رئیس کل دیوان محاسبات:

ساختار صندوق توسعه ملی باید اصلاح شود

مهرداد بذرپاش، رئیس‌کل دیوان محاسبات کشور و رئیس هیات نظارت بر صندوق توسعه ملی در دومین همایش علمی صندوق ثروت ملی و عدالت بین‌نسلی گفت: نظامنامه وصول مطالبات صندوق توسعه ملی باید تغییر کند. 

دکتر بذرپاش با بیان اینکه ماموریت اصلی این صندوق، حفظ ثروت ملی برای آیندگان است، افزود: حسابرسی عملکرد پروژه‌های صندوق توسعه ملی در دستور کار دیوان محاسبات قرار گرفته است و سایر انفال بویژه زمین هم به عنوان منابع صندوق باید مورد توجه قرار گیرد؛ اهمیت اینها کمتر از نفت نیست. 

رئیس کل دیوان محاسبات اظهار داشت: برخلاف آنچه شعار «عدالت بین نسلی» مطرح می‌شود، در واقع، روزمرگی‌ها باعث شده از اهداف فاصله بگیریم. 

وی هشدار داد: صندوق توسعه ملی عملا به خزانه دوم دولت‌ها تبدیل شده که این اتفاق، اشتباهی راهبردی است. 

رئیس هیات نظارت و صندوق توسعه ملی تاکید کرد: در اساسنامه صندوق توسعه ملی باید ترکیب هیات امنا اصلاح شود و به گونه‌ای نباشد که بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان منابع، اکثریت هیات امنا را در اختیار داشته باشند؛ این تعارض منافع باید حل شود.  وی افزود: هیات عامل به عنوان اصلی‌ترین بازیگر ماموریت بزرگ صندوق توسعه ملی، نقش موثر و چندانی در تکالیف و اقدامات آن ندارند.  دکتر مهرداد بذرپاش با بیان اینکه ظرف ۱۰ سال اخیر به طور متوسط سالی ۱۰ میلیارد دلار تسهیلات مختلفی پرداخت شده است، این سوال را مطرح کرد: چند درصد از این پرداخت‌ها با نظر هیات عامل بوده است؟ رئیس کل دیوان محاسبات کشور عنوان کرد: بانک‌های عامل در بازپرداخت تسهیلات صندوق توسعه، عملکرد قابل قبولی ندارند. هزینه‌های گزاف و جاری و روزافزون دولت‌ها باعث شده به صورت مکرر درخواست برداشت از این صندوق ارائه شود که این دخل و تصرف، موجب بروز چالش شده است. 

دکتر بذرپاش با تاکید بر اینکه اساسنامه،ساختار و نوع عملکرد صندوق توسعه ملی نیازمند تغییرات اساسی است، افزود: در نظامنامه‌ وصول مطالبات صندوق هم باید اصلاحات مهمی اتفاق بیفتد. روند سنتی و ناکارآمد این موضوع که بر اساس استمهال‌های نامتعارف و روش چانه‌زنی است، باید به‌روز شود. تملک سهام بدهکاران کلان که سال‌ها از سررسید بدهی آنها گذشته و اقدام درخوری نداشته‌اند، یکی از روش‌های پیشنهادی است. همچنین با همه احترامی که برای سازمان برنامه و بودجه قائلم اما نباید دبیرخانه صندوق توسعه ملی در سازمان برنامه باشد.  رئیس هیات نظارت بر صندوق توسعه ملی گفت: شکست حساب ذخیره ارزی باید به عنوان یک عبرت مورد توجه باشد؛ ۱۰ سال از آغاز به کار صندوق ثروت ملی و عدالت بین نسلی می‌گذرد که امیدوارم در آینده موجب افتخار شود. 

***

صندوق توسعه، کارکرد توسعه‌ای خود را از دست داده است

رئیس شورای هماهنگی بانک‌های دولتی گفت: صندوق توسعه ملی باید بگوید منابع کجا سرمایه‌گذاری شود، نه اینکه به خود بانک‌ها سپرده شود، چرا  که کارکرد صندوق اینگونه نیست. محمدرضا فرزین با اشاره به نقاط ضعف صندوق توسعه ملی در ۱۰ سال اخیر گفت: زمانی که صندوق را تشکیل دادیم، وظایف تثبیتی را در اساسنامه آن ندیدیم و به همین دلیل با حکم ویژه مسائل حل می‌شد. وی‌ ادامه‌ داد: ما ضعف عمومی در سیاست‌گذاری اقتصادی در ایران داریم که نصیب صندوق هم شده و آن اینکه همه چیز را به قانون بودجه وصل می‌کنیم. قاعده عمومی بلندمدت نداریم و هر سال باید بودجه نحوه عملکرد صندوق را تعریف کند، در صورتی که صندوق خودش یک ساختار مستقل دارد. قوانین بلندمدت نداریم که باعث بی‌ثباتی و مشکل در اقتصاد شده است. فرزین گفت: ضعف بعدی صندوق در نوع ارتباط با بانک‌هاست که کارکرد توسعه‌ای خود را ازدست داده است. صندوق باید بگوید منابع کجا سرمایه‌گذاری شود، نه اینکه به خود بانک‌ها سپرده شود، چرا که کارکرد صندوق اینگونه نیست. فرزین تاکید کرد: دوران بلوغ صندوق با دوران تحریم همزمان شد که نتوانست دوره بلوغ آن بخوبی طی شود. فرزین در ادامه پیشنهادهایی در این باره مطرح کرد و گفت: صندوق باید در سرمایه‌گذاری داخلی تمرکز کند و پروژه‌های ایران را تامین مالی کند. در این میان می‌توانیم با صندوق‌های همتا در کشورهای اطراف و همسایه، پروژه‌های مشترکی را با منابع مشترک انجام دهیم که امنیت اقتصادی ما را هم بالا می‌برد؛ مانند مسائلی در حوزه‌های آلودگی هوا و آب و... .