گروه بین الملل: شبکه خبری سی‌ان‌ان به نقل از منابع آگاه گزارش داد «جو بایدن» رئیس‌جمهور آمریکا ممکن است برای نخستین‌بار طی هفته‌های آینده با «محمد بن‌سلمان» ولیعهد عربستان سعودی و حاکم غیررسمی این کشور دیدار کند. رئیس‌جمهور آمریکا که از سلف خود بابت نادیده گرفتن جنایت‌های ضدبشری سعودی‌ها انتقاد می‌کرد، حالا تصمیم گرفته ژست‌های حقوق بشری را کنار گذاشته و با ولیعهد سعودی دیدار کند. وبگاه شبکه خبری سی‌ان‌ان نوشته تلاش برای برگزاری این دیدار به منزله چرخش در سیاست رئیس‌جمهوری است که یک سال پیش سعودی را «دولت مطرود» توصیف کرده بود. مقام‌های فعلی و سابق آمریکایی به سی‌ان‌ان گفته‌اند مقام‌های دولت بایدن در حال گفت‌وگو با سعودی‌ها برای ترتیب دادن یک دیدار شخصی میان او و ولیعهد عربستان سعودی در ماه آینده میلادی حین یکی از سفرهای برون‌مرزی رئیس‌جمهور آمریکا هستند. منابع مورد استناد سی‌ان‌ان خاطرنشان می‌کنند عربستان سعودی در حال حاضر ریاست «شورای همکاری خلیج‌فارس» را به عهده دارد، بنابراین هر گونه تعامل میان بایدن و بن‌سلمان ممکن است با نشست این شورا در ریاض مصادف شود. یک مقام سابق آمریکایی که از بحث‌های انجام‌شده درباره برگزاری این دیدار مطلع است، به سی‌ان‌ان گفت: «باید انتظار چنین رویدادی را داشت. مساله فقط این است که این اتفاق چه زمانی اتفاق می‌افتد نه اینکه اتفاق می‌افتد یا خیر». دیدار با بن‌سلمان از آن جهت حائز اهمیت است که جو بایدن بعد از ترور «جمال خاشقجی» روزنامه‌نگار منتقد سعودی توسط عربستان سعودی، با گرفتن ژست‌های حقوق بشری انتقادهای تندی را علیه ریاض مطرح کرده بود و سعی داشت اینطور وانمود کند که آمریکا به عنوان پلیس حقوق بشر دنیا حاضر نیست برای پیشبرد تجارت و منافع اقتصادی، رفتارهای ناقض حقوق بشری دیگر کشورها و حتی متحدانش را نادیده بگیرد. 

وبگاه شبکه خبری سی‌ان‌ان نوشته صحبت درباره آشتی‌جویی بایدن با سعودی‌ها در شرایطی مطرح شده که قیمت سوخت هنوز در آمریکا رو به افزایش است. بایدن روی کمک عربستان سعودی به عنوان بزرگ‌ترین صادرکننده نفت خام حساب باز کرده است. «برت مک‌گورک» هماهنگ‌کننده امور خاورمیانه در شورای امنیت ملی آمریکا و «آموس هاچستاین» مشاور ارشد وزارت خارجه آمریکا در امنیت انرژی ۲ چهره‌ای هستند که در حال انجام تلاش‌های پشت‌پرده برای ترمیم روابط عربستان سعودی و آمریکا هستند. طبق گفته منابع مورد استناد سی‌ان‌ان، این ۲ مقام از ماه دسامبر تاکنون ۴ بار به عربستان سفر کرده‌اند. جدیدترین سفر آنها ماه فوریه انجام شد که در جریان آن به صورت مستقیم با محمد بن‌سلمان دیدار کردند. 

بایدن در دوران ریاست‌جمهوری «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور سابق آمریکا از او به دلیل داشتن رابطه با دیکتاتورهایی نظیر محمد بن‌سلمان انتقاد کرده بود. مقام‌های آمریکایی مدعی شده‌اند بایدن به دلیل نقشی که بن‌سلمان در قتل خاشقجی داشته مایل به دیدار با او نبود.  تنها ۳ ماه بعد از روی کار آمدن بایدن، دستگاه‌های اطلاعاتی آمریکا در گزارشی فاش کردند محمد بن‌سلمان مسؤول قتل خاشقجی بوده است. رسانه‌ها چندی پیش گزارش داده بودند کاخ سفید برای پاسخ به نیازهای انرژی در دنیا در بحبوحه جنگ اوکراین دست به دامان عربستان سعودی، ایران و ونزوئلا شده است. 

