظر اتحادیه اروپایی هم به نظر می‌رسد قابل اجراست و تنها منتظر پاسخ واشنگتن هستیم که مطمئن شویم بالاخره تصمیم سیاسی خود را گرفته‌اند. وضعیت نسبت به قبل از حضور مورا در تهران در نقطه بسیار بهتری است.
خطیب‌زاده در پاسخ به سوالی درباره اینکه اگر به وین بازگردیم برای توافق می‌رویم یا مذاکره مجدد، گفت: مذاکره اساسا متوقف نشده که در وین ادامه یابد. پیام‌ها به صورت مستمر، هر چند پیام‌های ناخوشایندی دریافت شده باشد، رد و بدل شده است. سفر مورا به تهران برای این بود که حضورا این رفت و برگشت‌ها را تسریع کند و قبلا هم سفری به واشنگتن داشت. سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره اظهارات میخائیل اولیانوف، سفیر روسیه در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین خاطرنشان کرد: نقش روسیه در مذاکرات وین نقش سازنده و مثبتی بود. من درباره توئیت‌های پراکنده افراد صحبت نمی‌کنم. صدایی که ما می‌شنویم صدایی است که در ملاقات لاوروف و امیرعبداللهیان همه شنیدند و هم لاوروف پشت تریبون اعلام کرد که اگر امروز توافق شود روسیه هیچ مشکلی ندارد و تلاش می‌کند و موضع رسمی دولت روسیه را گفت و هم امیرعبداللهیان موضع ایران را بیان کرد که موضع ایران حفاظت و صیانت از منافع مردم در این راستاست.
***
نقض آشکار حقوق و مصونیت‌های اسدالله اسدی
خطیب‌زاده درباره انتشار دستنوشته‌هایی از اسدالله اسدی، دیپلمات بازداشت شده ایران در بلژیک و اقدامات وزارت امور خارجه برای آزادی این دیپلمات ایرانی هم اظهار داشت: متاسفانه یک دیپلمات جمهوری اسلامی ایران برخلاف کنوانسیون ۱۹۶۱ وین و مقررات و معاهدات بین‌المللی و با نقض آشکار مصونیت‌ها و حقوق این دیپلمات، توسط دولت آلمان و دولت بلژیک دستگیر شده است. کل فرآیند غیرقانونی بوده و ایشان در شرایط نامناسبی نگهداری شده و حقوقش نادیده گرفته شده است. طبیعی است نادیده گرفته شدن بدیهیات حقوق بشری درباره هر کسی اعمال شود، زشت است. سخنگوی دستگاه دیپلماسی کشورمان یادآور شد: البته اینکه مصونیت‌های دیپلماتیک رعایت نشده و بدعتی در حقوق دیپلماتیک و مصونیت‌ها توسط کشورهای عضو اتحادیه اروپایی رخ داده است، جای تأسف دارد. البته جمهوری اسلامی ایران هم از مجاری دوجانبه و هم مجاری خاص خود این موضوع را پیگیری کرده است و ترجیح بوده از همین طریق موضوع حل شود و البته ارجاع به مراجع ذی‌ربط بین‌المللی و حقوق بشری در دستور کار جدید قرار گرفته است، چون متاسفانه نقض آشکار حقوق و مصونیت‌های اسدی صورت می‌گیرد. وی بیان کرد: باعث تاسف است که دولت‌های اروپایی فکر می‌کنند برای مجرمان و تبعه‌های باسابقه و جاسوسان و کسانی که با نقشه وارد ایران شدند و کارهای ضد امنیت ملی انجام دادند، می‌توانند هیاهو و ادعا کرده و این نمایش‌ها را برقرار کنند، در حالی که ناقض حقوق اولیه دیپلمات‌های جمهوری اسلامی ایران هستند. خطیب‌زاده افزود: کل فرآیند بازداشت، استرداد، دادگاه، صدور حکم و رفتارهایی که با آقای اسدی شده کلا غیرمشروع است و ما کل این فرآیند را غیرقانونی می‌دانیم.