گروه بین‌الملل: ایلان ماسک، کارآفرین میلیاردر آمریکایی در ماه‌های اخیر در حال دگردیسی از یک فعال اقتصادی به چهره‌ای سیاسی است. مالک شرکت فناوری و خودروسازی تسلا و شرکت هوافضای اسپیس ایکس که اخیرا سهام توئیتر را نیز خریداری کرده، به وضوح وارد معادلات سیاسی ایالات‌متحده شده و ضمن زیر سوال بردن دولت جو بایدن، به دونالد ترامپ و جمهوری‌خواهان چراغ سبز نشان می‌دهد. ماسک را می‌توان شاخص‌ترین چهره در میان نسل جدید الیگارش‌های جهانی فناوری خواند. این مهندس اصالتا اهل آفریقای‌جنوبی که در حال حاضر با دارایی خالص ۲۷۰ میلیارد دلار، ثروتمندترین شخص جهان معرفی می‌شود، به واسطه این مزیت در نظام سرمایه‌داری آمریکا تبدیل به یک بازیگر مهم شده و به نظر می‌رسد با ورود به ششمین دهه زندگی‌اش قصد دارد نقشی تاثیرگذار در قدرت سیاسی نیز بر عهده بگیرد. 

او از زمان روی کار آمدن جو بایدن 79 ساله، بارها او و هیات حاکمه دموکرات‌ها را زیر سوال برده و این در حالی است که تا پیش از این او با وجود عدم وابستگی مستقیم حزبی، جزو حامیان دموکرات‌ها محسوب می‌شد. ماسک که ساکن کالیفرنیاست، حتی این هفته در یک کنفرانس برخط، صریحا اعلام کرده که اگر چه هیچ‌گاه سابقه حمایت رسمی از جمهوری‌خواهان را نداشته ولی دیگر حاضر نیست طرف دموکرات‌ها بماند و در انتخابات بعدی ایالات متحده یعنی انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره پاییز آینده به نامزدهای جمهوری‌خواه رای خواهد داد. 

او اگر چه انتقادات مقامات دولت بایدن و رسانه‌های لیبرال را که او را متهم می‌کنند قصد دارد توئیتر را به یک ارگان دست راستی تبدیل کند، رد کرده است ولی انکار نمی‌کند که تلاش کرده ترامپ را که بر اساس قوانین حکومتی سانسور شبکه‌های اجتماعی از این شبکه کنار گذاشته شده بود بازگرداند. در حقیقت آنچه ماسک قصد دارد انجام دهد، لغو پیش‌فرض‌های حاکمیت سایه آمریکا درباره محدودیت آزادی بیان در شبکه‌های اجتماعی است.  آشکار است که دیکتاتوری رسانه‌ای نو لیبرال که مورد حمایت دموکرات‌های حامی حکومت جهانی است، شخصیت‌های مستقلی مثل این غول فناوری را به تنگ آورده است اما این تنها دلیل مخالفت او با دولت بایدن نیست. 

همه می‌دانند که ماسک یکی از منتقدان تصمیمات جدید بایدن درباره سیاست‌های کلی پیرامون خودروهای برقی است که شرکت تسلا، بزرگ‌ترین تولید‌کننده آن در آمریکا و سراسر جهان به شمار می‌رود. در این راستا حتی اوایل سال 2022، ماسک، بایدن را یک «عروسک جورابی نمناک انسان‌نما» توصیف کرده بود. 

با این حال، او ورای اختلافات تجاری، دست به انتقاداتی عریان از بایدن و دولتش ‌زده که از بسیاری جهات یادآور لحن ترامپ، رئیس‌جمهور پیشین است. از جمله کنایه او به رئیس‌جمهور فعلی که بایدن را «جوی خواب‌آلود» می‌خواند. 

یکشنبه گذشته، بنیانگذار و مالک شرکت فضایی اسپیس ایکس این بار رئیس‌جمهور سالخورده آمریکا را به دلیل تمجید نکردن از ماموریت موفق این شرکت در اعزام 4 فضانورد آماتور به مدار زمین و بازگشت آنها به کره خاکی مورد تمسخر قرار داد، چرا که این به منزله بی‌تفاوتی رهبر کاخ سفید به فعالیت‌های مشترک فضایی تحت نظر ناسا نیز هست. 

