گروه فرهنگ و هنر: پدافند غیرعامل در مقابل مدرنیته، «اتحاد» است. اتحاد در تمام ساختارهای زندگی میتواند قدرت انسانها را بالاتر ببرد. ادیبان و بزرگانی همچون خیام، ابنسینا و ابوریحان بیرونی حلقه وصل ایران فرهنگی هستند. ایران فرهنگی فارغ از مرزهای کنونی ایران، در گستره زیادی پهن شده و نیازمند حلقههای وصلی است که همانند زنجیر، آن را محکم نگه دارد. «بازنمایی» بزرگان، ادیبان، عارفان و علمایی که در این گستره ایران فرهنگی زندگی کردهاند؛ فارغ از آنکه کجا به دنیا آمده و کجا فوت شدهاند؛ در این برهه از تاریخ ایران فرهنگی ضروری است. اگر مستندسازان، فیلمسازان و بزرگان علم و هنر در جای جای نوشتهها و آثار خود، امضایی از این بزرگان ایران فرهنگی را داشته باشند، بدون شک، در نتیجه این زنجیر وصل، محکمتر نگه داشته میشود. چند روز پیش معاون اول رئیس کمیته رشد گردشگری تاجیکستان با هیاتی ۳ نفره برای بررسی سند برنامه اجرایی گردشگری به ایران سفر کرد. معاون اول رئیس کمیته رشد گردشگری تاجیکستان به همراه متخصص ارشد از اداره روابط خارجه دستگاه اجرایی رئیسجمهوری تاجیکستان، رئیس اداره روابط بینالمللی وزارت صنایع و تکنولوژی نو تاجیکستان و مدیر بخش مناسبتهای بینالمللی کمیته توسعه گردشگری تاجیکستان به ایران سفر کرد. همچنین دبیر اول سفارت تاجیکستان در ایران نیز در جلسه بررسی سند برنامه اجرایی گردشگری حضور دارد.
قرار است در سفری که رئیسجمهوری تاجیکستان به ایران خواهد داشت، سند برنامه اجرایی گردشگری به امضای رئیس کمیته توسعه گردشگری و سیدعزتالله ضرغامی برسد. همزمان با بررسی این سند، صورتجلسه نخستین کمیته فنی مشترک گردشگری ایران و تاجیکستان با حضور بخش خصوصی کشورمان و هیاتی که از تاجیکستان به ایران آمدهاند، تهیه شد. این صورتجلسه به امضای حبیبالله امیر بیکزاده معاون اول رئیس کمیته رشد گردشگری تاجیکستان و علیاصغر شالبافیان معاون گردشگری رسید. هیات تاجیکستانی همچنین روز سهشنبه ۲۷ اردیبهشت ۱۴۰۱ از کاخ سعدآباد و موزه ملی بازدید و روز چهارشنبه ۲۸ اردیبهشت ۱۴۰۱ به مشهد سفر کرد. با توجه به اینکه این هیات فارسی زبان هستند علاقهمند هستند از آرامگاه فردوسی، خیام، طوس و نیشابور دیدن کنند. اگر هیاتهای بلندپایه تاجیکستان به آرامگاه خیام میروند، به این دلیل است که بخشی از گذشته خود را در این ادیب بزرگ میبینند؛ ادیبی که وجودش باعث میشود ایران فرهنگی حفظ شود و حتی توجه به آن به اعتلای این ایران فارغ از مرز میانجامد. ارتباطات فرهنگی در صورتی میتواند خود را بازنمایی کند و حتی به اقتصاد سیاسی نیز بینجامد که در تمام سطوح اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و رسانهای سعی در بازنمایی این بزرگان و ادیبان شود، هر چند بزرگترین بازنمایی با توجه به زمانه امروز به وسیله رسانهها صورت میگیرد. اما این شیوه پرداختن باید در عمل صورت گیرد. برای مثال از لباسها و موسیقیهای محلی اقوام تا شخصیتهای مشترک بین ایران فرهنگی، میتوانند ابزاری برای بازنمایی باشند. قالب این بازنمایی نیز محدودیتی ندارد و تمام هنرها و تکنولوژیها میتوانند پای کار بیایند؛ موسیقی، عکاسی، نقاشی، تئاتر، سینما، تلویزیون، مطبوعات و فضای مجازی میانجیگری احضار مجدد ایران فرهنگی را بر عهده بگیرند. گفتنی است وجود شخصیتهای بزرگ میتواند نمادی از بازگشت تفکری مردمانی باشد که در گوشه گوشه جهان نیاز به نقطه مشترکی برای ارتباط مجدد با یکدیگر دارند؛ ارتباطی که هرگز پاک نشده، بلکه گاهی فراموشی باعث کمرنگ شدن آن شده است؛ هر چند که در ناخودآگاه جمعی «ایران فرهنگی» کاملا حس میشود.
***
ادبیات داستانی فاقد اثر شایسته برای خیام و عطار
محمد حسینزاده در همایش علمی خیام به مناسبت روز ملی خیام در دانشگاه نیشابور، ضمن اشاره به این ما هنوز نتوانستهایم در ادبیات داستانی اثری شایسته برای خیام و عطار خلق کنیم، اظهار کرد: با این کار و از این طریق نتوانستهایم تفکر و فلسفه عمیق مفاخرمان را به نسل جدید و جهانیان معرفی کنیم. به گزارش «وطنامروز»، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان خراسان رضوی گفت: مفاخر ما سرمایههای معنوی کشور هستند و امروز ما در نبرد فرهنگی برای نگهداشت مفاخرمان هستیم و نباید بگذاریم مفاخر ما همچون مولانا و نظامی به خاطر اینکه آرامگاهشان در خارج از ایران کنونی قرار دارد مصادره شوند. حسینزاده به مهر گفت: برگزاری این همایشها در معرفی و تبیین شخصیت علمی، فرهنگی و هنری مفاخرمان بسیار مؤثر است و کمتر کشوری در دنیا دارای این تعداد مفاخر است ولی ما نتوانستهایم مفاخرمان را از لایههای علمی دانشگاه به سطح جامعه بیاوریم. وی افزود: بر اساس تقویم، تولد خیام سال ۴۴۰ هجری قمری ذکر شده است و تقریبا ۲۵۰ سال پیش از این تاریخ شاهد ورود حضرت رضا(ع) به نیشابور هستیم که بر اساس روایات، به هنگام ورود حضرت به نیشابور جمعیت زیادی از فرهیختگان حدیث مشهور سلسلهالذهب را کتابت کردند و آنچه مسلم است اینکه زیستبوم نیشابور در طی قرون باید درست تبیین شود. مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان خراسان رضوی در ادامه گفت: در تاریخ آمده که مولانا در نیشابور با عطار دیدار کرده است و سیر عرفانی او تحت تأثیر عطار بوده است اما آرامگاه مولانا در ترکیه کنونی است و امروز در ترکیه با نگاه تجاری، آرامگاه مولانا تبدیل به محل فعالیتهای توریستی شده است و تلاش میکنند او را به عنوان شاعر ترک معرفی کنند و متأسفانه همین اتفاق درباره نظامی که حکیم بزرگ ایرانی است نیز در حال رخ دادن است. وی افزود: زندگی و زمانه خیام همزمان اوج دوران علم و فرهنگ در بلاد اسلامی است و نیشابور در آن زمان یکی از قلههای افتخار این تمدن بوده است و جالب اینکه این دوره همزمان با قرون وسطی در اروپا و اوج سرکوب علم در این قاره بوده است.