سی‌ان‌ان نوشته رایزنی آمریکا با عربستان سعودی در ۲ ماه گذشته ضرورت بیشتری پیدا کرده، زیرا آمریکا در تلاش است روسیه را بابت حمله به اوکراین در جهان منزوی کند. اما محمد بن‌سلمان نه‌تنها اقدام روسیه را محکوم نکرده، بلکه درخواست بایدن برای افزایش تولید نفت را هم رد کرده است. 

امارات هم یکی از کشورهایی است که آمریکا در صدد آشتی‌جویی با آن برآمده است. ماه پیش پایگاه آکسیوس گزارش داده بود آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا از ولیعهد وقت ابوظبی بابت واکنش دیرهنگام واشنگتن علیه انصارالله یمن عذرخواهی کرده است. 

 

* آغوش باز اردوغان برای بن سلمان

 29 آوریل نیز «رجب طیب اردوغان» رئیس‌جمهور ترکیه که او هم از منتقدان جدی محمد بن‌سلمان بابت قتل خاشجقی بود با او در ریاض دیدار کرد و بن سلمان را در آغوش کشید. اردوغان پنجشنبه 19 مه ضمن اشاره به این نکته که آنکارا اشتراکات زیادی با عربستان سعودی و امارات عربی متحده دارد، تاکید کرد کشورش از مرحله اختلافات با ابوظبی و ریاض عبور کرده است. 

رئیس‌جمهور ترکیه ضمن اذعان به عبور از اختلافات با ریاض و ابوظبی، افزود: «طرح‌هایی برای گسترش سریع روابط دوجانبه در حوزه‌های تجارت، صنعت، صنایع دفاعی، عرصه‌های فرهنگی و گردشگری ارائه دادیم و گام‌هایی در جهت اجرای آنها برخواهیم داشت». با این تفاصیل، بعد از اردوغان که بالاخره متوجه شد قبای حقوق بشر به تنش‌ زار می‌زده، ظاهرا بایدن هم تصمیم گرفته به گشاد بودن این قبا بر تن آمریکا اعتراف کرده و همان مسیر ترامپ را ادامه دهد. 

 

* پیشتازی مکرون از اردوغان و بایدن در تطهیر بن‌سلمان

نکته جالب توجه اینکه پیش از اردوغان و بایدن، امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه دسامبر پارسال طی سفر به امارات و عربستان با محمد بن‌سلمان دیدار کرد. روزنامه «گاردین» چاپ لندن آن زمان در مقاله‌ای تأکید کرد: «سفر مکرون نشان می‌دهد دست‌کم یک مقام ارشد غربی هست که آماده ازسرگیری روابط مستقیم با ولیعهد عربستان است». سازمان دیده‌بان حقوق بشر نیز در انتقاد از دیدار مکرون با بن‌سلمان نوشت: مکرون باید در سفر خود به کشورهای عربی منطقه علنا از پرونده آنها در زمینه حقوق بشر انتقاد کند. این سازمان تأکید کرد: سکوت مکرون درباره پرونده جمال خاشقجی در حکم چشم‌پوشی از موارد بزرگ نقض حقوق بشر خواهد بود. در واکنش به این انتقادها، دفتر رئیس‌جمهوری فرانسه درصدد دفاع از این دیدار برآمد و تأکید کرد عربستان کشوری اثرگذار در منطقه خاورمیانه است. 

دیده‌بان حقوق بشر افزود: «حمایت فرانسه از امارات و سعودی شدیدا مورد اعتراض است، زیرا روسای این کشورها نتوانسته‌اند سوابق فاجعه‌بار حقوق بشری کشورهای‌شان را در داخل بهبود بخشند، اگرچه تلاش‌های روابط عمومی (ظاهری) آنها برای معرفی خود به عنوان روسای مترقی و بردبار در سطح بین‌المللی در حال انجام است». بنا به اعلام دیده‌بان حقوق بشر، «هر دوی این افراد هنگام بحث درباره حقوق بشر (مسائلی که کشورهای‌شان درباره آن مورد انتقاد گروه‌های حقوق بشری قرار گرفته‌اند) بشدت عملگرا هستند و منافع تجاری و سیاسی را بر آن ارجحیت می‌دهند». این موقعیت حاکی از این است که مساله حقوق بشر در غرب عملا به عنوان یک ابزار سیاسی و اهرم فشار علیه دیگر کشورها مدنظر قرار گرفته است و بسته به قدرت اثر‌گذاری یک کشور و روابط حسنه آن با غرب، از جنایات حقوق بشری آن چشم‌پوشی می‌شود.

***