طعنه ماسک به بایدن پس از آن انجام شد که یکی از مخاطبانش در توئیتر از او پرسید: «رئیس‌جمهور ایالات‌متحده حتی نخواسته ۴ فضانورد آمریکایی را که به جمع‌آوری صدها میلیون دلار برای بیمارستان سنت‌جود کمک کرده‌اند، به رسمیت بشناسد. نظر شما درباره چرایی این کار چیست؟»

ماسک در جواب او نوشت: «او هنوز خواب است». کنایه‌های او اما به همین‌جا ختم نشد. او کمی بعد کارآمدی دولت فعلی آمریکا را زیر سوال برد و گفت: «در دولت ترامپ آدم‌های کاربلد فراوانی بودند که می‌دانستند کارشان را چگونه انجام دهند. دولت بایدن فاقد چنین نیروهایی است». ماسک برای آنکه مضحکه بایدن را تکمیل کرده باشد، افزود: «رهبر واقعی آمریکا کسی است که کنترل تله پرامپتر (صفحه نمایشگر متن برای سخنرانان) کاخ سفید را در دست دارد». بدین ترتیب او این واقعیت که بایدن متن سخنرانی‌هایش را از روی این دستگاه می‌خواند زیر سوال برد و علاوه بر زیر سوال بردن سلامت روانی نفر اول کاخ سفید، کنایه زد که افراد پیرامون بایدن در حال اداره امور هستند نه خود او. 

 

* آمریکا وارد رکود اقتصادی شده است

شاید مهم‌ترین اظهارات ایلان ماسک کارآفرین در دوره گذار به سوی سیاستمدار شدنش اما نه کنایه زدن به جو بایدن، بلکه افشاگری درباره وضعیت واقعی اقتصاد آمریکا باشد. به گزارش بیزینس اینسایدر، مالک تسلا و توئیتر و ثروتمندترین فعال بازار ایالات متحده این هفته در یک رویداد برخط پیش‌بینی کرد که آمریکا وارد یک دوره رکود اقتصادی شده و وضعیت رو به وخامت و بدتر شدن است. او مدت زمان این دوره سخت را تا ۱۸ ماه پیش‌بینی کرد. البته در سال 2021 نیز ماسک اقدام به پیش‌بینی یک دوره سخت اقتصادی ۲ ساله کرده بود با این تفاوت که آن زمان هنوز آمریکا و جهان در اوج همه‌گیری کرونا قرار داشتند و این می‌توانست بهانه‌ای برای رکود اقتصادی باشد. در حال حاضر اما بازار جهانی، شاهد وضعیت تکاپوی پساکروناست.  ماسک در اظهارات اخیرش دولت بایدن را به ناکارآمدی متهم می‌کند و می‌گوید: «رکودها لزوما چیز بدی نیستند. من چند مورد از آنها را تجربه کرده‌ام. اما در زمانی که رکود اقتصادی طولانی شود، ممکن است تخصیص سرمایه به اشتباه انجام گیرد و این امر سرمایه‌ای کلان برای جماعتی نادان به بار می‌آورد». او سپس رکود اقتصادی را گردن بایدن و دولتش می‌اندازد و دلیل تورم کنونی آمریکا را ورود انبوهی از نقدینگی می‌داند که عامل آن دولت دموکرات‌ها بوده است. 

اگرچه ماسک اقتصاددان نیست اما نخستین چهره شناخته شده آمریکایی هم نیست که رکود اقتصادی این کشور را پیش‌بینی می‌کند. یکشنبه این هفته لوید بلنکفین، مدیرعامل پیشین غول سرمایه‌گذاری گلدمن ساکس در گفت‌و‌گو با شبکه سی‌بی‌اس، خطر رکود را بسیار بسیار زیاد دانسته بود. 

ماه آوریل هم اقتصاددانان دویچه بانک آلمان پیش‌بینی کردند آمریکا سال ۲۰۲۳ دچار رکود خواهد شد و دلیل آن را تورم و نرخ بهره بانکی بالا اعلام کردند. 

جروم پاول، رئیس فدرال رزرو (بانک مرکزی خصوصی آمریکا) نیز پنجشنبه هفته گذشته با عقب‌نشینی از اظهارات قبلی‌اش در رد رکود اقتصادی، اعتراف کرد عبور از شرایط کنونی اقتصادی وابسته به مولفه‌هایی است که در کنترل فدرال‌رزرو نیست. او ادامه جنگ روسیه و اوکراین و بروز بحران در تامین زنجیره غذایی را از جمله عوامل مهم تاثیرگذار در شرایط پیش رو توصیف کرده بود. 

***